Der leken spieghel

Leerdicht van den jare 1330

Of wel eten ende wel drincken zonde is. - XXIIII.

⁺Men vraechde wilen, alsic verstoet,

Enen man die was herde vroet,
Ofte wel eten zonde ware?
⁺Die man antwoorde openbare,
Datmen nutte goede spise
Ende goeden dranc in goeder wise,
Dat en ware zonde noch blame
Hem diese ghevoechlijc name
Ende dies hadde die macht;
Want die heilighe Gods cracht
Alrehande aerdsch goet
Tsmenschen behoef wassen doet;
Maer datmen goet strueert
Ende overtallic verteert,
Dats zonde ende ooc scande,
Ende die misdaet is drierhande:

Deerste is datmen daer met

Den lichame sere tachter set;

+ (E. Fol. CVII. v. 2.)

+ (I. Fol. CXLVII. v. 1.)

[p. 208]

tekstkritische noten

Want over aet ende over dranc
Maect den lichame ziec ende cranc,
Ende menighe grote onghesonde
Coomter of te menighen stonden.
Het sterven liede vele meer
Van eten ende drincken te zeer
Dan van des honghers onghevoech,
Want die nature heeft lichte ghenoech.

Dander misdaet, diet merken can,

Die so gaet der zielen an;
Want over dranc ende over aet
Sijn der zielen harde quaet;
Want tfleesch dan dicke gheert
Dat der zielen zere deert
Van dronckenscapen ende luxuren,
Daer zonden vele uut ruren.

Die derde misdaet, wildijt leren,

Gaet jeghen die arme ons heren;
Want, ist spise ofte ander goet
Datmen overtallic verdoet,
Dat zoudemen den armen gheven
⁺Die in groten hongher leven;
⁺Want die rike man Van rechter scout
Sijn den armen hare onthout

Vs. 20. I. den mensche z. 22. I. Comt daer; I. H. af te menegher stonde. 23. I. Ende het st. lieden meere; H. Et - mere. 24. I. etene, van drinckene te zeere; H. ende van dr. tsere. 25. H. van shonghers. 26. I. licht; H. gnoech. 27. H. Dandere. 31. I. H. tvleesch. 32. I. H. Datter; I. zielen zwaerlike d.; H. zielen swaerlec d. 33. I. Want van; H. dronkenscape. 34. I. v. af r.; H. ute. 36. I. Die gaet j. derme; H. j. darme. 37. I. off; H. oft. 38. I. overtallijke; H. overtollec. 40. I. Die met gr. honghere; H. hongre. 41. I. H. man ontbr.; I. met r. 42. I. der armer lieden o.; H. hoer.

+ (I. Fol. CXLVII. v. 2.)

+ (E. Fol. CVIII. r. 1.)

[p. 209]

tekstkritische noten

Sculdich te ghevene van dien
Daerse God of heeft voorsien.
Hi ghevet al, des zeker sijt,
Ende, alse hi wil, so neemt hijt;
Ende so watmen den armen doet,
Dat acht hi sijns selfs goet,
Want hine behoeves anders niet.

Hier bi so merct ende besiet,

Dat ghi te maten drijnct ende et
Ende der armer niet en verghet:
Daer ghi jeghen moghet, ghi rike,
Copen tewighe hemelrike.

Vs. 43. I. Ende sijn sc. te ghevenne. 44. I. H. af h. versien. 45. I. Want God gh. - des ontbr. 46. I. als hijt wille; H. wilt; I. so ontbr. 47. H. so ontbr. 49. H. behoevets; I. a. twint. 50. I. so ontbr. - m. wel e. kint. 51. I. Dat hij te. 52. H. niene v. 53. I. H. moeght. 54. I. H. deeuweghe.

Titel. I. (Cap. 26) Ofte; H. Oft; I. H. Het tweede wel ontbr. Vs. 1. I. Een vr.; I. H. als ic las. 2. I. Een meester die vroet was; H. die wijs was. 4. I. Die meester a.; H. m. seide o. 5. I. goeder. 6. I. dr. te g. 8. I. Op dat hijse ghevouchelike. 9. I. Ende hijs h. 11. I. eerdsche. 12. I. H. Smenschen; I. bouf. 13. H. struweert. 14. I. Ende onnuttelike v.; H. overtollec. 15. I. H. Dat es; I. ooc ontbr. 18. I. zedt.