Der leken spieghel

Leerdicht van den jare 1330

Van Marien ende van Jan ewangelisten. - LIX.

Ghelijc datmen en vint

Van Marien lichame twint
In allen desen aertrike,
Recht also in dier ghelike
En vintmen van Sinte Janne niet;
Want eer hi van aertrike schiet,
Quam te hem onse here Cristus,
Ende sprac te hem aldus:
‘Coomt, mijn ghetrouwe vrient,
Die mi wel hebt ghedient,
Met uwen broedren warscapen

[p. 433]

 

In mire eweliker blijsscapen.’

 

Van desen nodene was Jan

 

(Alse recht was) een blide man.

15

Hi dede maken thant daer nare

 

Een graf voor sinen outhaere.

 

Des derden daghes also zaen,

 

Alse hi misse hadde ghedaen,

 

Is hi int graf gheleghen alsoe,

20

Ende het loec alte hant toe.

 

⁺ Sine clerke ontdeden tgraf,

 

Dien sere wonderde hier af,

 

Si en vonden daer clein noch groot

 

Dan manna, dats hemels broot.

25

Die kerke en doet gheen ghewach,

 

Waer sijn lichame wesen mach;

 

Mar sulke segghen dat hi

 

Int aertsche paradijs si,

 

Also hi hier was te samen

30

Met ziele ende mit lichamen,

 

Daer Helyas sijn ende Enoch,

 

Ende dat hi daer sal sijn noch

 

Tote dat Cristus comen sal

 

Doemen dese werelt al;

35

⁺ Want hi sprac selve dese dinc,

 

Doe hi mit zinen jonghers ghinc,

+ (I. Fol. CX. r. 2.)

+ (E. Fol. LXXXVI. r. 2.)

[p. 434]

 

Ghelijc dat Jan selve scrijft:

 

‘Aldus willic dat ghi blijft,

 

Sonder sterven, tote ic come:’

40

Dat bediet, alsict gome:

 

‘Tote dat ic weder sal comen

 

Ten oordele, dese werelt domen.’

 

Hier bi mach men sijn ghewes,

 

Dat Jan inden live noch es.

45

Sulke meesters willen toghen,

 

Dat Maria niet en mochte doghen

 

Der doot pine na haer verdriet,

 

Doe si vanden live schiet,

 

Noch ooc Jan, om datsi twee

50

Leden der doot bitter wee,

 

Doe si Jhesum sterven saghen

 

Aen dat cruce so doorslaghen,

 

Wies pine ende smerte

 

Hem ghinc door haer herte,

55

Daer of haer pine was so groot

 

Dat si ghelijc was der doot,

 

⁺ Ende datsi omme die selve zaken

 

Pine der doot niet en mochten smaken.

 

Marien rouwe, als wi lesen,

60

Moeste harde groot wesen,

 

Die haer enich kint sach naect

 

Aen dat cruce so mismaect,

+ (I. Fol. CX. v. 1.)

[p. 435]

 

Bebloet aen allen leden

 

Van boven tote beneden,

65

Ende sterven so jammerlijc dan

 

Ghelijc enen ondadighen man,

 

Daer of si wiste die waerhede

 

Dat hi noit quaet en dede.

 

En hadde si niet gheweten clare

70

Dathi God ende mensche ware

 

Ende ooc den orbaer van sire doot,

 

Haren rouwe was so groot,

 

Therte hadde haer so begheven,

 

Si ware doot onder tcruce bleven.

75

⁺ Mar si wiste den orbare wel

 

Waer omme die dinc also ghevel,

 

Ende waer omme hi sterven woude

 

Ende watter na volghen zoude:

 

Dat behieltse in haren sin

80

Ende ander dinc, meer noch min.

 

Drierhande, alsict scouwe,

 

Was aldaer Jans rouwe.

 

Deerste was, des sijt vroet,

 

Om dat Cristus daer stoet

85

In dien jammerliken noot,

 

Daer hine leven sach ende doot.

 

Tander was om dat misbaer

+ (E. Fol. LXXXVI. v. 1.)

[p. 436]

 

Dat Maria dreef aldaer

 

Met ghelate ende mit gheweene,

90

Daer se Jan moeste allene

 

Troosten, houden ende leiden

 

In dier groter jammerheden.

 

⁺ Dat derde van sire droefheden

 

Was dat hi moeste scheden

95

Van sinen meester, sinen here,

 

Dien hi minde also zere,

 

In dat jammerlike verdriet,

 

Ende hem en conste ghehelpen niet.

 

Dese drie pointen van node

100

Waren een maniere van dode.

 

Dit sijn die redene waer bi

 

Some liede segghen dat hi

 

Anders gheen doot [smaken] en sal:

 

Dies weet [God] die waerheit al.

+ (I. Fol. CX. v. 2.)

Titel. I. (Cap. 58) Het tweede van ontbr.; H. van Janne. Vs. 1. I. vindt. 3. H. alle; I. al d. eerderijke. 4. I. dies; H. die. 5. I. van Sint. 6. I. eerderike. 7. H. ons. 8. I. H. sprac hem toe a. 10. I. hebs. 11. I. H. broederen; I. weerscapen; H. werscapen.

Vs. 12. I. miere eeuwigher bliscapen; H. ewegher blijscapen. 14. I. H. Alst. 15. I. te hant. 17. I. Sderdaechs; H. derds daghs. 18. I. Als. 21. I. clercken; H. ontdaden. 22. I. aff. 23. I. Sine. 24. H. Dat m. dat hemelsch; I. dats ontbr. - hemelschs. 28. H. paradys. 30. I. Beede met; H. zielen. 31. H. Daer Hel. es e. 34. I. H. Dese w. doemen al. 35. I. selve ontbr. 36. I. jongheren; H. jongren.

Vs. 37. I. Gh. Janne die selve. 38. I. wil ic; I. H. dat hi bl. 39. I. st. dat ic. 40. H. bediedt; I. H. als ic. 41. H. dat ontbr. 42. I. H. die w. doemen. 44. I. in desen 1. 46. H. niene. 47. I.p. no h.; H. p. ende h. 49. H. oec Jan, dat sijn si twee. 52. I. H. Ane; H. alsoe. 54. H. Hen gh. dore hore. 55. H. Daer hoer p. af was; I. af hare. 56. I. Dat se. 57. I. H. om. 58. H. niene; I. en ontbr. 61. H. hare. 62. H. alsoe.

Vs. 63. H. Bebloedt; I. alle. 65. I. H. jammerlike. 66. H. ene. 67. H. Daer si af w.; I. Daer sij af wisten. 69. I. hadden sijt; H. hadsi. 71. I. Van orbore van siere; H. den ontbr. - orbore. 72. I. Haer; H. Hoer. 73. H. hare; I. so ontbr. 74. I. So ware o. tcr. doot bl.; H. Si waren ondert cruce doet bl. 75. I. H. orbore. 77. I. soude. 78. I. wat dair. 79. H. behilse. 81. I. als ic; H. alsoe ic. 82. I. Was daer. 83. I. w. sijts. 85. I. Inder jammerliker; H. die jammerlike. 87. I. H. Dander; H. om dmesbaer.

Vs. 88. I. H. dr. daer. 89. I. e. met weene. 90. I. Daer Jan haer m. 92. I. diere; H. jammerecheide. 93. I. ziere. 97. H. jammerlijc. 98. I. Ende ontbr. 99. I. H. pointe. 100. H. ene. 101. H. redenen. 102. I. lieden. 103. H. ghene; I. H.d. smaken en. 104. . H. Des w. God die.