Der leken spieghel
(1844-1848)–Jan van Boendale– AuteursrechtvrijLeerdicht van den jare 1330
Hoe Silvester den drake bant, ende ander dinc. - XLVIII.In Romen lach een drake
In een hol, gheheten een lake,
Die daer dede grote plaghe;
Want hi dode alle daghe
5[regelnummer]
Zes dusent menschen, alsic las,
Met sinen gheblase dat venijnt was.
Silvester, dien God minde,
Sette in Gode zijn gheninde,
Ende heeft priestre tote hem ghenomen,
10[regelnummer]
Ende is toten hole comen,
Ga naar margenoot+ Daer hi neder moeste stappen
Anderhalf hondert trappen,
Eer hi den drake vant.
Een cruce maecte hi te hant:
15[regelnummer]
Den drake bant die here
| |
[pagina 332]
| |
So vaste, dathi nemmermere
Uut en coomt voor doemsdach,
Ende daert menich mensche toe sach,
Sloot hine daer vaste ende wale
20[regelnummer]
Met starken doren van metale.
Dus verlooste Silvester dare
Romen van dien groten vare,
Ende dat meeste deel vander stat
Ontfinc kerstendom omme dat.
25[regelnummer]
Hi sette ooc, dese heilighe vader,
Ga naar margenoot+ Dattie ghewaden algader,
Daermen op sacreert bequame
Gods ons heren lichame,
Niet en mochten zidijn zijn
30[regelnummer]
Noch ooc gheverwet vlassijn,
Maer wit vlassen, zijt zeker dies,
Alsoot uter aerden wies,
Om dat Cristus was int graf gheleit
In een zuver wit cleit.
35[regelnummer]
In desen tiden bekeerden met
Vele liede aen Cristus wet.
Elammanus ende Dyoscorus
Ordineerden ooc doe aldus,
Datmen die salmodien
| |
[pagina 333]
| |
40[regelnummer]
Singhen zoude in twee pertien,
Alsmen noch pleecht in desen tide:
Teen vaerse in deen zide,
Ende tander ter ander ziden:
Dies men niet en plach voor dien tiden.
45[regelnummer]
Silvester sterf in payse,
Ende bi Octaviaens palaeyse
Wart hi begraven, sijts ghewes,
Ga naar margenoot+ Daert nu Ten hoofde gheheten es.
Maer nu rust hi, als ic versta,
50[regelnummer]
In een clooster, heet Monaucula,
In een bisscopdom dat gheheten is
Episcopatus Mutinensis. -
Drieendetwintich jaer hi paeus zat,
Vijf maende ende elf daghe na dat.
55[regelnummer]
Die daghelijcs seit desen here
Een Pater Noster in Gods ere,
Sal te zinen einde, zonder waen,
In gherechten ghelove volstaen.
Marcus zat paeus, onghewaent,
60[regelnummer]
Twe jaer, vijftien daghe, achte maent.
Dese sette ter missen also
Hoghe te singhen den Credo.
| |
[pagina 334]
| |
Julius wart paeus hier naer,
Ende wast meer dan elf jaer.
65[regelnummer]
Een zeent hilt hi, alsic versta,
Ga naar margenoot+ In die stat van Nichena.
Daer versamenden tenen hope
Drie hondert ende achtien bisscope.
Daer wart verdoemt tien hove
70[regelnummer]
Arrius valsche ghelove;
Want hi seide openbare,
Dattie zone minder ware
Dan die vader inder Godheit:
Dit was alte quaet gheseit.
75[regelnummer]
Nochtan hilt hem aent ghone
Constantius, Constantijns zone,
Daer die kerke mede doghede zere;
Want hi was een quaet here,
Ende dede hem pine ende groot verdriet
80[regelnummer]
Die dit onghelove en hilden niet.
In dier tijt dat dit gheschiede,
Waren vele heyligher liede,
Sinte Niclaeus ende Sinte Eusebius,
Ga naar margenoot+ Sinte Hilarius ende Sinte Maximinus,
85[regelnummer]
Die bisscop van Triere was,
Ende Anastasius, als ic las,
Bisscop van Alexandrien,
| |
[pagina 335]
| |
Die goet clerc was van theologien,
Die den ‘Quicumque vult’ dichte,
90[regelnummer]
Daer hi tghelove mede verlichte
Vander heiligher drievoudichede
Ende vander incarnacien mede. -
Keyser Constancius versende
Desen Julius in ellende,
95[regelnummer]
Daer hi tien jaer doghede noot.
Doe Constancius was doot,
Is hi te Romen ghekeert
Te zinen stoele, ende gheert
Van leken ende van clerken,
100[regelnummer]
Ende stichte sint twee kerken. -
Elf jaer was hi paeus daer,
Twee maende, achte daghe, voorwaer.
Liberius wart paeus sint,
Dien die keyser heeft versint,
105[regelnummer]
Om dathi niet en wilde lien
Ga naar margenoot+ Arrius heresien.
Drie jaer was hi daer.
Ten stoele quam hi daer naer,
Ende dede des keysers raet
110[regelnummer]
Met Arrius ghelove quaet.
Dus zat hi des keysers paeus dan,
Als een onghelovich man. -
| |
[pagina 336]
| |
Zestien jaer regneerde hi,
Zeven maende, drie daghe, lesen wi.
115[regelnummer]
Doe dese Liberius was versent,
Alsic te hant dede bekent,
Sat Felix paeus een jaer;
Ende om dathi zeide voorwaer
Ende proefde openbare,
120[regelnummer]
Ga naar margenoot+ Dattie keyser onghelovich ware,
Dede hi hem thooft ofslaen;
Ende daer na sat, zonder waen,
Liberius der jaren vive
Paeus, ghelijc enen keytive.
125[regelnummer]
Damasius wart paeus ghemaect,
Die in dichten was wel gheraect:
Te vaersene was hi goet clerc,
Hi dichte menich goet cort werc.
Jheronimus te zire ghichten
130[regelnummer]
Sende hem vele scrichten,
Hoe dat paepscap zoude leven.
Mede heeft hi hem ghegheven
Dese twee vaerse, weet wel dat:
‘Gloria patri’ ende ‘Sicut erat,’
135[regelnummer]
Datmen die mede zonghe over luut
Telken dat een zalm ghinghe uut.
Damasius deedt houden alsoe.
| |
[pagina 337]
| |
Vele zanten leefden doe,
Merten ende Ambrosius,
140[regelnummer]
Jheronimus ende Basilius,
Apollinarius ende andre met,
Die hier niet en sijn gheset.
Jheronimus met sire pine
Trac den zouter in Latine.
145[regelnummer]
Damasius maecte mede
Ga naar margenoot+ Te Constantinoblen in die stede
Een zeent, daer te samen
Hondert ende vijftichGa naar voetnoot(*) bisscope quamen.
Daer wart verdoemt aldus
150[regelnummer]
Die valsche clerc Mechedonius,
Die zegghen woude openbare,
Dattie heilighe gheest gheen God en ware.
Daer wart verclaert, sijts ghewes,
Dattie heylighe gheest es
155[regelnummer]
Een mede substancie algader,
Ga naar margenoot+ Ghelijc den zone ende den vader. -
Damasius sat paeus daer
Luttel meer dan achtien jaer.
| |
[pagina 338]
| |
Elboricus wart paeus dan,
160[regelnummer]
Ende was een goet gherecht man.
In desen tiden, ic las aldus,
Trac die bible Jheronimus
Uten Ebreeusche in Latine,
Dathi niet en dede al zonder pine.
165[regelnummer]
In desen tiden, alsmen vint,
So wart gheboren een kint
In Emaus dien casteel,
Dat beneden was al gheheel
Toten gordele ende al een,
170[regelnummer]
Ende daer boven ghedeelt in tween,
Twee borsten, twee hoofden mede,
Ende elc hadde zine verstandelhede
Ende zonderlinghe zijn weten:
Alse deen sliep, woude dander eten.
175[regelnummer]
Rechte tote twee jaren
Sterf teen kint, te waren,
Ende tander sterf daer na
Des derden daghes, alsic versta.
Ende in deser selver stont
180[regelnummer]
So was Jan Gulden mont,
Die eerstwerf priester was
Van Antyochen, als ic las,
| |
[pagina 339]
| |
Ende aerdsch bisscop na dat
Van Constantinoblen der stat. -
185[regelnummer]
Albericus sat paeus al daer
Ga naar margenoot+ Niet vele min dan sestien jaer.
Anastasius wart paeus nu.
Dese sette, dat zegghic u,
So wie dat een lit ghebrake,
190[regelnummer]
Dathi te paepscape niet en trake;
Ende dat staen zoude oude ende jonghe,
Ga naar margenoot+ Alsmen die ewangelie laze of zonghe. -
Drie jaer ende sesendetwintich daghe
Sat hi paeus, zonder zaghe.
195[regelnummer]
Innocencius wart paeus doe,
Deerste paeus die hiet alsoe.
Dese sette ende woude
Dat tfolc altoos vasten zoude
Opten Saterdach,
200[regelnummer]
Om dat God doe int graf lach
Ende sine jonghers ooc vasten dan.
Ooc sette dese goede man
Vele rechten van clerken
Ende van goeden vanderGa naar voetnoot(*) kerken,
205[regelnummer]
Die hi alle scone bedreef.
| |
[pagina 340]
| |
Vele ongheloofs hi verdreef.
Den paes sette hi ooc, sijts vroet,
Te ghevene daer men misse doet.
Vijftien jaer hi paeus zat,
210[regelnummer]
Twee maende, twintich daghe na dat.
Zozimius wart paeus hier na.
Dese maecte, alsic versta,
Ende sette ooc voor recht dan
Dat en gheen eyghen man
215[regelnummer]
Te clercscape en mochte ghedyen,
Ende datmen ooc zoude wien
Des Paeschs avonds, als ghi ziet,
Die grote kaerse, dies men noch pliet;
Ende dat gheen clerc so coene en ware
220[regelnummer]
Dathi dranc vercochte openbare.
Rechte ooc in desen stonden
Wart Sinte Stevens lichame vonden,
Die drie hondert jaer ofte daer omtrent
Verborghen lach ombekent. -
225[regelnummer]
Achte maende sat hi paeus daer,
Ga naar margenoot+ Vijfendetwintich daghe ende twee jaer.
Bonifacius ordineerde dat
Ga naar margenoot+ Wijf noch nonne ghewijt vat,
Noch dinghen die ghewijt waren
230[regelnummer]
Die hoorden ten outharen,
| |
[pagina 341]
| |
Handelen en zouden noch dwaen. -
Paeus zat hi, hebbic verstaen,
Drie jaer ende achte maende:
Dus vant ict int scrift staende.
235[regelnummer]
Celestinus deerste was
Paeus na desen, als ic las.
Dese ordineerde aldus
Datme[n ‘Judic]a me, DeusGa naar voetnoot(*)’
Voor d[en introit]um vander missen
240[regelnummer]
Seggh[en zoude] zonder cissen,
Ende datmen dien zoutere, alsic las,
Die van anderhalf hondertGa naar voetnoot(†) zalmen was,
Telker missen moeste zinghen;
Want te voren, in waren dinghen,
245[regelnummer]
En wasser anders niet toe gheset
Dan epistelen ende ewangelien met.
Ende hier bi, zo hebbic vernomen,
So sijn uten zalmen ghecomen
Introitum ende graduale
250[regelnummer]
Ende offertorium also wale,
Diemen alle zinghen moet
| |
[pagina 342]
| |
Eermen die sacrificie doet.
Hi sende, alsic ghescreven vant,
Patriciuse in Yerlant,
255[regelnummer]
Sente Mertens zuster zone,
Daer hi tfolc bekeerde scone.
Hi verdoemde mede dan
Nestoriuse, den valschen man,
Die zegghen woude also
260[regelnummer]
Twee persone in Cristo,
Ende confirmeerde tier uren
Enen persone in twe naturen:
Dene nature die godhede,
Ga naar margenoot+ Ende dander die menschede. -
265[regelnummer]
Paeus zat hi, zonder zaghe,
Ga naar margenoot+ Achte jaer ende neghen daghe.
Sixtus, die derde van dien
Namen, wart paeus mettien.
Dese sette ende woude
270[regelnummer]
Dat gheen clerc en zoude
Hem doen wijen hier noch daer,
Dan int bisdom danen hi waer.
Hi stichte in Romen, alsict hore,
Onser vrouwen kerke Majore.
275[regelnummer]
Kerken verchierde hi menichfoude
Beide mit zulvere ende mit goude.
Den armen gaf hi vele haven.
| |
[pagina 343]
| |
Bi Sinte Laurens wert hi begraven.
Leo, die eerste, als ic las,
280[regelnummer]
Die paeus van dien name was,
Sende vele epistelen ute
Van des gheloven virtute.
Doe die Wandalen alle tlant
Ghedestrueert hadden mitter hant,
285[regelnummer]
Verchierde hi die kerken weder,
Ende vernuwede op ende neder
Der kerken ambachte ghewijt.
Hem gheviel op enen tijt
Dat vele liede te samen
290[regelnummer]
Te sijnre hant offeren quamen,
Daer een scone wijf custe zine hant,
Daer hi of becoort wort thant:
Dat rouwede hem zo bitterlike,
Doe hi thuus quam heymelike,
295[regelnummer]
Also hem sine consciencie gaf,
Dat hi zine hant sloech af,
Om datsi zake was der dinc.
Doe hi niet ter kerken en ghinc
Ende daghelijcs misse niet en dede,
300[regelnummer]
Ga naar margenoot+ Also te voren was zijn zede,
Maecte tfolc gheruchte groot.
Doe hi was in deser noot,
| |
[pagina 344]
| |
Riep hi onser vrouwen an,
Ende vaste ende beedde dan;
305[regelnummer]
Ende si quam daer hi lach
Ga naar margenoot+ Ende met zinen oghen toe zach,
Ende sette hem aen zijn hant,
Ende hi was ghesont te hant.
In deser tijt, weet wale,
310[regelnummer]
Destrueerden tlant van Ytale
Die Goten ende Vrancrike mede,
Daer si braken menighe stede. -
Eenendetwintich jaer regneerde hi,
Ende bina vier maende daer bi.
315[regelnummer]
Hylarius wart paeus nu.
Dese sette, dat segghic u,
Ende ordineerde ende woude
Dat gheen paeus en zoude
Ordineren, die hi wilde
320[regelnummer]
Dat paeuscap na hem hilde.
Artur was nu, alsic las,
Die coninc van Bartaengien was,
Die met so groter hoveschede
Ende met zijnre groter doghet mede
325[regelnummer]
Al brachte onder zine hant
Vrancrike ende Vlaender lant,
Denemerken ende Noorweghen,
| |
[pagina 345]
| |
Die Arture alle neghen
Om sine goedertierenheit groot
330[regelnummer]
Ende anders om en ghenen noot.
Eens nam hi sine vaert
Met heer crachte te Romen waert,
Ende beval zinen broeder tlant.
Doe hi quam aen des berchs cant,
335[regelnummer]
Quam hem bootscap haestelijc,
Ga naar margenoot+ Dat sijn broeder valschelijc
Ane hem toghe die crone
Ende ooc sijn wijf: dat en was niet scone.
Doe keerde hi weder also houde;
340[regelnummer]
Ende rechte daer hi landen zoude
Ende uten scepe te lande gaen,
Heeften sijn broeder daer bestaen.
Daer vachtmen mit nide groot.
Walewijn bleef daer doot,
345[regelnummer]
Daer Artur harde droeve om was.
Ga naar margenoot+ Doch wan Artur den pas
Ende den opganc, al wast hem zware.
Doe orlogheden si zeven jare.
Int einde vergaderden si
350[regelnummer]
Tenen wighe der zee bi,
Daer Artur zere wart ghewont.
In een scip viel hi ter stont,
| |
[pagina 346]
| |
Ende voer in een eylant,
Daer men noit zeder en vant,
355[regelnummer]
Maer bleef verloren, alsict vinde:
Noch en weet men niet zinen inde. -
Paeus zat Hylarius
Zeven jaer, ic vint aldus,
Drie maende ende tien daghe:
360[regelnummer]
Dit so houdic zonder zaghe.
Simplicius quam hier na,
Een heylich man, alsic versta.
Die stat van Romen schiet hi
In vijf prochien, lesen wi,
365[regelnummer]
Ende in elke, dat ghijt wet,
Heeft hi enen priester gheset,
Die anders en dede, meer noch minder,
Dan hi biechte ende doopte kinder,
Ghelijc dat noch cureite zijn.
370[regelnummer]
In deser tijt was Meerlijn
In Bartaengien, die den lieden
Ga naar margenoot+ Dinghen zeide die ghescieden.
Sijn moeder was begheven
Ende leedde eenre nonnen leven;
375[regelnummer]
Ende als si allene was,
Quam die quade gheest, als ict las,
Ghedaen als een jonc man,
| |
[pagina 347]
| |
Ende sachse herde lieflijc an.
Doe hi dit langhe hadde ghedaen,
380[regelnummer]
Quam hi int leste voor haer staen
Daer si was heymelike,
Ende helsdese lieflike;
Ende hier of, alsmen vint,
Bleef si draghende kint.
385[regelnummer]
Doe so dede die coninc maken
Ga naar margenoot+ Enen toorne van groten zaken;
Ende so wat die goede man
Sdaghes dede maken daer an,
Dat lach smorghens aldaer neder.
390[regelnummer]
Die coninc besochte voort ende weder
Onder alle zine wise doe,
Hoe dat mochte comen toe.
Die meesters, die van nide groot
Gherne hadden ghesien Meerlijns doot,
395[regelnummer]
Om dathi so vele wiste
Te zegghene van groter liste,
Antwoorden dan openbare:
‘Waert dattie mortere ware
Ghemengt met eens kinds bloede dan
400[regelnummer]
Dat noit vader en ghewan,
Twerc zoude wel comen toe.’
Die coninc dede zoeken doe
Al zulken kint naernstelike
| |
[pagina 348]
| |
Tallen steden in sijn rike,
405[regelnummer]
So langhe datmen Meerline vant.
Want daer kindere speelden opt zant
Ende zere scouden onderlinghe,
Ga naar margenoot+ Sprac teen kint dese dinghe:
‘Du waers zonder vader gheboren:
410[regelnummer]
Ic hebt diselven zegghen horen.’
Daer aen kindemen openbare,
Dat dat kint zonder vader ware.
Doe hi quam voor den coninc,
Sprac hi te hant dese dinc:
415[regelnummer]
‘Heer coninc, ic ben verraden.
Mijn bloet en mach in staden
Uwen werke staen twint;
Maer doet graven int fondamint:
Ghi zult daer vinden die zaken
420[regelnummer]
Daer bi dat uwe werke braken.’
Die coninc dede graven te hant
So langhe dat hi ondervant
Waer of twerc te valne plach,
Daert menich mensche aen sach.
425[regelnummer]
Dus so maecte hi, twaren,
Ga naar margenoot+ Alle die meesters loghenaren,
Die conste hadden so groot,
Ende verloste hem zelven vander doot. -
| |
[pagina 349]
| |
Simplicius zat paeus daer
430[regelnummer]
Luttel meer dan vijftien jaer.
Felix wert paeus, alsmen ziet,
Die derde die also hiet.
Een kerke stichte dese here
Te Romen in Sinte Jacobs ere.
435[regelnummer]
Hi sette ooc ende woude
Datmen die kerke wijen zoude,
Ende dat ooc elc man,
Diemen in rechte sprake an
Ofte wroechde in enigher zaken,
440[regelnummer]
Datmen hem respijt zoude maken,
Daer hi hem binnen mochte beraden
Ende antwoorden met staden,
Ende dat die wroegher ooc clare
Ga naar margenoot+ Niet en soude sijn van quader mare. -
445[regelnummer]
Hi sat paeus achte jaer, elf maent
Ende zeventien daghe, alsmen waent.
Gelasius, als wi lesen,
Wart nu paeus na desen.
Dese maecte orisone,
450[regelnummer]
Tracten ende ymnen scone.
Ter prefacien dede hi best:
‘Vere dignum et justum est.’
Rechte in desen stonden
| |
[pagina 350]
| |
Wart Sinte Michiels kerke vonden
455[regelnummer]
In een steenrootse, alsmen daer ziet:
Wiese maecte, en weetmen niet.
In deser tijt ooc vonden was
Die lichame van Sinte Barnabas,
Ende die ewangelien hem beneven
460[regelnummer]
Die Matheus hadde bescreven
In Ebreeusche mit sire proper hant. -
Gelasius, also ict vant,
Sat acht maende ende acht jaer
Ende achtendetwintich daghe paeus daer.
465[regelnummer]
Anastasius wart paeus nu.
Ga naar margenoot+ Dese sette, dat zegghic u,
Dat om errescap noch om haten
Gheen priester en zoude achter laten
Sine ghetiden, groot noch clene,
470[regelnummer]
Sonder die misse allene. -
Twee jaer sat hi paeus doe
Ende elf maende daer toe
Ende drieendetwintich daghe met:
Dus vindict int Latijn gheset.
475[regelnummer]
Symachus ende Lauwerencius
Worden beide ghecoren aldus
Al te Romen inder steden.
Hier omme worden ghescheden
| |
[pagina 351]
| |
Paepscap ende leeke mede,
480[regelnummer]
Ga naar margenoot+ So dat daer was groten onvrede;
Doch mids Diederic den coninc
Wart so ghesaect die dinc,
Dat Symachus paeus is bleven.
Daer na wert hi nochtan verdreven
485[regelnummer]
Om dinc diemen hem teech an,
Ende Laurencius wert paeus dan.
Tpaepscap mids desen zaken
Ghinc echter nu pertien maken,
So dat zwaerlijc nu ghinc staen.
490[regelnummer]
Een zeent wart nu te zamen ghedaen.
Daer versamenden tenen hope
Twee hondert ende twintich bisscope.
Symachus purgeerde hem claer
Van datmen hem over seide daer,
495[regelnummer]
Ende hi was paeus gheconfirmeert,
Ende Laurencius wert ghecondempneert.
In desen tiden, ic lese aldus,
Wart kersten Clodoneus,
Die coninc was van Vrancrike,
500[regelnummer]
Die van duechden was rike.
Hem dede kersten Sinte Remijs.
| |
[pagina 352]
| |
Een kerke stichte hi te Parijs
In Pieters ende Pouwels ere,
Die hi rike maecte zere.
505[regelnummer]
In deser tijt, ic lese aldus,
Ga naar margenoot+ Leefde die goede clerc Boëcius,
Sinte Remijs ende Maxencius,
Sinte Leodegarius ende Arnulphus. -
Seven maende ende zestien jaer
510[regelnummer]
Sat Symachus paeus daer
Ende achtendetwintich daghe daer toe.
Hormisda wart paeus doe,
Die vele goets den armen gaf,
Om dat sire zouden leven af.
515[regelnummer]
Die kerken verchierde hi mede
Ga naar margenoot+ Met ornamenten telker stede.
Te Sinte Pieters wert hi begraven,
Daer hi liet van sire haven
Een stuc zulvers, dat woech tier stont
520[regelnummer]
Dusent ende viertich pont. -
Neghen jaer ende achtien daghe dan
Sat hi paeus, dese goede man.
Jan, deerste die so hiet,
Wart paeus nu, alsmen ziet.
525[regelnummer]
In desen tiden, waerlike,
Bekeerde tot Cristum Vrancrike.
| |
[pagina 353]
| |
Diederic, alsic las,
Die der Goten coninc was
Ende Ytalien hadde onder dan,
530[regelnummer]
Vinc desen eersten Jan
Ende incarcereerden mede,
Daer hi zaen zinen eynde dede;
Dat God wrac, alsic versta;
Want Diederic sterf cort daer na,
535[regelnummer]
Ende een heylich heremite zach
In visioene daer hi lach,
Datmen in tormente scerp
Sijn zielc in die helle werp. -
Hi was acht maende ende twee jaer
540[regelnummer]
Ende achtien daghe paeus daer.
Felix die vierde wart paeus dan.
Hi sette, dese goede man,
Datmen bestriken zoude die liede,
Eer si vander werelt schieden,
545[regelnummer]
Met heiligher olien, als ghi ziet,
Ga naar margenoot+ Datmen noch te doene pliet. -
Vier jaer, twee maende sat hi
Paeus ende dertien daghe daer bi.
Bonifacius quam nu, alsic las,
550[regelnummer]
Die dander vandien namen was.
Dese sette inder kerken
| |
[pagina 354]
| |
Ga naar margenoot+ Dattie leeke vanden clerken
Verscheden zouden, vrooch ende spade,
Alsmen misse daer in dade. -
555[regelnummer]
Twee jaer, sesendetwintich daghe
Sat hi paeus, zonder zaghe.
Johannes wart paeus doe,
Dander die hiet alsoe.
In desen tiden, ic vinde aldus,
560[regelnummer]
Leefde Sinte Maurus,
Sinte Benedictus jongher was. -
Paeus sat hi, alsic las,
Twee jaer ende vier maent
Ende ses daghe, alsmen waent.
565[regelnummer]
Agapitus wart paeus hier na.
Dese sette, alsic versta,
Dattie papen altoos zouden
Des Zondaghes processie houden,
Datmen noch hout wale
570[regelnummer]
In kerken convenciale. -
Elf maende sat hi paeus, dese here,
Viertien daghe ende nemmere.
Silverius moeste paeus nu wesen.
Die keyser versende desen
575[regelnummer]
Verre lants in ene stede
Daer hine doen doden dede,
| |
[pagina 355]
| |
Dat toe brochte, alsic versta,
Die keyserinne Theodora,
Om dat hi weder niet woude ontfaen
580[regelnummer]
Enen bisscop, dien hi hadde ghedaen
Te banne ende verdoemt beide,
Om dathi jeghen tghelove seide. -
Hi sat vijf maende, der jaren drie
Ende elf daghe paeus, alsic zie.
585[regelnummer]
Virgilius wart paeus dan.
Ga naar margenoot+ Belligarius, die hooft man,
Verlooste Romen dat beseten was
Ga naar margenoot+ Vanden Goten, alsic las;
Daer hi een cruce wan ter selver stont
590[regelnummer]
Van goude dat woech hondert pont,
Dathi Sente Pieter gaf.
Noch en stont niet af
Theodora die keyserinne,
Si en dede met fellen zinne
595[regelnummer]
Desen paeus ooc vaen,
Om dathi niet en woude ontfaen
Den bisscop voren ghenoemt,
Dien Agapitus hadde verdoemt.
Ende daer hi in ene kerke vloe,
600[regelnummer]
Dede sine uut trecken doe,
Ende een zeel binden omden hals,
| |
[pagina 356]
| |
Ende dede hem so vele onghevals,
Datmen vander morghenstonde
Sloyde toten avonde,
605[regelnummer]
Ende in enen kerker leide dan,
Daer hi starf een heylich man.
In desen tiden, ic lese aldus,
Was die clerc Theophilus,
Die Cristum ende sire moeder ghinc af
610[regelnummer]
Om dinc die hem die duvel gaf;
Die zeder tote hem selven quam,
Ende sulc berou ane nam
Dat hem Maria scone
Versoende aen haren zone.
615[regelnummer]
In desen tijt, des sijt wijs,
So sterf Sinte Remijs,
Die de kerke te Riemen daer.
Berechte tweendeseventich jaer. -
Paeus zat Virgilius
620[regelnummer]
Achtien jaer, ses maende aldus
Ende sesendetwintich daghe mede.
Pelagius besat die stede.
Dese sette ende woude
Ga naar margenoot+ Dat twaerlijc rechte zoude
625[regelnummer]
Over die ghene rechten, twaren,
Ga naar margenoot+ Die in onghelove waren,
Ofte die mit arghelist
| |
[pagina 357]
| |
Int ghelove zaeyden twist.
In desen tijt, hebbic verstaen,
630[regelnummer]
Was in Scollant Sinte Brandaen,
In wies vite, als ic sach,
Men groot wonder lesen mach.
Ende Sinte Stevens ghebeente mede
Was te Romen ghebracht in die stede
635[regelnummer]
Ende bi Sinte Laurens gheleit. -
Paeus zat dese, ter waerheit,
Vier jaer, der maenden tiene,
Vijftien daghe, na minen ziene.
Jan wart paeus na desen,
640[regelnummer]
Die derde Jan daer wi of lesen.
In deser tijt, ic lese aldus,
Was die goede clerc Fortunatus,
Die wise poëte vercoren,
Uut Ytalien gheboren,
645[regelnummer]
Die te Tours quam, om dathi daer
Sinte Mertens vite bescreef claer,
Ende bisscop wart na dat
Tote Poitiers in die stat.
In deser tijt sachmen varen
650[regelnummer]
In die lucht vierighe scaren,
Ende daer na besaten te hant
Die Lombaerde Ytalien lant.
| |
[pagina 358]
| |
Een kerke dede maken dese here
In Philips ende Jacobs ere;
655[regelnummer]
Ende doe hise hadde ghewijt,
Starf hi in corter tijt.
Ic en vant niet claer dat
Hoe langhe hi paeus zat.
Benedictus, deerste die so hiet,
660[regelnummer]
Ga naar margenoot+ Wart nu paeus, alsmen ziet.
In des paeus tiden, alsict vant,
Wonnen die Lombaerde Ytalien lant,
Doe hongher was ende sterfte groot.
In deser jammerheit bleef doot
665[regelnummer]
Benedictus, dese goede man,
Ga naar margenoot+ Die paeus hadde gheweest dan
Een maent, achtien daghe, vier jaer.
Doe so wort paeus daer
Pelagius, die ghecoren was
670[regelnummer]
Sonder des keysers beheet, alsic las,
Dat voren niet en mochte ghescien:
Ic en weet hoet nu quam te dien.
Doe belaghen, ic lese dat,
Die Lombaerde Romen der stat.
675[regelnummer]
Het reghende zo zere dan
Dattie Tybre te Romen ran
Over die muer vander stede,
| |
[pagina 359]
| |
Die groten scade in Romen dede.
Ende vanden beesten die verdroncken,
680[regelnummer]
Die daer laghen ende stoncken,
Storven so vele liede, sijts ghewes,
Dat wonder te segghene es:
Dat meest dede dien stanc
Van enen drake die daer verdranc. -
685[regelnummer]
Tien jaer sat hi paeus daer.
Gregorius wert paeus daer naer,
Gregorius wert paeus daer naer,
Deerste die was van dien name,
Een reyne lerare sonder blame,
Die de heilighe scrifture ontbant
690[regelnummer]
Ende ondersochte ende ondervant.
Omtrent viertich omelien
Maecte hi te sire pertien
Ende ander scriften vele.
Hi ontbant Job ende Ezechiele.
695[regelnummer]
Een clooster maecte hi mede
Ga naar margenoot+ In sine eyghene woninc stede,
So datmen seide openbare
Dathi een aerdsch ynghel ware,
Om dathi leidde claerlike
700[regelnummer]
Een hemels leven op aertrike.
Hi maecte die statioene,
Diemen te vastenen pleecht te doene
| |
[pagina 360]
| |
Van kerken te kerken in die stat
Van Romen: noch houtmen dat
705[regelnummer]
Te vastenen daer te desen stonden,
Ga naar margenoot+ In verlatenissen des volcs zonden.
Hi dede ooc, zonder waen,
Hooft ende lede ofslaen
Allen beelden mit zinen gheboden,
710[regelnummer]
Die ghemaect waren na die afgode,
Om dat hi clare ende wale
Tonghelove altemale
Ontwortelen woude ende verdriven,
Datter niet meer en zouden becliven.
715[regelnummer]
Hi dede ter missen, alsic versta:
‘Dies que nostros in tua
Pace disponas’, datmen leest daer
Daghelike in dien outhaer.
Hi was deerste, lesen wi,
720[regelnummer]
Die screef: ‘servus servorum Dei,’
Dats ‘knecht der Gods knechte:’
Dit scriven die paeuse van rechte.
Door al dat hi was so gheraect
Ende in alle doghet so volmaect,
725[regelnummer]
Nochtan hadhi adversarise groot,
Diene beneden na sine doot,
| |
[pagina 361]
| |
Om dathi hadde so goeden name,
Ende om sine ewelike blame
Sine boeke wouden verbranden gaen,
730[regelnummer]
En hadde een sijn dyake ghedaen,
Die ten heilighen zwoer dat
Ga naar margenoot+ Die heilighe gheest op hem sat
Als een duve met lichte
Daer hi screef ende dichte,
735[regelnummer]
Ende dat hijt sach openbaer. -
Hi sat paeus dertien jaer,
Ses maende, tien daghe daer toe.
Damanus wart paeus doe.
Dese sette ende woude
740[regelnummer]
Datmen inder kerken luden zoude
Tallen ghetiden, alsmen noch doet. -
Paeus sat hi, des sijt vroet,
Een jaer, vijf maende, neghen daghe:
Dit houde ic al zonder zaghe.
745[regelnummer]
Bonifacius die derde
Ga naar margenoot+ Wart nu vanden stoele herde.
Hi sette dese saken
Datmen een groene laken
Opten outhaer zoude legghen. -
750[regelnummer]
Paeus sat hi, hoor ic zegghen,
Achte maende ende nemmere.
| |
[pagina 362]
| |
Bonifacius wart doe here,
Die vierde die hiet alsoe.
Dese paeus brochte dat toe
755[regelnummer]
Aen den keyser, die hiet Focas,
Dat Sinte Pieters kerke was
Hooft kerke waerlike
Van allen kerken van aertrike.
Ooc bejaghede hi, ic lese daer af,
760[regelnummer]
Dat hem die selve keyser gaf
Den ronden tempel mede
Daer te Romen in die stede,
Die ghemaect was wilen eer
Inder godynnen Thebes eer,
765[regelnummer]
Die der goden moeder hiet,
Alse wilen plach dat heyden diet.
Dien tempel wijde hi mit eren
Ga naar margenoot+ In die ere der moeder ons heren
Ende alle Gods heylighen met.
770[regelnummer]
Priesters heeft hire in gheset
Die ten ewighen Gode horen,
Daer men den duvelen diende voren.
Noch hetet te deser stonde
Onser vrouwen kerke Rotonde.
775[regelnummer]
Alre heilighen feeste sette hi
Ende alre zielen dach daer hi. -
| |
[pagina 363]
| |
Ses jaer hielt hi die stede
Ende vijfendetwintich daghe mede.
Deus dedit quam hier naer
780[regelnummer]
Ende wast twintich daghe ende drie jaev.
Daer dese custe aen den mont
Enen lazarsschen, wart hi ghesont.
Bonifacius die vijfte die.
Wart paeus nu, alsict zie.
785[regelnummer]
Dese sette dat wijf ende man
Ga naar margenoot+ Wesen souden inden ban,
Die roofde of stale in die kerke. -
Hi sat paeus, alsic merke,
Dertien daghe ende vijf jaer.
790[regelnummer]
Honorius zat paeus hier naer.
Dit was een heilich man.
Alle tgoet dat hi ghewan
Gaf hi den armen mildelike:
Vele kerken maecte hi rike,
795[regelnummer]
Die hi verchierde menichfoude
Van ghesteente, zulver ende goude.
Drie kerken stichte hi mede
Daer te Romen in die stede:
Deene in Sinte Agnieten ere,
800[regelnummer]
Daer in groefmen desen here. -
| |
[pagina 364]
| |
Twalef jaer hi paeus sat
Ende elf maende na dat
Ende sevenendetwintich daghe daer toe.
Ga naar margenoot+ Severinus wert paeus doe,
805[regelnummer]
Heilich in allen manieren,
Gheraect ende goedertieren.
Die clercscap minde hi ende eerde,
Der kerken lof hi meerde,
Ende milde hi jeghen die arme was.
810[regelnummer]
Hi sat een jaer paeus, als ict las.
Doe groevene sine clerke
In Sinte Pieters kerke.
Jan die vierde wert paeus na dat.
Dese, mitter heiligher kerken scat,
815[regelnummer]
Cochte menich dusent volcs vri
Van eyghenen dienste, seitmen mi.
Hi sat paeus neghen maende, een jaer
Ende achtien daghe ooc daer naer.
Theodorus deerste quam hier na.
820[regelnummer]
Dese maecte, alsic versta,
Een boec van penitencien goet,
Daer vele oorbaers in stoet,
Ende ander dinghen sette hi mede.
Ses jaer hielt hi die stede,
| |
[pagina 365]
| |
825[regelnummer]
Vijf maende, achte daghe met.
Ga naar margenoot+ Merten wart daer na gheset,
Deerste die also hiet.
Van desen men ghescreven siet
Dat eens, daer hi misse dede,
830[regelnummer]
Een quam ter selver stede
Diene doot woude slaen;
Ende daer hi tswaert uut liet gaen,
Wart hi thant staer blint.
Te Romen maecte hi een sint,
835[regelnummer]
Daer hi condempneerde sterke
Pauwelse, den patriarke
Van Constantinobile, omme dat
Hi valschelijc patriarke sat
Ende volghede valscher leringhen.
840[regelnummer]
Ga naar margenoot+ Die keyser omme dese dinghen
Versende den paeus te hant
In een verre quaet lant,
Daer hi starf salichlike
Ende voer te Gode in hemelrike.
845[regelnummer]
Sine feeste leit, alsic sach,
Alder naest Sinte Mertens dach,
Die bisscop van Tours was. -
Ses jaer, twee maende, alsic las,
Ende sesendetwintich daghe mede
| |
[pagina 366]
| |
850[regelnummer]
Besat hi des paeus stedeGa naar voetnoot(*).
Eugenius wert paeus dan,
Die goedertierne heylighe man,
Gracilijc ende zere ghemint.
Paeus sat hi, alsmen vint,
855[regelnummer]
Twee jaer ende achte maent,
Tweendetwintich daghe, alsmen waent.
Vitalius wart paeus nu.
Dese maecte, dat zegghic u,
Der Roomscher kerken zanc
860[regelnummer]
Na rechter musiken ganc,
Ende concordeerden al uut
Mede opter orghene luut,
Dies men te voren niet en plach. -
Paeus sat hi, alsict zach,
865[regelnummer]
Viertien jaer, maenden sesse.
Ga naar margenoot+ Deo datus, seit die lesse,
Wart paeus nu ghemaect.
Dese was so wel gheraect
Ende so goedertieren te wensche,
870[regelnummer]
Dat noit arm noch rijc mensche,
| |
[pagina 367]
| |
Die aen hem sochte troost,
Van hem keerde onghetroost. -
Twee maende ende vierendevijftich jaer
Ende vijf daghe sat hi paeus daer.
875[regelnummer]
Decius wart paeus na dat.
Ga naar margenoot+ Dese verchierde sere die stat,
Diemen tparadijs heet,
Dat voor Sinte Pieters kerke steet:
Daer wart hi begraven dan. -
880[regelnummer]
Drie jaer sat dese man,
Vijf maende, der daghe tiene:
Dits waer na minen ziene.
Agato wart paeus daer naer,
Ende waest vijf maende ende twee jaer
885[regelnummer]
Ende drie daghe daer toe.
Leo dander wart paeus doe.
Dese sette ende woude
Datmen den paes gheven zoude
In allen kerken, hier ende daer,
890[regelnummer]
Als ‘Agnus Dei’ ghesonghen waer.
Van scoonre spraken was hi,
In scrifturen vroet daer bi.
Wel so sprac die tonghe sijn
Beide Griecsch ende Latijn.
895[regelnummer]
Den armen was hi goet ter core,
| |
[pagina 368]
| |
Beide mit handen ende mit labore. -
Tien maende hi paeus sat
Ende zeventien daghe na dat.
Benedictus wart paeus doe,
900[regelnummer]
Dander paeus die hiet alsoe,
Die hem pijnde utermaten
Te volghene zine voorsaten
In duechdeliken werken,
Ende sere minde hi die kerken. -
905[regelnummer]
Tien maende ende twalef daghe
Ga naar margenoot+ Sat hi paeus, zonder zaghe.
Jan die vijfte sat paeus nu.
Paeus sat hi, dat segghic u,
Tien daghe ende een jaer.
910[regelnummer]
Zeno wart paeus daer naer,
Die heilich van levene was.
Ga naar margenoot+ Elf jaer, als ict las,
Zat hi paeus ende niet meer.
Sergius wart doe here,
915[regelnummer]
Deerste paeus die also hiet.
Dese paeus, also men siet,
Een silverine casse vant,
Also hem God dede becant,
Te Sinte Pieters, alsict las,
920[regelnummer]
Die zo zere verroest was
Datmen cume wart gheware
| |
[pagina 369]
| |
Dattet zilverine ware,
In een oude doncker stat.
Een cruce vant men in dat,
925[regelnummer]
Verchiert harde menichfoude
Met ghesteente ende mit goude,
Daer in was al gheheel
Van ons heren houte een deel,
Datmen daer te tonen pleecht
930[regelnummer]
Als des heylichs cruus dach leecht. -
Hi sat paeus neghen jaer,
Achte maende, achtendetwintich daghe daer.
Leo die derde wart paeus nu.
In desen tiden, dat segghic u,
935[regelnummer]
Wart ghedoot Sinte Lambrecht,
Die bisscop was te Maestrecht.
Al bleef te Ludeke doot die man,
Hi wart te Tricht begraven nochtan.
Mar doe men den stoel na dat
940[regelnummer]
Te Ludeke trac ter stat,
Voerdemen den lichame mede.
Datten Dodo doden dede,
Was om dathi dorste castien
Puppine van zire amien,
945[regelnummer]
Die Dodoos zuster was,
Ga naar margenoot+ Die hi hielt, als ic las,
| |
[pagina 370]
| |
Boven sijn ghetroude wijf:
Ga naar margenoot+ Dat coste Lambrecht zijn lijf.
Dese Puppijn was Marteels vader
950[regelnummer]
Ende coninc Puppijns ouder vader
Ende Begghen zone, als ic las:
Te Harstale zine woninghe was.
Van desen lieden, hebbic vernomen,
Sijn die hertoghen van Brabant comen. -
955[regelnummer]
Dese Leo en is niet met
Int ghetal der paeuse gheset,
Om dathi, als ic vernam,
Qualijc daer aen quam.
Elf maende sat hi ende twee jaer.
960[regelnummer]
Jan die seste wert paeus daer naer.
Martelare starf hi, alsic las.
Drie jaer ende twee maende hi paeus was
Ende drieendetwintich daghe mede.
Jan die zevende besat die stede.
965[regelnummer]
Dese was gheleert harde wale
Ende hadde ene scone tale.
Ene capelle stichte hi
Sinte Pieters kerke bi,
Inder moeder Gods ere:
970[regelnummer]
Daer groefmen desen here. -
Achtendetwintich daghe ende twee jaer,
Zeven maende sat hi paeus daer.
| |
[pagina 371]
| |
Sysinnius wert paeus na dat,
DieGa naar voetnoot(*) meer twintich daghe en sat.
975[regelnummer]
Constantinus, alsic versta,
Besat den paeus stoel hier na.
Die keyser Justiniaen
Ontboot desen, hebbic verstaen,
Te Constantinobile in die stede,
980[regelnummer]
Daer hi misse voor hem dede,
Daer die keyser, in waerre dinc,
Gods lichame van hem ontfinc,
Ende badt voor hem onsen here.
Ga naar margenoot+ Den paeus dede hi grote ere,
985[regelnummer]
Ende confirmeerden, groot ende smal,
Ga naar margenoot+ Der Roomscher kerken recht al.
Keyser Philipse zende hi
Enen kettere, lesen wi,
Om dathi telker stede
990[regelnummer]
Die beelden uter kerken dede. -
Sesendetwintich daghe, der jaren zevene,
Sat hi paeus in zinen levene.
Gregorius, dander die so hiet,
Wart paeus, alsmen bescreven ziet.
| |
[pagina 372]
| |
995[regelnummer]
In deser tijt, ic lese aldus,
Bekeerde een Bonifacius
Tfolc van Aelmaengien lande,
Daerne die paeus zelve zande.
Aerdsch bisscop wart hi na dat
1000[regelnummer]
Al tote Mens in die stat.
Daer na wart hi ghesant
Prediken in Vrieslant,
Daer hi wart ghemartelijt.
Kaerle Marteel in deser tijt,
1005[regelnummer]
Vader van coninc Puppine,
Trac doe over den Rine,
Daer hi jeghen die Zassen vacht,
Ende warp al onder zine macht
Almaengien, Zwaven ende Prusen doe
1010[regelnummer]
Ende altoter Dunouwen toe.
Hi bestoet ooc pinen mee:
Hi trac over die rode zee,
Daer hi die Sarrasine versloech
Om haer grote onghevoech. -
1015[regelnummer]
Doe Gregorius, dese here,
Sijn goet, om die Gods ere,
Der heyligher kerken hadde ghegheven,
EndeGa naar voetnoot(*) hi salichlike zijn leven,
| |
[pagina 373]
| |
Doe hijt zestien jaer hadde gheweest,
1020[regelnummer]
Ga naar margenoot+ Acht maende, twintich daghe, alsmen leest.
Gregorius die derde
Wart nu paeus ende herde.
Hi dede ter missen, min noch mee:
‘Quorum sollempnitas hodie
1025[regelnummer]
In conspectu majestatis tue
Ga naar margenoot+ Celebratur, domine Deus!’
Dese paeus Gregorius
Verdoemde den keyser Leone,
Om dathi die beelden onscone
1030[regelnummer]
Uut allen kerken werpen dede
Met sire quader moghenthede.
Enen zeent dede hi te zamen,
Daer doe bisscoppe quamen
Omtrent dusent, alsic las;
1035[regelnummer]
Daer dat doe gheconfirmeert was,
Datmen die beelden ons heren
Ende der heilighen zoude eren,
Ende wie des waer contrare,
Dat hi dan vermeensaemt ware.
1040[regelnummer]
In deser tijt belaghen mede
Die Lombaerde Romen die stede
Met groter cracht moghentlike.
Die paeus sende in Vrancrike
An Kaerlen, Puppijns vader,
| |
[pagina 374]
| |
1045[regelnummer]
Ende sende hem algader
Die slotelen vander biechten met,
Dathi quame ende onghelet
Der Roomscher kerken stonde in staden. -
Die paeus voer ter Gods ghenaden,
1050[regelnummer]
Doe hi acht maende ende tien jaer
Ende twintich daghe daer
Paeus met eren hadde gheweest.
Zacharias, alsmen leest,
Besat nu des paeus stede.
1055[regelnummer]
Metten Lombaerden maecte hi vrede
Ga naar margenoot+ Ende paeys vanden orloghe.
Hi trac die dyaloghe
Uten Griecschen in Latine
Meesterlijc met sire pine.
1060[regelnummer]
Kaerlen, Puppijns broeder
Beide van vader ende van moeder,
Dede hi ter scolen gaen
Ende daer toe monics abijt ontfaen. -
Hi sat tien jaer, maenden twee,
1065[regelnummer]
Ende vijftien daghe, min noch mee.
Ga naar margenoot+ Steven wart paeus daer naer.
Ende om dattie Lombaerde zwaer
Der kerken waren ende haert,
Trac hi te Vrancrike waert
| |
[pagina 375]
| |
1070[regelnummer]
Ane Puppine, Marteels zone,
Om hem te claghene tgone.
Doe hi quam ter zelver wilen
Daer Puppijn was op drie milen,
Is Puppijn jeghen hem ghegaen,
1075[regelnummer]
Ende nammen mitten breidele zaen,
Ende leiddene ten selven male
Metter hant tote in sine zale,
Daer hine eerlike ontfinc.
Daer wijde hine coninc,
1080[regelnummer]
Ende sijn kint ooc, waerlike,
Coninc te sine van Vrancrike,
Ende hare nacomelinghe na desen
Altoos zouden coninghe wesen.
Dit stont voort, zonder lette,
1085[regelnummer]
Tote opten grave Hughe Capette,
Diese valschelijc verdreef
Ende here selve daer in bleef:
Dat al noch in desen daghen
Die hertoghen van Brabant claghen,
1090[regelnummer]
Want si recht oor willen zijn
Comen van desen Puppijn. -
Ga naar margenoot+ Vijf jaer Steven paeus zat
Ende twee maende na dat.
Paulus besat die stede,
| |
[pagina 376]
| |
1095[regelnummer]
Die vele goeder werken dede.
Dese was so goedertieren
Ende so sachte in allen manieren,
Dathi noit, vrooch noch spade,
Quaet lonen en woude met quade.
1100[regelnummer]
Nachts plach hi te gane
Met twee heymelike capellane
(Alst die liede niet en saghen)
Daer arme liede ziec laghen
Van huse te huse in die stede
1105[regelnummer]
Ende tote den ghevanghenen mede,
Ga naar margenoot+ Ende stont hem [bi van] zinen goede,
Om te stoppene hare armoede.
Weduwen ooc ende weesen
Halp hi gherne uten vreesen.
1110[regelnummer]
In deser tijt was, waerlike,
Sente Gangolf in Lothrike,
Die in Vrancrike cocht een fonteine
Ende deedse in enen scone pleine
In Borgongien uut springhen.
1115[regelnummer]
Sijn wijf, in waren dinghen,
Hadde hi ghelaten also wel,
Om datsi speelde over spel.
Doe bracht sijt daer toe, na haer ghevoech,
| |
[pagina 377]
| |
Datten een clerc doot sloech.
1120[regelnummer]
Doe twijf hoorde zegghen dan
Dat miraclen dede haer man,
Sprac si: ‘Dats also waer
Als mijn einde zinghet claer.’
Ende dat gheschiede also houde,
1125[regelnummer]
Ende also dicke als zi zoude
Spreken, wast cort wast lanc,
Hoordemen dat haer einde zanc.
Ga naar margenoot+ Constantijn, dat zegghic u,
Besat des paeus stede nu,
1130[regelnummer]
Die bina leec was, alsic las,
Sonder dat hi priester was,
Die met onwette quam
Ter paeuscape, als ic vernam.
Daer omme so wort hire zaen
1135[regelnummer]
Met groter scanden uut ghedaen.
Een maent sat hi ende een jaer.
Steven die derde quam daer naer,
Diet al weder ontsette
Dat sijn voorsaten sette,
1140[regelnummer]
Ende hem allen degradeerde
Die hi voren promoveerde
Sonder doopsel ende crisma. -
Paeus sat hi, alsic versta,
| |
[pagina 378]
| |
Drie jaer, der maenden zesse.
1145[regelnummer]
Adriaen, seit die lesse,
Ga naar margenoot+ Besat nu des paeus stede.
Groot Kaerle om des paeus bede
Belach die Lombaerde, alsic versta,
In een stat, hiet Papia.
1150[regelnummer]
Desiderium, haren coninc,
Ende sijn wijf hi daer vinc
Ende voerdse in Vrancrijc ghevaen.
Te Romen quam Kaerle daer na zaen,
Ende gaf Sinte Pieter weder
1155[regelnummer]
Al sijn recht, hoghe ende neder,
Dat hem was te broken af,
Dat sijn vader der kerken gaf.
Ooc gaf hi daer, als ict gome,
Dese twee hertoghedome
1160[regelnummer]
Van Spoletten ende van Boneventen,
Ga naar margenoot+ Daer groot of sijn die renten;
Ende doe wart hi aldus
Van Romen ghemaect patricius.
Toornen ende muren maecte hi mede
| |
[pagina 379]
| |
1165[regelnummer]
Ende coperen poorten aen die stede.
Enen zeent heeft Adriaen
Te Romen te samen ghedaen,
Daer bisscoppe waren optien dach
Hondert ende drie ende vijftach,
1170[regelnummer]
Sonder ander prelate, als ic las,
Daer Kaerle zelve mede was.
Die paeus ende die zeent ghemeen
Gaven Kaerle die macht alleen,
Dat hi den paeus kiesen mochte
1175[regelnummer]
Na dien dat hem oorbaerlijc dochte,
Ende ordineren alle dinghen
Die den Roomschen stoel aen ghinghen;
Ende dat aerdsche bisscoppe, twaren,
Uut wat provinchien datsi waren,
1180[regelnummer]
Haer bisdom van hem ontfaen
Moesten, eer si in zouden gaen;
Ende dies hem waerdich niet en dochte,
Dat hine wedersegghen mochte;
Ende die hier of contrarie ware,
| |
[pagina 380]
| |
1185[regelnummer]
Dat hi thant vermeensaemt ware.
Ga naar margenoot+ Kaerle maecte, als ict vinde,
Vander Lombaerde rike een inde;
Ende al datsi mit haerre macht
Sinte Pieter hadden ontcracht
1190[regelnummer]
Ende van ouden tiden ontkeert,
Heeft hi hem al weder ghekeert.
Die generale scole, alsict gome,
Die doe lach in die stede van Rome,
Brochte hi te Parijs in die stede,
1195[regelnummer]
Ga naar margenoot+ Daer hi coste ende pine om dede.
Enen clerc hadde hi vercoren,
Die uut Ynghelant was gheboren,
Die Alquinus hiet, alsict las,
Die wijs in zeven arten was.
1200[regelnummer]
Hi leerde Kaerle zijn parten
Ende ooc vanden zeven arten,
So dat Kaerle was clerc goet,
Dat enen prinche wale stoet.
Kaerle minde zonderlinghe
1205[regelnummer]
Te deser werelt twee dinghe:
Dats ridderscap ende clergie.
Ende sekerlijc, dat duncket mie,
Dathi twee die beste hadde vercoren
| |
[pagina 381]
| |
Die der werelt toe behoren,
1210[regelnummer]
Daer meer in leit eeren
Ende ooc die dienst ons heren
Dan in anders yet datmen pleecht,
Die elc te sinen rechte dreecht.
Adriaen sat paeus daer
1215[regelnummer]
Tien maende, drieendetwintich jaer
Ende achtien daghe daer naer:
Dus so vindict over waer.
|
|