Der leken spieghel

Leerdicht van den jare 1330

Noch van Nichodemus, ende ander dinc. - XXXVIII.

Nychodemus en doet gheen ghewach,

Dat Jhesus opten Donredach
⁺ Savonts met [sinen] jongheren at
In Symoens huse daer hi zat,
Daer hi in broot ende in wijn
Maecte den lichame zijn,
Daer hi sine jonghers mede
Monichde daer ter stede,
Ende ooc den quaden Judas;
Nochtan was Cristus zeker das
Datten Judas verraden zoude;
Nochtan so en woude
Hi Judas, wats gheschiet,
Dat sacrament wederzegghen niet,
Om dat hine niet en woude blameren

+ (E. Fol. LXV. v. 2. I. Fol. LXXX. r. 1.)

[p. 256]

 

Voor dandre noch scandaliseren;

 

Want hadden dandre gheweten

 

Wies hem Judas hadde vermeten,

 

Si hadden te hant omme dat

20

Ghedoot optie selve stat:

 

Daer bi heelde Cristus die dinc,

 

Door al dat hem aen sijn leven ghinc.

 

Hier omme pleechtmen over al,

 

Daer die priester monighen zal

25

Onder tfolc openbare,

 

Dathi niement en is contrare

 

Dat sacrament te ghevene dare:

 

Al kende hine moordenare,

 

Hine mochts hem niet wedertrecken,

30

Om datter tfolc op zoude mecken,

 

Ende die ghene mids desen

 

Gheblameert zoude wesen;

 

Mar hi, dat verstaet,

 

Die tsacrament daer ontfaet

35

In hooft zonden onwaerdelike,

 

Ontfaet sijn doemsel ewelike.

 

Dus so maecte Cristus

 

Dat eerste sacrament aldus -

 

Dat was den heilighen lichame zijn -

[p. 257]

40

Beide van brode ende van wijn,

 

Daer hi sine jonghers mede

 

Monichde ter zelver stede,

 

⁺ Eer hi van hem scheiden woude;

 

Want hi wiste wel dat hi zoude

45

Te hant daer na sijn ghevaen,

 

Ende datsi hem of zouden gaen.

 

Doude eewe hier indt,

 

Ende dat nuwe testament beghint

 

Mids Cristum, zijt zeker das,

50

Die dalre eerste priester was

 

⁺ Ende dat sacrament van dien outare

 

Alre eerst maecte dare,

 

Daer elc priester macht heeft af:

 

Ghelooft si hi diet ons gaf!

55

Nychodemus en seit ooc niet

 

Hoe Judas Gode verriet,

 

Hoe Cristus inden hof ghinc

 

Daer en dat Joodscap vinc,

 

Hoe Pieter sijns messaecte,

60

Hoemen nachts met hem waecte,

 

Hoemen leidde te zire confusen

 

Tote Anna ende te Cayphas husen,

 

Hoemen hem al dien nacht mede

 

Onwaerde ende scande dede,

+ (E. Fol. LXVI. r. 1.)

+ (I. Fol. LXXX. r. 2.)

[p. 258]

65

Also men in die ewangelie vint:

 

Dies en seit Nichodemus twint.

 

Dat coomt lichte bi dien

 

Dat hijs niet en hadde ghesien

 

Ende des nachts niet en was daer bi.

70

Daer bi zo beghint hi

 

Daer hijt eerst ane zach:

 

Dat was des morghens, alst was dach

 

Ende men mit hem openbare

 

Ten ghedinghe quam ter vierscare,

75

Daer men mit hem dinghen ghinc,

 

Also ghi voren horet die dinc.

 

Want wilen en mochte nieman

 

Meer dan hi hadde ghesien an

 

Van eersten yet bescriven:

80

Dat laet men nu zere bliven!

 

Want si die nu dichten,

 

Willent al berichten

 

⁺ Dat gheschiet te deser wilen

 

(Nochtan datsi in hondert milen

85

Niet en waren daert ghesciede),

 

Alsoot hem zegghen die liede;

 

⁺ Wedert loghene si ofte waer,

 

Si settent in scrifte daer;

+ (E. Fol. LXVI. r. 2.)

+ (I. Fol. LXXX. v. 1.)

[p. 259]

 

Si slaen die waerheit vanden monde

90

Mids den valschen orconde,

 

Dat hem te voren bringhen

 

Loghenaren van vele dinghen:

 

Ende die waerheit blijft verzweghen.

 

Dits moort van hem dies pleghen.

95

Men sal emmer lieghen niet

 

In hystorien, wats gheschiet;

 

Want hystoron, in Griexscher tale,

 

Dat is zien, dat weet wale;

 

Ende daer of, alsic versta,

100

So is comen hystoria,

 

Om datse niement dichten en mach

 

Dan die ghene diese aen sach.

 

Elc dichter, waer hi si,

 

Hoede hem emmer dat hi

105

Uter waerheit niet en kere;

 

Want vintmen valsch zine lere,

 

So is hi, na mine wete,

 

Een val[s]ch dichtere, een valsch poëte,

 

Wies boeke men te handen

110

In een vier zoude verbranden,

 

Ende sal verliesen dichters name

 

Te sijnre eweliker blame.

Titel. H. van Nichodemuse. Vs. 1. I. H. en ontbr. 2. I. donderdach; H. donresdach. 3. H. Savonds; I. H.m. sinen j. 4. I. huus - sadt. 5. I. H. brode. 7. I. H. jongheren. 8. I. Muenechde; H. Moneghde. 11. I. Dat hem. 12. I. Nochtans zone w. 13. H. Hi Judase. 14. I. Tsacrament; H. Dsacrament. 15. H. niene; I. en ontbr. - wilde.

Vs. 16. H. Vore dandre ende sc.; I. Vore dandere ende scandeleren. 17. H. haddent; I. dandere. 18. H. Wes. 19. H. haddenne thant; I. H. om. 20. H. Ghedoedt daer op tie stat; I. Gh. daer op die stadt. 21. H. bi hal Cr.; I. bij zweech Cr. 22. I. Door al ontbr. - aen dleven; H. ane tleven. 24. I. mueneghen. 25. I. Onde tvolck. 26. I. niemenne; H. niemene. 27. I. H. Tsacrament. 28. H. kinde. 29. I. mochs. 30. I. tvolc; H. tf. omme soude. 33. I. hij die dat. 34. I. Die d. ts. o.; H. dsacrament. 36. I. Hij ontfaet sijn doemsdeel e. 37-48. I. Deze twaalf verzen ontbr. 38. H. Dierste. 39. H. sine.

Vs. 40. H. wine. 41. H. jongheren. 43. H. hen. 45. H. Thant. 46. H. af. 47. H. int. 48. H. dnuwe. 49. I. Midts. 50. I. Die deerste. 51. H. dsacrament; I. tsacrament vanden. 54. I. gaff. 55. I. en ontbr.; I. H. zeeght. 58. I. H. Daerne. 60. I. snachts; H. snachs. 61. H. Hoemenne I. tsier; I. siere. 62. H. Te Annen; I. Te Annas ende tot c. H. 63. I. hem ontbr. - den. 64. I. Onweerde hem ende.

Vs. 65. I. in dewangelien; H. in dewanglisten. 66. H. Des en seeght; I. Des en zeeght hij niet een twint. 68. H. niene. 69. H. Ende snachs niene; I. En snachts. - daer ontbr. 70. I. Dair omme b. 71. H. ansach. 72. I. H. smorghens. 76. H. vore; I. hoerdet. 77. I. en ontbr. 78. I. hijs gh. h. an. 79. I. H. Van geesten yet. 80. I. laedt. - nu ontbr. 81. I. zij dit nu. 82. I. Ende willent. 85. H. Niet na en. 86. H. hen. 87. I. Weder het lueghene zij off; H. oft. 88. H. int scrift; I. ghescrifte.

Vs. 89. I. Ende sl.; I. H. den ontbr. 90. I. Met v. oirconden. 91. I. Die hem; H. hen. 92. I. Lueghenen; I. H. van meneghen d. 94. I. Dit es; H. hen. 97. H. hysteron, in Dietsche t.; I. hystorie, weedt wale. 98. I. sien, in Griexer tale; H. w. men w. 99. H. daer na af; I. af. 101. I. dats; I. H. niemen. 102. I. diet aen. 103. I. dichtere; H. dichtre. 105. H. niene. 108. I. H. valsch; H. dichtre. 109. I. bonc; H. thanden. 112. I. ziere; H. sire.