Der leken spieghel

Leerdicht van den jare 1330

[p. 251]

tekstkritische noten

Titel. I. H. Vander; H. epystlen - ander k.; I. ane. Vs. 1. I. Een Roemsche; I. H. coninc. 2. I. groet; H. gruetet. 3. I. H. so ontbr. 5. I. H. Dat die; I. met f. 6. I. Jhesumme. 7. H. hen; I. H. w. eere. 8. I. Gheloofden dat haer God, haer heere; H. hoer - hoer here. 9. H. Alsijt; I. ghescreven. 10. H. hen; I. hem noch soude. 11. I. eenre; H. ere maeght. 15. I. H. die ontbr. 18. I. Ende gh. 19. I. gheesten; I. H. jaeghde; I. hij uut. 20. I.v. hij met siere. 21. I. wijnden gh. hij sijn. 22. I. Droegh voets hij op dwater; H. over dwater.

Vanden epistelen die Pylatus sende aen den keyser Claudius. - XXXVII.

‘Den Roomschen keyser Claudius

So groetet Poncius Pylatus! -
Niewelinghe so gheschiede dat
Alte Jherusalem in die stat,
Dattie Joden, mids felheit groot,
Jhesum brachten ter doot,
Nochtan dat hem wileneer
Gheloofde hare God, hare heer,
Als sijt noch bescreven vinden,
Dat hi hem enen zoude zinden
Uten hemele, mids ene maghet fijn,
Die haer coninc zoude zijn.

Doe dese Jhesus comen was,

Ende si gheware worden das
Dathi spreken dede die stomme
Ende rechte gaen die cromme,
Die dove horen, te waren,
Ghenesen die lazers waren,
Quade gheeste jaghede uut,
Dode verwecte mids zire virtuut,
Den winden gheboot zijn ghehinc,
⁺ Droechsvoets opt water ghinc,

+ (E. Fol. LXV. r. 2.)

[p. 252]

 

So datter Joden een groot deel

 

Gheloofden claer ende gheheel

25

Dathi ware die Gods zone,

 

Worden si zo gram om dat gone

 

Ende met felheden so bestaen,

 

Dat sine te hant daden vaen

 

⁺ Die princhen vanden papen

30

Ende die meestren vanden Joodscapen,

 

Ende leverden mi, dats waer,

 

Om dat ic rechtre was daer,

 

Ende seiden dat openbaere,

 

Dathi ware een toverare

35

Ende jeghen hare wet wrachte.

 

Ic, die mi niet en wachte

 

Ende haren woorden gheloofde^(*) dan,

 

Dede doen gheeselen den man,

 

Ende gaffen hem over alsoe;

40

Ende si cruustene doe,

 

Ende leidden doot int graf.

 

Mijn ridders waren hoedren daer af,

 

Ende bleven daer bi,

 

Want die Joden badens mi;

45

Nochtan is hi op verstaen

+ (I. Fol. LXXIX. v. 1.)

(*) Het HS. heeft gheloofden.

[p. 253]

 

Des derden daghes ende wech ghegaen.

 

Doe dit die papen hoorden spreken,

 

Wart hare felheit so ontsteken,

 

Datsi minen ridders gaven

50

Vele ghelts van haren haven,

 

Om datsi segghen souden clare,

 

Dathi hem ghestolen ware

 

Van sinen jonghers bi nachte,

 

Doe hem niement daer en wachte.

55

Al namen mine ridders gheniet,

 

Nochtan en zweghen zijs niet

 

Si en daden die waerheit verstaen,

 

Hoe Cristus was opghestaen,

 

Ende hoe hem tpaepscap ghelt gaf

60

Om datsi zwighen zouden daer af.

 

Here, dit is al die waerhede,

 

⁺ Ende waer dat yement anders zede,

 

So houdet over loghene, here.

 

Ghelooft den Joden min noch mere,

65

⁺ Waert datsi anders seiden u.

 

Uwer moghentheit hebbic nu

 

Die waerheit gheseit clare,

 

Alst gheviel in mine vierscare.’ -

 

Pylatus was wijs ende vroet,

+ (E. Fol. LXV. v. 1.)

+ (I. Fol. LXXIX. v. 2.)

[p. 254]

70

Ende dachte wel in sinen moet,

 

Dat versumet ware alte groot

 

Ane Jhesus Cristus doot,

 

Ende hem daer omme op enighe daghe

 

Daer na zoude volghen plaghe,

75

Ende dattie Joden souden

 

Op hem werpen die scouden,

 

So dat hi voren heeft ghesint

 

Ende den keiser doen bekint

 

Hoe dat daer ghevaren ware^(*),

80

Eer dat hem quame ander mare.

 

Hem seide waer sijn waen:

 

Hi wert daer zeder om ghevaen

 

Ende in enen kerker ghedaen.

 

Ende alse hi hadde verstaen

85

Dat aen sijn lijf zoude gaen,

 

Doodde hi hemselven zaen.

 

Ooc wert Jherusalem die stat

 

Al ghedestrueert na dat,

 

Datmen scone bescreven vint,

90

Ende die moeder at haer kint

 

Eermen die stat mochte winnen:

 

So groten hongher wasser binnen.

(*) Het HS. heeft: daer ware ghevaren.

[p. 255]

 

Hier of die hystorie voor ende na

 

Vintmen scone in Scolastica,

95

Ende ooc salic van dien

 

Hier na setten, mach gheschien,

 

Gans mi God van hemelrike,

 

Die ghelooft si ewelike!

Vs. 23. H. dat der - en. 24. I. clare. 25. H. godsone. 26. I. om tghone; H. omt gone. 28. H. thant; I. deden. 30. H. Entie meestre der; I. meesters vander. 31. H. leverdenne. - mi ontbr.; I. dat es. 32. I. richter. 35. I. haer wed. 37. I. hare; I. H. gheloofde. 38. I. Ic dede. - doen ontbr. 39. H. gaven hen; I. hem ontbr. 40. I. cruustenne. 41. I. H. leydenne. 42. I. Mine ridderen; H. riddren; I. H. hoedren ontbr. 43. I. Behoeders, ende; H. Hoeders, ende blevenre bi. 45. I. opghestaen.

Vs. 46. H. derds daghs; I. daechs. 47. I. die Joden h. 49. H. riddren. 50. I. ghels van hare; H. ghelds ende horre. 51. I. sij souden seggen cl. 52. H. hen. 53. I. H. jongheren. 54. I. H. Doens hem niemen. 55. I. Aldus n.m. ridderen; H. Alse n. minen riddren. 56. H. Nochtan soe en; I. H. sij n. 57. I. Sine. 58. H. op verstaen. 59. I. hoe ontbr.; H. hen dpaepscap. 61. H. dits; I. al ontbr. 62. I. H. waert; I. dat u y.; H. ieman. 63. I. loghenne. 65. I. Van dat zij a. seggen u. 66. I. heb ic. 67. I. w. al gh. 68. H. Alsoet; I. Hoedt gh. onder die v.

Vs. 71. I. verswijmt (er zal versuymt bedoeld zijn); H. versuemt. 73. H. Ende dat om eneghe; I. Ende dat in eeneghen dagen. 75. I. H. dat die. 77. H. vore; I. gesendt. 79. I. H. daer gh. w. 80. I. H. dat ontbr.; I. quam andere; H. andre. 82. I. H. warter; I. sindert; H. sider; I. H. omme. 83. I. karker. 84. I. H. als; I. hij heeft v. 85. H. ane; I. Dadt over hem soude. 87. H. Doe wart; I. werdt Jh. in die. 88. H. ghestrueert. 92. H. groet; I. was daer b.

Vs. 93. I. H. af distorye; H. vore. 97. I. Jans; H. Ans.