Der leken spieghel

Leerdicht van den jare 1330

Hoe Jhesus ter scolen was gheset, ende hoe hi die grote clerke verman. - XXIII.

Echter quam weder, alsic las,

[p. 136]

 

Die grote clerc Zacharias,

 

Ende sprac te Joseph aldus:

 

‘Noch rade ic dattu desen Jhesus

5

Ter scolen wilte keren,

 

⁺ Dathi zine boeke moghe leren,

 

Ende daer uut spreken ende wisen,

 

So machmen sijn leren prisen.

 

Salmen proeven enighe dinghen,

10

Men moet uten boeken bringhen;

 

Maer hi neemt al in sijn hooft,

 

Daer omme so en ghelooft

 

Gheen vroet man dathi spreect:

 

Dit is die dinc dat hem ghebreect.

15

⁺ Wildi tkint gheven mi,

 

Ic salne den ouden Levi

 

Bevelen op zine ere,

 

Dathi hem lettren kennen lere

 

Met goedertierenheiden.’

20

Joseph ende Maria zeiden,

 

Dat het wel ware haer wille.

 

Jhesus zweech al stille,

 

Ende is mit hem ghegaen.

 

Levi nam dat kint zaen,

+ (I. Fol. LX. r. 1.)

+ (E. Fol. XLIX. v. 2.)

[p. 137]

25

Ende woude hem doen zegghen A,

 

Ende Jhesus en sprac niet na.

 

Echt hijt hem zegghen hiet,

 

Ende Jhesus en antwoorde hem niet.

 

Levi hadde in sijn hant

30

Een roede, ende sloecher thant

 

Jhesum mede op sijn hoot.

 

Jhesus sprac: Dits wonder groot!

 

Sech, waer om slaestu mi?

 

In waerheden segghic di,

35

Dat hi diemen hier sleet

 

Wiser is ende meer weet

 

Dan hi is diere sloech:

 

⁺ Hi mochte aen hem leren ghenoech.

 

Ic segghe datsi alle sijn blint,

40

Die anders en weten twint

 

Te zegghene den volke voort

 

Dan si hebben ghehoort.

 

Si en sijn noch meer noch min

 

Dan een clinckende tin,

45

Dat ghenen zin en heeft,

 

Noch ghene verstandenesse en gheeft.

+ (E. Fol. LX. r. 2.)

[p. 138]

 

Maer dat ic zegghe, groot ende smal,

 

Neem ic uut mi selven al,

 

Ende en soect in ghenen boec,

50

Noch ooc in andren hoec.

 

Op Zacharias zach hi doe,

 

Ende sprac hem aldus toe:

 

‘Meester, ghi weet wel ende versint,

 

Datmen die lettren onderkint

55

⁺ Vander eerster, die Alpha heet,

 

Tote Thau, daer dat A.B.C. uut gheet,

 

Dat dat doet, ende niet el,

 

Dat onghelike maecsel

 

Ende die onghelike namen mede:

60

Dese maken donderschede.

 

Nu segt mi teerst wat Thau

 

Bediet, dan sal ic u

 

Segghen wat si Alpha.’

 

Doe sprac Jhesus daer na:

65

‘Die Thau niet en versinnen,

 

Hoe zouden si Alpha bekinnen?

 

O ghi ypocriten!

 

Wat moghedi den volke verwiten?

 

Ghi wilt leren den lieden:

70

Ghine cont Alpha niet bedieden.

 

Condi Alpha bedieden mi,

+ (E. Fol. L. r. 1.)

[p. 139]

 

Ic zegghe u wat Betha si.’

 

Doe vraechde hi die bediedinghe

 

⁺ Van elker lettre zonderlinghe,

75

Ende niement en sprac een woort.

 

Doe sprac Jhesus voort:

 

‘Segt mi, meester vander wet,

 

Diet al mit rechte wet,

 

Die A waer omme heeft si

80

Drie hoeke, ende waer bi

 

Is si optie zide te broken

 

Ende onder al ontploken?’

 

Die meester was te barenteert,

 

Ende al uten kere ghekeert,

85

Recht ofte hi ontsint ware.

 

Doe riep hi al openbare:

 

‘Here vader van hemelrike!

 

Wie hoorde ye des ghelike?

 

Dit en zoude gheen mensche wesen.

90

Wat moeder droech desen?

 

Of wat borste soech hi?

 

En weet wat met hem si.

 

Ic willen scuwen tallen daghen,

 

En can sine woorde niet verdraghen,

95

⁺ So ben ic versaecht van sinne.

 

Die wijsheit en heeft niement inne,

 

Hine hebbe Gode binnen.

+ (E. Fol. LX. v. 1.)

+ (E. Fol. L. r. 2.)

[p. 140]

 

Met rechte zoudic ontsinnen,

 

Dat ic nu ben in mijn leven

100

Van enen kinde te scheerne ghedreven.

 

Ic waent mijn jongher hadde ghesijn,

 

Ende hi is die meester mijn.

 

Wat sal ic zegghen voort?

 

Hi spreect so subtile woort,

105

Dat ics niet verstaen en can.

 

Hier verwinnet tkint den man!

 

Mine conste en is twint

 

Jeghen dat can dit kint,

 

Noch alle consten waerlike.

110

⁺ Ic wane ooc zekerlike,

 

Dathi God si, ofte dat

 

Dinghel spreect in zijn vat.

 

Wie hi is en can ic ghesien,

 

Ofte wat mids hem sal gheschien.’

115

Doe Jhesus alle dese woort

 

Vanden meester had ghehoort,

 

Vanden einde ten beghinne,

 

Sprac hi met enen bliden zinne:

 

‘Die nu ondrachtich wesen,

120

Sullen drachtich sijn na desen.

 

Blinde zullen zien zaen,

 

Crepele zullen rechte gaen,

+ (I. Fol. LX. v. 2.)

[p. 141]

 

Dode sullen op staen,

 

Die arme zullen rijcheit ontfaen,

125

Ende elc sal, zonder waen,

 

In hem selven ghestaen;

 

Want hets wortele der leventheit,

 

Ende der eweliker zoeticheit.’

 

Doe dat salighe kint Jhesus

130

Dit hadde ghesproken aldus,

 

Worden daer ter selver stont

 

Some zieke liede ghesont,

 

Ende doe en dorsten [si] voort ane

 

Hem niet meer spreken ane.

Titel. I. H. was t. sc. gh.; I. clercken. Vs. 1. I. H. Echt.

Vs. 2. I. H. Dese gr. meester Z. 3. H. te Josephe; I. dus. 4. I. H. radic. - desen ontbr. 5. I. wils; H. willes. 6. I. mach. 7 en 8 in I. aldus: Soe machmen na sijn wijsen Sine leeringhe prijsen. 8. H. sine. 10. H. boeke. 11. I. H. nemet. 12. I. Daer bij soe ne gb. 14. H. Dits; I. H. die hem. 17. H. sijn. 18. H. Datti; I. letteren. 19. I. goedertierenheide; H. goedertiernheiden. 21. I. het ontbr. - hare; H. hore. 22-26 in I., met eenige vermeerderingen, aldus:

Josep zweech al stille
Niet, ende beval hem tkint.
Ende Jhesus sprac niet een twint,
Ende es met hem ghegaen.
Jhesus ghinc, sonder waen,
Metten meester Levi,
Die hem wilde, gheloeves mi,
Stappans doen zegghen A;
Maer Jhesus sprac niet na.

Vs. 26. H. Ende ontbr. 28 I. H. hem ontbr. 29. H. sine. 30. H. Ene; I. Eene - slouch te hant. 31. I. Jhesus op sijn hooft. 33. I. Segt; I. H. omme; I. slaetstu. 34. I. seggiet. 37. I. diene; H. diene hier sl. 38. I. H. van hem; H. gnoech. 43. I. H. Die sijn no min no meer. 44. I. H. cl. eer. 45. I. hevet. 46. I. gheen; I. H. verstannesse; I. ghevet.

Vs. 47. I. H. Maer ontbr. 48. I. Dat nemic. 49. I. Ende ontbr.; H. In s. 50. I. Noch in gheenen anderen houc. 51. I. H. Op Zacharien. 54. I. litteren. 55. I. alpha yet. 56. H. daer dABCe ute; I. Tote daer tAbete uut tyet. 57. I. ende ontbr. 58. I. Dan donghelijc; H. Dan donghelike. 59. I. die ontbr. - o. manieren van n.; H. Ende donghelike. 60. H. donderschedechede. 61. I. wat t.ha.u. 65. I. Die t.h.a.u.; H. niene can v. 66. H. soudi. 68. I. H. moeghdi; I. witen. 70. I. cond.

Vs. 72. I. zeg. 73. I. vraeghdy; H. vraeghi. 74. I. letteren; H. lettren. 75. H. nieman. 77. I. Al sij dy m.; H. Segt ghi meestre. 78. I. Diedt - weedt. 79. I. om. 80. I. hake. 81. I. Es zoe ane deene sijde; H. op dside ghebroeken. 84. H. uut den. 85. I. H. oft. 87. I. Here ontbr. 88. I. nye. 90. H. moedere. 91. I. Ofte; H. Oft. 92. H. Inne weet; I. weet hoet met mi zij. 93. I. H. wilne. 94. H. Inne can s. woert; I. woirden. 96. I. H. Dese; H. en ontbr. - nieman.

Vs. 99. I. H. ic mi hebbe in. 100. I. H. Van ontbr.; H. dscerne; I. H. ghegheven. 101. H. wanet; I. H. jonghere. 102. I. het es. 103. I. ic nu z. 105. I. ic se n. 106. I. verwint. 107. H. Mijn const en es twynt; I. const. 109. H. const van ertrike; I. c. van eerderike. 110. I. H. w. dat sek. 111. I. hij God es. 113 en 114. I. Deze beide verzen ontbr. 114. H. Ocht. 115. I. H. al. 116. H. Van desen m.; I. H. hadde. 117. H. Vande ende. 118. I. enen ontbr. 119. I. ongedrachtich. 121. I. Blijnde. 122. H. Crople; I. Cruepelen - recht.

Vs. 124. H. Daerme. 127. H. ets wortle delc l.; I. H. warteleder. 128. I. eeuwigher zalicheit. 129. I. dit. 130. I. Dit woort h.; I. H. dus. 132. I. Sommighe z. lieden. 133. I. H.d. si v. 134. H. nemmeer; I. nemmermeer.