Der leken spieghel

Leerdicht van den jare 1330

Hoe Remus ende Romulus gheboren worden, ende hoe Romulus coninc wert. - XLIII.

Ende na Numtoors leven

Bleef tlant zinen twee neven,
Rea sijnre dochter kinder,
Die tlant berechten ghinder.

Alse Remus was doot,

[p. 174]

 

Bleef Romulus here groot,

 

Ende maecte ooc na dat

 

⁺ Romen, die grote stat.

 

Elf^(*) staden stonden daer,

10

Daer Romen nu staet, ende elc bi haer:

 

⁺ Daer maecte Romulus al omme

 

Een mure, teenre somme,

 

Ende heeftse al in een ghesaemt,

 

Ende na sinen naem ghenaemt.

15

Romen was dus begonnen,

 

Na dat Troyen wert ghewonnen,

 

Vierhondert jaer, als ict sach,

 

Ende daer toc vier ende tachtach,

 

Doe Eneas van daer ontquam,

20

Daer dese Romulus of quam.

 

Ende die stat hadde tiere wilen

 

Ommegaende tweeëndeviertich milen.

 

Ooc dede hi ten selven male

 

Alle dat edel volc van Ytale

25

Comen wonen in die stede,

 

Ende wive ende kindre mede.

 

Hi maecte in die stat danne

+ (I. Fol. XXXIII. r. 2.)

(*) Zoowel dit getal in ons tekst - handschrift, als viertich in de variant, is voluit met letters geschreven; doch de reden van het verschil is waarschijnlijk in een vroeger afschrift te zoeken, dat hes getal in cijfers uitgedrukt zal hebben, als wanneer XI en XL ligt verwisseld kunnen worden.

+ (E. Fol. XXV. v. 2.)

[p. 175]

 

Hondert raeds manne,

 

Die die stat souden beleiden

30

Met rade ende met wijsheiden:

 

Die heeft hi Cenatus ghenoemt,

 

Welc woort van centijn^(*) coomt.

 

Dusent vechteren coos hi met,

 

Die hi daer heeft gheset,

35

Om datsi die stat zouden verweren

 

Jeghen die hem wouden deren:

 

Die so hiet hi Milites;

 

Aldus so coomt Miles

 

Van mille, in zekerre zake:

40

Dats dusent in Duutscher sprake.

 

Titus Livius seit dat,

 

Doe Romen arm was die stat,

 

Datsi vol was van wijsheden,

 

⁺ Van duechden ende van goeden zeden,

45

So datsi was zonder ghelike;

 

Mar doe si was rike,

 

Maecte daer die rijcheit

 

Ghiericheit ende vrecheit,

 

Luxurie ende overspel,

50

Hovaerde ooc also wel,

 

⁺ Perlement ende discoort,

(*) De dichter (die juist geen groot etymoloog schijnt geweest te zijn) bedoelt hier centum, als hebbende in vs. 28 van hondert raeds manne gesproken. Volgens dezelfde analogie laat hij straks (vs. 38 vlg.) milites van mille afkomen.

+ (I. Fol. XXXIII. v. 1.)

+ (E. Fol. XXVI. v. 1.)

[p. 176]

 

Daer alle doghet bi blijft ghescoort:

 

Alse dese noch sijn ghewone

 

In allen steden te doene.

55

Romulus quam hier na

 

Int broec van Caprea.

 

Daer hief die meeste

 

Donre ende tempeeste,

 

Diemen sach daer te voren;

60

Daer wert Romulus verloren.

 

Doe seidemen openbare,

 

Datten die Goden haelden dare.

Vs. 1. na Nimicores. 2. Soe bl. - sine. 3. sire.

Vs. 8. Roeme. 9. Viertich steden stoeden d. 10. D.R. nu st. ontbr. - Ende elke stede stoet bij haer. 12. Eenen muer. 13. heefse - versaemt. 14. na hem selven gh. 15. Rome. 16. d. Tr. was gh. 17. alsoe ic s. 21. Ende dese st. h. ter w. 23. te dien m. 24. Al dedele volck. 26. wiven ende kinderen.

Vs. 28. H. beleetsmanne. 32. centum. 33. vechtere. 35. souden regeren. 36. wilden. 39. m. dat es seker sake. 40. Dat es dusentich. 42. Doem Rome. 45. dat het w. 46. zoe werdt r. 47. Doen m.d.d. rijchede. 48. vrechede.

Vs. 52. al die duecht bij wert verstoort. 56. v. Campra. 59. Die noyt man s.