Der leken spieghel

Leerdicht van den jare 1330

Hoe dat eerste volc te levene plach, ende van maten te houden. - XXXI.

Tusschen dat aertrike began

Ende dattie diluvie ran,
Daer twalefhondert jaer bina
Tusschen waren, alsic versta,
En nutte tfolc vleesch noch wijn,
Ende het ruste alse zwijn
Onder die bome int gras:
⁺ Ic wane doe ander zale en was.
Zuvel ende ooft was al haer aet,
Ende haer cleder, dat verstaet,
En hadden ander verwe noch ghevoech,
⁺ Dan also alst scaep droech.
Men vant sindael, bont noch graeu,

+ (I. Fol. XXIII. v. 2.)

+ (E. Fol. XVIII. r. 2.)

[p. 122]

 

Noch root, noch groen, noch blaeu,

15

Bedde noch oorcussen; ic wane

 

Tfolc plach al ghelijc te gane.

 

Boetius, die wise here,

 

Prijst des volcs leven mere

 

Ende reynre, alsic vernam,

20

Dan enich volc dat zeder quam,

 

Ende seit dattie liede, twaren,

 

Wijs, reine ende zalich waren.

 

In dierre ghewaden, in costeliker spisen,

 

In cledre van groten prise,

25

In wijn drincken zat,

 

In gadren groten scat

 

En leit wijsheit noch salichede;

 

Want men verghet daer mede

 

Gode, vriende ende maghe,

30

Ende maect den mensche traghe

 

Tallen oorbare, ghelooft mi dat,

 

Sonder te gaderen scat,

 

Ofte groten overmoet stichten,

 

Op sine ghelike met lichten.

35

Gheen dinc en is so ombescheden

 

Alse weelde in verweentheden;

 

Want die hemselven niet en kint,

 

Ende buten sijnre naturen wint,

 

Ende niet en ghevoelt sijns selfs staet,

40

Is puer valsch ende quaet;

[p. 123]

 

Want die hemselven dus bedrieghen,

 

Souden enen andren coenlijc lieghen.

 

Daer omme sal hem elc laten

 

⁺ Ghenoeghen altoos mit maten.

45

Ende al ghewint hi sulke spoede,

 

Dathi te heerscapen ende te goede

 

Coomt, hi sal altoos ghedincken des,

 

Wanen hi comt ende wie hi es,

 

Ende sal ander liede mede

50

Laten datsi sijn, telker stede,

 

Ende en sal hem verwanen niet en twint:

 

⁺ So wort sijn heerscap gheint

 

In eren op dit aertrike,

 

Ende hi behout hemelrike.

55

Het is gheseit over tide vele:

 

Mate is goet tallen spele;

 

Want hi die den voorspoet gaf,

 

Machen, wil hi, weder trecken af;

 

Want ghelucs bederve

60

En is altoos gheen erve;

 

Want men valt dicke mere,

 

Dan men te voren clam zere.

 

So eens menschen goet ende staet

 

Meer wast ende opwaert gaet,

65

So meer zorghen sine zinne,

 

Op dat hi wijsheit hevet inne;

 

Ende zo men meer zorghen heeft

+ (I. Fol. XXIV. r. 1.)

+ (E. Fol. XVIII. v. 1.)

[p. 124]

 

Om dinc die de werelt gheeft,

 

So men min zorghet, dats die zede,

70

Om den wech der ewichede;

 

Want zorghe om aerdsche dinghen

 

Moet al te niete springhen.

 

Daer omme so seit aldus

 

Die vroede meester Boecius,

75

Dattie eerste ewe die beste was,

 

Also ic hier voren las,

 

Ja den ghenen die gherechtelike

 

Doe leefden op dit aertrike.

Titel. deerste v. - mate te houdenne. Vs. 6. Ende tfolc r. 8. doen gheen a. 9. al ontbr. 10. clederen. 11. ghenouch. 12. D. alsoe bscaep.

Vs. 14. groene. 15. Bedden no oercussens. 16. al ontbr. 19. reynere oic a. 20. enichs volcx dat sindert q. 21. zeeght dat dese 1. te w. 23. In diere costeleke spijse. 24. clederen. 26. gaderen. 27. leeght. 28. vergheter Gode m. 29. G. ende vrienden. 33. Of. 34. gh. niet l. 36. w. ende verweenthede. 38. siere maten vint. 39. niet gheloeft sijns.

Vs. 42. Sij souden - anderen. 44. Altoes ghenoughen met. 46. heerscepen. 47. dincken. 48. hij quam ende. 49. lieden laten m. 50. Laten ontbr. 51. niet en ontbr. 52. ghemint. 53. dit ontbr. 55. tijden. 58. wil hi ontbr. 59. Bij dien ghelijc b. 60. gheene. 63. eens smenschen. 64. wast op ende neder gaet.

Vs. 69. sorght, dat is. 70. Om dorbore der. 71. sorghen om deerdsche. 73. om zo zeeght. 74. Die goede m. 75. Dat es deerste euwe die ye was (!). 76. Also als ic. 78. op eerderike.