Der leken spieghel
(1844-1848)–Jan van Boendale–
AuteursrechtvrijLeerdicht van den jare 1330
Noch vander zielen. - XVIII.
Ga naar margenoot+ Sulke meestre, dies ghelooft,
Seiden wileneer, dat int hooft
Die ziele te ligghene plaghe.
Sulke seiden, datsi int herte laghe;
5[regelnummer]
Om dattie zinne ende tferstaen
Uut desen tween mosten gaen.
Maer andre meestre maken ons vroet,
Dat die ziele leit int bloet,
Ende so waer bloet is in die lede,
10[regelnummer]
Dat daer die ziele is mede;
Ende daer men des bloets niet en vint,
Dat daer die ziele en is twint.
Alse nagle, haer ende tande,
Dat dese hebben enigherhande
15[regelnummer]
Sweren, alst dicke ghesciet,
Dat en doet anders niet
Dan dattie wortelen gaen
Int bloet, daer si in staen.
En mach gheen let, sijts ghewes,
20[regelnummer]
Sweren, daer gheen bloet in en es;
| |
[pagina 67]
| |
Want al tghevoelen, groot ende clene,
Coomt uter zielen allene;
Want alse die ziele uut tyet,
So en ghevoelt die lichame niet:
25[regelnummer]
Daer bi moghedi weten clare,
Dat ic hier aen zegghe ware.
Die hadde enen arm of een been,
Daer bloet in en ware gheen,
Ende al verdorret ware,
30[regelnummer]
Daer in en mochte gheen zware;
Want die ziele niet en leit,
Daer tghevoelen al ute gheit.
Ziclen sijn van manieren drie:
Deerste is redenlijc, ende die
35[regelnummer]
Kent wel ende verstaet
Onderscheet tusschen goet ende quaet,
Ga naar margenoot+ Ende moet ooc ewelijc leven:
Die is den mensche ghegheven.
Ga naar margenoot+ Van zielen dander maniere
40[regelnummer]
Die hebben vogle ende ander diere;
Die is onredelijc ende stom,
Ende en weet recht noch crom,
Die niet dan ghevoelen en can.
Ende alse die beeste stervet dan,
45[regelnummer]
So stervet die ziele mede:
Dit is van naturen haer zede.
Die derde maniere van desen
| |
[pagina 68]
| |
Dat sijn zielen die groeyende wesen;
Die en ghevoelen noch en kinnen:
50[regelnummer]
Die hebben crude ende bome binnen.
Alse dese verdroghen ofte vallen,
Gaet haer ziele te niete met allen.
Die ziele blies God, des zeker sijt,
Uut sinen monde ghebenedijt,
55[regelnummer]
Daer of si warm wesen moet;
Ende die ziele verwarmet tbloet,
Daer haer te sine in behoort,
Ende tbloet verwarmt den lichaem voort;
Want alse die ziele uut vaert,
60[regelnummer]
Wort die lichame cout ter vaert.
Al dat die lichame doet of sprect,
Dats mids der zielen diet berect;
Want die lichaem en vermach gheen dinc,
En si mids der zielen ghehinc,
65[regelnummer]
Alse een dode op een paert,
Datten draecht daert begaert.
Daer omme heeft der zonden meerre blame
Die ziele dan die lichame,
Daer omme moet sijt zwaerlijc
70[regelnummer]
Ontghelden, want si is ontsterfelijc
Ende vaert haerre vaerde,
Maer die lichame rot in die aerde.
Ga naar margenoot+ Die ziele is licht ende subtijl mede,
Ende si en vervolt ghene stede.
| |
[pagina 69]
| |
75[regelnummer]
Al zaten dusent zielen, dats waer,
Alle te zamen op een haer,
Het en zoude breken noch boghen,
Noch last daer of hebben moghen.
Ga naar margenoot+ Si zoude liden door een mure,
80[regelnummer]
Ende varen te hemele op een ure;
Want si is [gheest] ende anders twint,
Daer men ghene materie in en vint.
Alst coomt ten doemsdaghe,
Al waert dat dan een ziele zaghe
85[regelnummer]
Broeder, kint, moeder ende vader
Ter hellen ghewijst sijn algader,
Sine zoudens twint te droever zijn;
Want hem dunct gherecht ende fijn
Tfonnesse haers sceppers ende haers heren,
90[regelnummer]
Met wien dat si keren
Ter glorien van hemelrike,
Die hem duert ewelike.
Ende si die verdoemt sijn int verdriet,
En beclaghen hem van Gode niet,
95[regelnummer]
Dat hi hem enich onrecht doet;
Want si kinnen sijn vonnesse goet;
Ende si wouden wel te samen,
Datsi nemmermeer uut en quamen,
Ende aldus daer mochten bliven
100[regelnummer]
Ewelijc mit dien keytiven.
Si weten wel si moeten comen
Daer God die werelt zal domen,
| |
[pagina 70]
| |
Ende mitten lichame weder ghesellen,
Ende so keren weder ter hellen;
105[regelnummer]
Ende haer pine sal zijn na das
Noch also groot alsi te voren was.
Die sijn inden hemelschen zanc,
Hebben ooc groot verlanc
Ga naar margenoot+ Om daer ute zine zaen:
110[regelnummer]
Dat salmen also verstaen,
Datsi gherne ten ordele quamen,
Ende haren lichame aen namen,
Om dat haer vruechde na desen
Ghedubbeleert zoude wesen.
|
|