Gedichten uit de verschillende tijdperken der Noord- en Zuid-Nederlandsche literatuur. Deel 2. 1ste en aanvang der 2de helft van de XVIIe eeuw
(1852)–J.A. Alberdingk Thijm–
Auteursrechtvrij
[pagina 7]
| |
Brief uit Florence
| |
De Broeders in Liefd' Bloeyende wenscht P.C. Hooft voorspoet.Zijn Groet zend, die niet weet, o konstrijk Broeder-tal,
Of hy u Meesters of zijn Broeders noemen zal.
Terwijl het wit geberght en moeyelijke weegen,
De Bosschen, en de Zee [nu] tusschen ons geleegen,
En meenigh vruchtbaer Veldt en Akker my belet
Mijn Geest met uw Gezangh te voeden altemet:
Zoo doe ick by gebrek van die gewoone weelden,
Het geen ick kan, dat is, uw doen my in te beelden,
En daer ick u, noch ook uw kunst niet kan verstaen,
Laet ick dees Dichten die noch ruw zijn tot u gaen;
Getuigen van mijn doen, en van mijn wil een teeken
Om zoo ghy niet tot my en kont, tot u te spreeken.
Die stadt, wiens vryheit is in Vorstlijkheit verkeert,
En die zich eindlijk van haer Burgers ziet verheert,
Van Burgers, die door list en koop-geluk, haer zeegen,
't Groot Hartoghdom en eer en heerlijkheit verkreegen,
Florence, 't schoonste dat mijn oogh ooit heeft ontmoet,
Wiens vruchtbare Landow van d'Arno werdt gevoet,
Doet om haer cierlijkheit van tael my in haer blijven;
Daer my gebeurde laest, het geen ick nu gae schrijven.
Het was noch nacht, noch dagh, als ick na buiten tradt,
| |
[pagina 8]
| |
En liet al het gewoel van de verreezeGa naar voetnoot1 Stadt.
En ging nae mijne lust, gezelschap latend vaeren,
Daer Febus bleeke glans speeld' op de zoete baeren
Van d'Arno, die in zijn Kristal ontrent de kant
Verdobbelde 't geboomt van zijn begraesde strandt;
Door yvrigh peinzen liet zich hier mijn geest verleyen,
Zoo dat ik naeuw kon schijn van waerheit onderscheyen.
En zoo ik d'eene voet voortzette nae 't geviel,
Zoo wasser 'k weet niet wat, dat d'ander achter hiel;
Terwijl my heel verbaest, zich schielijk quam vertoogen
Een vrouw, gewijnbraeuwt zwart, en zwart als git van oogen,
Van lip en kaeken roodt, haer schoone vlechten blondt,
't Welriekend Hair - getoeytGa naar voetnoot2 met een uitheemsche vondt,
Uitheemsch van maekzel 't kleedt, van verwen wast verscheyden,
Heel zaghmen Hals noch Borst, dan eensdeels alle beyde,
Het weezen groots en preuts, niet lichter dan 't betaemt,
Zy zagh wat dertel, maer zy was niet onbeschaemt.
Aen haer besneên gedaent scheen 't dat haer dagen waren
Niet min dan twee- noch meer dan vijf-en-twintigh jaren,
Haer handt droegh Mirth, haer arm Fruit-hoorenen ten toon,
Ook zaghmen op haer PruikGa naar voetnoot3 een kleene laure Kroon;
Veel Jonghmans, die in spelGa naar voetnoot4 en zingen eendracht houwen,
En mengen spel met spel, en zangh van jonge Vrouwen,
Die volgen achter aen, vermomt voor het gezicht,
En meldenGa naar voetnoot5 vremde min, en roemen Venus schicht;
De zommige zijn bly, en zommige die klaegen,
En beideGa naar voetnoot6 [vierigh en] jaloers in min te draegen.
Dewijl ik stae verzet, verwondert, stokstil, stijf,
En niet dan 't hooft, en oogh, en leefde aen al mijn lijf,
Ontsloot die groote Vrouw, die naeder quam getreeden,
Haer lippen van Corael, en sprak my deze reden:
‘O vreemdlingh, die om my verliet den Amstel-stroom,
Hier zietge Italië, die heet u wellekoom.
De vlijt die ghy om my met moeyt' hebt aen gaen wennen,
Is waerdigh dat ik u mijn waerdigheit doe kennen,
En d'oorzaek dat mijn naem is over al verbreit,
Mijn ingeboorner daên, en Landts gelegentheit,
| |
[pagina 9]
| |
En, zonder 't welk dit al zou in vergeeten blijven,
Mijn Landtzaets schrandre geest, die 't levend kan beschrijven.
Hier vloeit het al van daen, die dees lof is bekent
Die weet van deeze tweeGa naar voetnoot7 't beginssel en het endt.
Van dien dan, die mijn doen door [gansch] de Werelt noemen
Zal ik, want dat 's genoegh, my maer alleen beroemen.
Ons oude Tael 't Latijn van voor twee duizendt Jaer
En week de Grieksche niet in geenen deel, noch haer
Wijkt ons Tuskaensche niet. Zoo zien wy in dees tijden
Mijn geesten kloek in schrift met al de Werelt strijden;
Mijn roemen is niet yl;’ dit zeitz', en met 'er handt
Vertoontze my om laegh een groot wellustigh Landt,
Welks klippigh hoogh Gebergt met dik besneeuwde wegen
Waekt, tegens het geweldt der Volken aengeleegen,
't Hooft steekend uit in Zee met d'een en d'andre zy,
En dreighend' Oost en West met trotze slaverny.
Een Stadt die heerlijk leit in marmre timmeragie,
Rijk van Galeyen, en zeer machtigh van zeilagie,
Verscheen ons in 't gezicht; Toen sprak de fiere Vrouw:
‘Hier blinkt de Vorstlikheit in 't Borgerlijk gebouw,
Dit zijn van Genua de dik bemuurde wallen,
Wiens Burgers Prinssen zijn, en zelf is 't niet met allen.’
Dit zeggende, zoo komtz' haer lieflijk oogh te slaen
Op 't Fransch en Spaensch krakkeel, de groote Stadt Milaen:
‘Deez roemt op AlciaetGa naar voetnoot8 die 't al te moeylijk twisten
Der wetten, zeer verwerdt, met weinigh moeyte sliste,
Die onder 't zuir gepleit vermenghde 't zoet gedicht;
Het een en 't ander houwt zijn naem in 't eeuwigh licht.
Maer gins vertoont zich noch een stadt met oude muiren,
Dien Roome dank weet dat haer tijtelen noch duiren;
Een PaduaenGa naar voetnoot9 was 't die 't geen 't Roomsch Volk ooit bedreef
Met zijn vermaerde Pen in zoo veel Boeken schreef.
Uw oogh volg (voer zy voort) de vloedt, die gints en weer
Haer kant verciert ziet, door 't gebouw van meenig Heer.
Daer leit de rijke Stadt in de Slavoensche baeren,
Daer Petrus Bemb'Ga naar voetnoot10 eertijts en meer geleerde waeren;
Drydubbelt in 't geluk is wel dees Heerschappy,
| |
[pagina 10]
| |
Rijk, vreedtzaem, en vol glans van heerlijkheit daer by.
Van hier wilt weer 't gezicht naer 't vaste Landt toe stieren
Nae de vermaerde Po, de Kooningh der Revieren,
Daer leit Ferrara, dat zijns lofs geen eind en weet,
Om dat zy was de Wiegh van d'aerdigste Poëet,
Wiens schriften Spanjaerden, jae Arabiers ontvouwen:
Die zulke gunste won by Ridders, en by Vrouwen,
Als zijnde schuldigh aen zijn geest wel dubble dank,
Om dat hy al haer deught, en min, en heusscheit zank.
Dees zang veel ondeughts, en veel deughts van oude tijen,
Van KarelsGa naar voetnoot11 wijsheyt, en zijn Vyandts rasernye,
Van RoelandtsGa naar voetnoot12 dapperheit, en minnelijke ellenden,
En van d'ontrouwe, die Olympia dorst schenden,
In 't kort, 't is AriostGa naar voetnoot13.
* *
Hier voor ons leit een Stadt, in 't vlak en open velt,
Nu eerst voor d'eerste van Hetrurien getelt,
Wiens Kerk van Marmor blinkt, wiens recht en effen straten
't Gebou een glans geeft van Voor-vaders nagelaten;
Florence, 't schoonste dat ik in mijn pracht vertoon
Een plaetze daer wel eer Minerve toogh ter woon,
Als 't Asiaensche juk, hetwelk Euroop doet beven,
Het wijs Atheene dwong zich onder hem te geven.
PetrarchaGa naar voetnoot14 quam hier voort, die al zijn leven langh
Met schaemt zijn tijdtverlies, hoezeer 't hem moeide, zangh.
Zijn Dicht, zoo godtlijk meer als menschlijk uitgesprooken,
Hadt Beesten wel getemt, en Klippen wel gebrooken
Door kracht van 't zoet geluit, en 't hadde nooit de maght,
Dat het de wreedheit van een Laura t'onderbraght.
Dees van Cupido zong, den triumphante wagen,
Waer voor de grootste meest de zwaerste keetens dragen,
Hier voor gaet oudt en jong, en Vorst en Onderdaen,
Geleertheit grijs en oudt laet hier sijn Boeken staen,
Zoo d'aldersachste zijn de meest gemeenste plaegen,
Wie zou zijn smart met zulk gezelschap niet verdragen?
Ook komt dit vaderlandt een deel van DantesGa naar voetnoot15 lof,
Wien 't aerdtrijk docht te kleen tot hooge dichtens stof,
Dees twee zijn oorzaek van mijn breet hovaerdig treeden:
| |
[pagina 11]
| |
Ook overtreft Florens nu al mijn andre Steden
In groote, meenight van verstanden hoogh en eel,
Waer van ik niemant noem: om datze zijn zoo veel
Datz' al onnoemlijk zijn. Want zoo 'k maer iemant roemde,
Ik deed groot ongelijk, aen dien ik niet en noemde.
Zoo dat ghy nu kont zien, dat niemant nooit bedroogh
Die groote naem die u zoo verre herwaerts toogh.
Dit is 't voornaemste dat mijn gunst u wil verklaeren.
'k Wensch u geluk en dat gy t' onzent wel mooght vaeren.’
Dus maekt dees Vrouw een endt, en keert zich van my snel,
Zoo dat ick bleef alleen, en hoorde zangh noch spel,
Doch als ick voort mijn treen naer Stadt toe wilde strekken,
Voel ick my onverziens te rugh van achtren trekken,
En haestigh ommeziend' zoo zagh ik toen wel ras
Een heusche Vrou, die met een Wolk betoogen was,
En nae mijn landt-aerdt zweem, en riep: ‘Weest mijns gedachtigh
O Hooft! laet dat ghy ziet in u niet zijn zoo krachtigh
Gelijk 't kruidt Lotho was voor d'Ithacoische VlootGa naar voetnoot16,
Die 't wederkeeren tot haer Vaderlandt verdroot.
In Hollandt klimtmen ook tot lof langs deugdes trappen,
Ook tracht geleerdtheit hier oudt Room verby te stappen.
Men vindt tot Amsterdam, die met zijn hoogh gedicht
De duistre wegh tot lof en waere deught verlicht,
En Kampen, die met kunst 't gemeen beloop der dingen
Het nut der deught en 't quaet der ondeught weet te zingen,
En Koster, Vondelen, Breroô, en Victorijn,Ga naar voetnoot17
Die nu al toonen watz' hier naemaels zullen zijn.’
Dit riepze zoo van ver' gelijkz' haer quam vertoogen,
En met het laeste woordt verloor ickz' uit mijn oogen,
En bleef verrukt, verbaest alleen aen d'Arnoos kant,
En in my bleef een trek naer 't zoete Vaderlandt.
Nu trekt mijn hert naer huis, naer Ouderen en Neven,
En al wat minnens waert is zonder my gebleven.
En uw gezelschap zal my haesten doen mijn gangh,
Dat ik zoo zeer bemin, en hertlijk naer verlangh.
Godt spaer u tot mijn vreught dat ik u zien en spreeken
Als van te vooren magh, en dat in weinigh Weeken.
Veranderen kan 't.
|
|