Handbuch der holländischen Umgangssprache

(1840)–A.J. van der Aa– rechtenstatus

Auteursrechtvrij

Zamenspraken in de Neder- en Hoogduitsche talen, voorafgegaan van eene verzameling der meest gebruikelijke woorden

Vorige Volgende

Van het huis, huisraad, enz. Von dem Hause, Hausrath &c.

De deur, die Thüre.

het voorhuis, das Vorhaus.

de vloer, der Hausflur.

de trap, die Treppe.

een vènster, ein Fenster.

de glázen, die Glasscheiben.

eene kamer, ein Zimmer.

de zijkamer, das Vorzimmer.

eene zaal, ein Saal.

de keuken, die Küche.

de schoorsteen, der Rauchfang.

een kantoor, eine Schreibstube, (Büreau, Comptoir).

eene kas, ein Schrank.

eene latafel, eine Commode.

eene lade, eine Schublade.

eene tafel, ein Tisch.

een stoel, ein Stuhl.

een leuningstoel, ein Lehnstuhl, Sessel.

een ruststoel, ein Ruhesessel.

een spiegel, ein Spiegel.

het tapijt of vloerkleed, die Tapete.

de bèl, de schèl, die Klingel.

eene stoóf, ein Fußwärmer.

eene borstel, eine Bürste.

een bèd, ein Bett.

een lédekant, eine Bettlade.

de matras, die Matratze.

het hoofdenëind, das Kopfkissen.

de lakens, die Bettücher.

de déken, die Decken.

de gòrdijnen, die Vorhänge.

een bèddetafeltje, ein Nachttischchen.

een licht, ein Licht.

eene kaars, eine Kerze.

een kandelaar, ein Leuchter.

een waslicht, ein Wachslicht.

de fakkel, die Fackel.

een dompertje, ein Löschhörnchen.

de snuiter, die Lichtscheere.

eene lantaren, eine Leuchte.

de kagchel, der Ofen.

de aschschop, die Aschenschaufel.

de tang, die Zange.

de vlam, die Flamme.

eene vonk, ein Funke.

de rook, der Rauch.

hout, Holz.

steenkólen, Steinkohlen.

Van de Tafel. ‒ Vom Tische.

Het ontbijt, das Frühstück.

het middagmaal, das Mittagessen.

het avondmaal, das Nachtessen.

het tafellaken, das Tischtuch.

een servèt, eine Serviette.

een lépel, ein Löffel.

eene vòrk, eine Gabel.

een mès, ein Messer.

eene schótel, eine Schüssel.

een bòrd, ein Teller.

eene sauskom, ein Brühnapf.

péper, Pfeffer.

zout, Salz.

ólie, Oehl.

azijn, Essig.

mostaard, Senf.

suiker, Zucker.

eene flèsch, eine Flasche.

een glas, ein Glas.

een béker, ein Becher.

Bezigheden der vrouwen. Beschäftigung der Frauen.

Naaijen, nähen.

eene naaister, eine Näherin.

verstèllen, ausbessern.

de naad, die Nath.

een vingerhoed, ein Fingerhut.

eene schaar, eine Scheere.

eene naald, eine Nähnadel.

een kluwen, ein Knäuel.

een haspel, ein Haspel.

strijken, bügeln.

bòrduren, sticken.

zoomen, säumen.

breijen, stricken.

een steék, eine Masche.

garen, Garn.

wasschen, waschen.

stòppen, stopfen.

Huisselijke betrèkkingen. Häusliche Gesellschaft.

De ouders, die Eltern.

de man, de gemaal, de èchtgenoot, der Mann, Gemahl.

de vrouw, de gemalin, de èchtgenoote, die Frau, Gemahlin.

de bruilòft, die Hochzeit.

het huwelijk, die Heirath.

de zoón, der Sohn.

de dòchter, die Tochter.

een jongen, ein Knabe.

een meisje, ein Mädchen.

een jongeling, ein Jüngling.

de broeder, der Bruder.

de zuster, die Schwester.

tweelingen, Zwillinge.

de oom, der Oheim.

de tante, de moei, die Tante.

de neéf (broeders of zusters zoon), der Neffe.

de nicht (broeders of zusters dochter), die Nichte.

de kindschheid, die Kindheit.

de jeugd, die Jugend.

de ouderdom, das Alterthum.

een oude man, ein Greis.

eene oude vrouw, eine alte Frau (Matrone).

de oudste, der Aelteste.

de jongste, der Jüngste.

de péter, der Pathe.

de méter, die Pathe.

het pétekind, das Pathkind.

de bloedverwanten, die Verwandten.

de grootvader, der Großvater.

de grootmoeder, die Großmutter.

een wees, eine Waise.

de min, die Amme.

de zuigeling, der Säugling.

de heer, meester, der Herr, Meister.

een kamerdienaar, ein Kammerdiener.

eene kamenier, eine Kammerfrau.

een bediende, ein Bedienter.

een knècht, ein Knecht.

een koetsier, ein Kutscher.

een lijfknècht, ein Laquai.

eene dienstmeid, eine Magd.

een dienst, ein Dienst.

de kòk, der Koch.

de keukenmeid, die Köchin.

Burgerlijke en staatkundige maatschappij. Civil- und Militair-Behörden.

Eene stad, eine Stadt.

een dorp, ein Dorf.

een géhucht, ein Weiler.

een vòlk, ein Volk.

eene kólónie of vòlkplanting, eine Colonie.

een staat, ein Staat.

een gemeenebèst, eine Republik.

de régéring, die Regierung.

de wètten, die Gesetze.

een wètboek, ein Gesetzbuch.

de óverheid, die Obrigkeit.

het bèvel, der Befehl.

het gezag, die Gewalt, Macht.

een keizer, ein Kaiser.

eene keizerin, eine Kaiserin.

een keizerrijk, ein Kaiserreich.

een kóning, ein König.

eene kóningin, eine Königin.

een hèrtòg, ein Herzog.

eene hèrtógin, eine Herzogin.

een hèrtògdom, ein Herzogthum..

een prinz, een vòrst, ein Prinz, ein Fürst.

een prinsdom, een vòrstendom, ein Fürstenthum.

een graafschap, eine Grafschaft.

een graaf, ein Graf.

de troon, der Thron.

de raad, der Rath.

de waardigheid, die Würde.

de geboórte, die Geburt.

een édelman, ein Edelmann.

de adel, der Adel.

een burger, ein Bürger.

een boer, ein Landmann, ein Bauer.

de geestelijkheid, die Geistlichkeit.

de onderdanen, die Unterthanen.

de bevòlking, die Bevölkerung.

het bestuur, die Verwaltung.

een staatssecretaris, ein Staatssecretär.

een staatsraad, ein Staatsrath.

de staten generaal, die Generalstaaten, die Stände.

eene vergadering, eine Versammlung.

de règtbank, das Tribunal.

het gerègtshof, der Gerichtshof.

de voórzitter, der Präsident.

de zitting, die Sitzung.

de óverwéging, die Berathschlagung.

Burgerlijke verbindtenissen en overeenkomsten. Bürgerliche Uebereinkünfte und Bündnisse.

Eene belòfte, ein Versprechen.

eene verbindtenis, ein Bündniß.

een verdrag, ein Vertrag, Contrakt.

een koopbrief, ein Kaufbrief, Kaufvertrag.

eene overeenkomst, eine Uebereinkunft.

de uiterste wil, ein Testament

de èrflater, der Erblasser.

de èrfgenaam, der Erbe.

het legaat, das Vermächtniß.

een huurcedél, ein Pachtbrief.

rouwkoop, ein Reukauf.

een gòdspénning, Handgeld.

pand, onderpand, Pfand, Unterpfand.

eene boerderij of pachthoeve, ein Pachtgut.

een pachter, ein Pachter.

de huur, die Miethe.

de eigenaar, der Eigenthümer.

de huurder, der Miethmann.

eene schuld, eine Schuld.

de schuldenaar, ein Schuldner.

de schuldëischer, ein Gläubiger.

een briefje, ein Billet.

een wisselbrief, ein Wechsel.

een kwijtbrief, eine Quittung.

De ambachtslieden, enz. Handwerker &c.

Een schoenmaker, ein Schuster.

een bontwèrker, ein Kürschner.

een handschoenmaker, ein Handschuhmacher.

de kleermaker, der Schneider.

de hoedenmaker, der Hutmacher.

de baardscheérder, der Barbier.

de paruikmaker, der Perückenmacher.

de kapper, der Haarskräusler, Haarschneider.

de optijker, der Optiker.

de juwelier, der Juwelier.

de zilversmid, der Silberschmied.

de goudsmid, der Goldschmied.

slòtemaker, der Schlosser.

de hoefsmid, der Hufschmied.

de mèssenmaker, der Messerschmied.

de zwaardvéger, der Schwertfeger.

een schaarslijper, ein Scheerenschleifer.

de gieter, der Gießer.

de bliksláger, der Blechschmied.

de draaijer, der Drechsler.

een timmerman, ein Zimmermann.

een schrijnwérker, ein Schreiner, Tischler.

een mètselaar, ein Maurer.

een opperman, ein Handlanger.

een leidèkker, ein Schieferdecker.

een schilder, een vèrwer, ein Maler.

een glàzenmaker, ein Glaser.

een behanger, ein Tapezierer.

een koetsenmaker, ein Kutschenmacher.

de boekdrukker, der Buchdrucker.

de boekbinder, der Buchbinder.

de bakker, der Bäcker.

de slàger, slagter, vleeschhouwer, der Fleischer, Metzger.

Koopwaaren. ‒ Waaren.

Eene baal, ein Ballen.

eene kist, eine Kiste.

kruideniers waaren, spécerijen, Spezerei-Waaren.

eene stof, ein Stoff.

taf, Taffet.

floers, Flor.

fluweel of fulp, Sammet.

trijp, Plüsch.

laken, Tuch.

linnen, Leinwand.

katoenbatist, Perkal.

zijde, Seide.

wol, Wolle.

de règte kant, die rechte Seite.

de verkeerde kant, die linke Seite.

de zèlfkant, das Sahlband.

band, lint, Band.

nételdoek, Mousseline.

katoen, Kattun.

tijk, Zwillich.

bombazijn, Barchent.

kant, Spitzen.

flanel, flenel, Flannel.

De lucht en de luchtverschijnselen. Die Luft und Lufterscheinungen.

De wind, der Wind.

een wèrvelwind of dwarlwind, ein Wirbelwind.

een stòrm, ein Sturm.

de noordewind, der Nordwind.

de wèstewind, der Westwind.

de régenboóg, der Regenbogen.

de dágeraad, die Morgenröthe.

de schémering, das Abendroth.

de zonnestralen, die Sonnenstrahlen.

zonsöpgang, der Sonnenaufgang.

zonsöndergang, der Sonnenniedergang.

de régen, der Regen.

een plas of slagrégen, ein Platzregen.

de dauw, der Thau.

de stòfrégen, der Staubregen.

de mist, de nével, der Nebel.

de sneeuw, der Schnee.

de sneeuwvlokken, die Schneeflocken.

de rijm of rijp, der Reif.

de hagel, der Hagel.

het ijs, das Eis.

de vòrst, der Frost.

de ijzel, das Glatteis.

het dooijen, das Thauen.

de dampen, die Dünste.

eene wolk, eine Wolke.

een onwéder, ein Ungewitter.

het weêrlicht, der Blitz.

de donder, der Donner.

de warmte, de hitte, die Wärme, die Hitze.

de koelte, die Frische.

de koude, die Kälte.

de droogte, die Dürre.

De land- of akkerbouw. Vom Ackerbau.

Het land, het vèld, das Land.

de grond, das Erdreich.

een bebouwd land, ein Akkerland.

hei, Haide.

eene weide, eine Waide.

een wijnbèrg, ein Weinberg.

koorn, Getraide.

rògge, Roggen.

tarwe, Weizen.

gèrst, Gerste.

haver, Hafer.

turksche tarwe, türkisches Korn.

boekweit, Buchweizen.

rijst, Reis.

stroo, Stroh.

stòppels, Stoppeln.

de aar, die Aehre.

de land- of akkerman, de landbouwer, der Landmann.

hooi, Heu.

de hooitijd, Heuernte.

een maaijer, ein Mäher.

eene zeissen, eine Sense.

het ploegen, das Pflügen.

de ploeg, der Pflug.

de ègge, die Egge.

de mist, der Mist.

het zaad, die Saat.

een zaaijer, ein Sämann.

de oogst, die Ernte.

eene schoóf, eine Garbe.

eene sikkel, eine Sichel.

de schuur, die Scheune.

de dòrschvlégel, der Dreschflegel.

eene wan, eine Wanne.

eene kòrenzeéf, ein Sieb.

de mólen, die Mühle.

het malen, het gemaal, das Mahlen.

de wijnoögst, die Weinlese.

de mand of kòrf, die Mande, der Korb.

de draagkòrf, der Tragkorb.

de wijnpèrs, die Kelter.

eene kuip, ein Bottich.

eene ton, eine Tonne.

een vaatje, ein Fäßchen.

de duigen, die Faßdauben.

de hoepels, die Reifen.

de kraan, der Hahn.

de wijngaardenier, der Winzer.

een tuin, ein Garten.

de haag, der Zaun, die Hecke.

een moestuin, ein Küchengarten.

eene broeikas, een broeibak, ein Treibhaus.

eene laan, ein Allee.

een priëel, eine Laube.

het traliewèrk, das Gitter.

het grasvèld, der Rasen.

eene hark, ein Rechen.

eene spade, ein Spaten.

een gieter, eine Gießkanne.

een snoeimès, ein Gartenmesser.

De godsdiensten. Von den Religionen.

Een heiden, ein Heide.

een joód, ein Jude.

een mahómetaan, ein Mohamedaner.

een christen, ein Christ.

de geloovigen, die Glaubigen.

een roomschgezinde, ein Katholik.

een lutheraan, ein Lutheraner.

een gereformeerde, ein Reformirter.

de afgóderij, die Abgötterei.

de scheuring van de kerk, die Kirchenspaltung.

eene gezindheid, eine Secte.

de bijbel, die Bibel.

het nieuwe verbond, das neue Testament.

de heilige schrift, die heilige Schrift.

de voorzèggingen, die Prophezeihungen.

de óverlévering, die Tradition

de wonderwèrken, die Wunder

de apòstelen, die Apostel.

de kèrk, die Kirche.

de geloofsleer, die Glaubenslehre.

de gòdsdienst, der Gottesdienst.

de mis, die Messe.

de doop, die Taufe.

de prédikatie, die Predigt.

de preékstoel, die Kanzel.

een prédikant, ein Pfarrer.

een biechtvader, ein Beichtvater.

een priester, ein Priester.

een pastoor, ein Pastor.

een kapellaan, ein Capellan.

een prédiker, ein Prediger.

een zèndèling, ein Missionair.

een zanger, een Sänger.

een diaken, ein Diakonus.

de deugd, die Tugend.

het geloof, der Glaube.

de hoóp, die Hoffnung.

de christelijke liefde, die christliche Liebe.

de biecht, die Beichte.

de vergiffenis, die Absolution.

het heilig avondmaal, das Abendmahl.

het gebèd, das Gebet.

het vasten, die Fasten.

de boete, die Buße.

de verdraagzaamheid, die Toleranz.

het geduld, die Geduld.

kèrstijd, Weihnachten.

de vaste, die Fasten.

witte donderdag, grüner Donnerstag.

goede vrijdag, Charfreitag.

paschen, Ostern.

hemelvaartsdag, Himmelfahrtstag.

pinksteren, Pfingsten.

allerheiligen, Allerheiligen.

de paus, der Papst.

een bisschop, ein Bischof.

een aartsbisschop, ein Erzbischof.

een domheer, ein Domherr.

een abt, ein Abt.

eene abdis, eine Abtissinn.

een kèrspèl, ein Kirchspiel.

eene kèrk, eine Kirche.

de tóren, der Thurm.

de klòkken, die Glocken.

het klòkkenspèl, das Glokkenspiel.

een altaar, ein Altar.

het hoofdältaar, die Hochaltar

het heiligdom, das Heiligthum

het ruim, das Schiff.

het koór, der Chor.

het orgel, die Orgel.

een christusbeeld, ein Crucifix.

de waschkaarsen, die Wachslichter.

het kruis, das Kreuz.

het wijwater, das Weihwasser.

de drinkbéker, der Kelch.

het wierookvat, das Weihrauchfaß.

de kòster, der Küster.

Opvoeding, onderwijs. Erziehung, Unterricht.

De opvoeding, die Erziehung.

het onderwijs, der Unterricht.

eene schoól, eine Schule.

een schólier, ein Schüler.

een kweekeling, ein Zögling.

de grondbeginselen, die Grundelemente.

de verklaring, die Erklärung.

een opstèl, ein Thema.

de schoólgeleerdheid, die Schulgelehrsamkeit.

de spraakkunst, die Sprachkunst.

de welsprékendheid, die Redekunst.

eene hoogeschoól, eine Universität.

de hoogleeraars, die Professoren.

de wijsbegeerte, die Philosophie.

de natuurkunde, die Naturkunde.

de wétenschappen, die Wissenschaften.

de geschiedenis, die Geschichte.

de korte inhoud, das Inhaltsverzeichniß.

de gòdsgeleerdheid, die Theologie (Gottesgelehrtheit).

de règtsgeleerdheid, die Rechtsgelehrsamkeit.

de geneéskunde, die Arzneiwissenschaft.

de heelkunde, die Heilkunde.

de kruidkunde, die Gewächskunde.

de sterrekunde, die Sternkunde.

de dichtkunde, die Dichtkunst.

de koophandel, der Handel.

de wiskunde, die Mathematik.

de rékenkunde, de Rechenkunst.

de meétkunde, die Geometrie (Meßkunde).

de aardrijksbeschrijving, die Erdbeschreibung.

de fraaije lètteren, die schöne Wissenschaften.

de geleerdheid, die Gelehrtheit.

de lètterkunde, die Literatur.

een geleerde, ein Gelehrter.

een schrijver, ein Schriftsteller.

een wijsgeer, ein Weltweiser.

een geschiedschrijver, ein Geschichtschreiber.

een rédenaar, ein Redner.

een dichter, ein Dichter.

een vertaler, ein Uebersetzer.

een kort begrijp, ein Auszug.

een boek, ein Buch.

een wèrk, ein Werk.

de titel, der Titel.

de voórréde, die Vorrede.

de inleiding, die Einleitung.

het register, das Register.

een hoofdstuk, ein Capitel.

eene verhandeling, eine Abhandlung.

een band, een boekdeel, ein Band.

een deel, ein Theil.

de omslag, der Umschlag.

de band, der Einband.

de sneê, der Schnitt.

de rug, der Rücken.

eene bladzijde, eine Seite.

een blad, ein Blatt.

een régel, eine Zeile.

een uitgave, eine Ausgabe.

de inteekening, Subscription.

een nadruk, Nachdruck.

de uitgever, der Verleger.

eene boekerij, eine Bibliothek.

het lézen, das Lesen.

het schrift, die Schrift, das Geschriebene.

een passer, ein Compaß.

een pòtlood, ein Bleistift.

een teekenpen, ein Bleistifthalter.

een schrijver, ein Schreiber.

een schrijfboek, ein Heft.

eene brieventasch, eine Brieftasche.

een inktkóker, ein Tintenfaß.

de zandkóker, das Sandfaß.

een pènnemès, ein Federmesser.

een krabmèsje, ein Radirmesser.

een vouwbeen, ein Falzbein.

een liniaal, ein Lineal.

eene spraak, eene taal, eine Sprache.

de tongval, die Mundart.

een woord, ein Wort.

eene uitdrukking, ein Ausdruck.

een gesprèk, ein Gespräch.

een verhaal, eine Erzählung.

een berigt, ein Bericht.

een spreékwoord, ein Sprichwort.

eene spreékwijse, ein Stichwort.

eene zédespreuk, ein Sittenspruch.

het gesprék, de omgang, das Gespräch, der Umgang.

een onderhoud, eine Unterhaltung.

eene vraag, eine Frage.

een antwoord, eine Antwort.

een tolk, ein Dolmetscher.

een gezwoóren vertaler, ein geschworner Uebersetzer.

Van den tijd, enz. Von der Zeit.

De tijd, die Zeit.

de eeuwigheid, die Ewigkeit.

de tijdrékening, die Zeitrechnung.

eene eeuw, ein Jahrhundert.

een jaar, ein Jahr.

de jaargetijden, die Jahreszeiten.

de lènte, Frühling.

de zómer, Sommer.

de hèrfst, Herbst.

de winter, Winter.

eene maand, ein Monat.

januarij, Januar.

fébruarij, Februar.

maart, März.

april, April.

mei, Mai.

junij, Juni.

julij, Juli.

augustus, August.

sèptèmber, September.

òctóber, Oktober.

nóvèmber, November.

décèmber, Dezember.

eene weék, eine Woche.

maandag, Montag.

dingsdag, Dienstag.

woensdag, Mittwoch.

donderdag, Donnerstag.

vrijdag, Freitag.

zaturdag, Samstag.

zondag, Sonntag.

een dag, ein Tag.

veertien dagen, vierzehn Tage.

de òchtend, de mòrgen, die Morgenzeit, der Morgen.

het krieken van den dag, die Morgendämmerung.

het vallen van den avond, die Abenddämmerung.

de middag, der Mittag.

de namiddag, der Nachmittag.

de avond, der Abend.

de nacht, die Nacht.

de middernacht, die Mitternacht.

gisteren, gestern.

eergisteren, vorgestern.

de vórige dag, der verwichene Tag.

de vòlgende dag, der folgende Tag.

mòrgen, morgen.

een uur, eine Stunde.

een half uur, eine halbe Stunde.

een kwartier, eine Viertelstunde.

een minuut, eine Minute.

eene klòk, een uurwèrk, eine Uhr.

een hòrológie, eine Taschenuhr.

een zonnewijzer, eine Sonnenuhr.