Vrij Nederland. Boekenbijlage 1981

Revaluatie

Jeroen Terlingen

Stel je eens één ogenblik voor dat je geld te veel hebt, of wat misschien makkelijker is: geld te weinig. Je móet iemand hulp vragen: om van te lenen, of om het teveel te bewaren. Wie kies je? Degene die je het aardigste vindt? Iemand die zelf overal loopt te leuren? Of het vriendje dat altijd wel een paar gulden op zak heeft en laatst snel terugbetaalde toen jij wat uitleende?

Ik denk dat kinderen én volwassenen iemand opzoeken in wie ze vertrouwen hebben. Grote banken en bedrijven die in alle landen van de wereld tegelijk werken in ieder geval wél. Sinds in Frankrijk de socialist Mitterrand is gekozen kijken ze een beetje uit met er geld te halen en te brengen. Want Mitterrand heeft gezegd zoveel mogelijk werklozen een baan te willen geven. En hij wil daarom dat Frankrijk zelf de baas wordt over sommige banken en bedrijven om er zeker van te zijn dat hun geld aan goede zaken wordt besteed.

Minister van Sociale Zaken Den Uyl (foto Ger Dijkstra)

Frankrijk heeft het wantrouwen in de plannen van Mitterrand meteen gemerkt. De grote wereldondernemingen lenen al maandenlang liever van en aan andere vriendjes. Ze laten zich als het even kan in Duitse marken en Nederlandse guldens betalen. En Franse bedrijven moeten hoe langer hoe meer Franse francs geven voor de spullen die ze in het buitenland kopen. De Franse franc is minder waard geworden. Als je vorig jaar met vakantie naar Frankrijk ging moest je aan de grens voor één franc nog achtenveertig cent betalen; nu nog maar vierenveertig. Voor de buitenlandse toeristen is dat wel leuk, maar voor het land niet natuurlijk.

In West-Europa hebben de regeringen met elkaar afgesproken dat de onderlinge verschillen in de waarde van het geld niet te groot mogen worden. Dat komt omdat die regeringen samenwerken (in de Europese Economische Gemeenschap) en gemeenschappelijke uitgaven

Vervolg op pagina 108

[p. 108]

Revaluatie
Vervolg van pagina 107

hebben. Daarom zijn begin oktober in het diepste geheim de ministers van Financiën bij elkaar gekomen om nieuwe afspraken te maken. Het geld van een paar landen blijft evenveel waard als vroeger. Maar in Frankrijk en Italië (ook al een land waarin banken en bedrijven niet veel vertrouwen hebben) wordt het minder waard en in Duitsland en in Nederland méér. Ondanks alle gemopper binnen onze grenzen blijft Nederland een land waarin het buitenland véél vertrouwen stelt. Dat heeft niets met het beleid van de regering te maken, maar alles met het waardevolle aardgas dat toevallig in de bodem zit.

Gaan we er iets van merken, dat de gelden ten opzichte van andere munteenheden meer waard is geworden? Helaas wel. Nederland is zo klein dat we voor onze inkomsten erg afhankelijk zijn van de goederen die we in het buitenland kunnen verkopen. Die goederen worden duurder. Alle kans dus, dat we minder gaan verkopen en wat dat betekent zien we dagelijks om ons heen: Inkrimpingen, reorganisaties, ontslagen.

Er zou tegenover kunnen staan dat de goederen uit het buitenland goedkoper in de winkels terecht komen, maar dat gebeurt bijna nooit. De meeste bedrijven houden de prijzen gelijk en steken het verschil in eigen zak.

Voor Joop den Uyl, de nieuwe minister van sociale zaken én werkgelegenheid, is de waardevergroting van de gulden het vervelendste. Hij is ook een socialist, net als Mitterrand, en wil ook de werkloosheid bestrijden. Met een plan om de regering voortaan de baas te maken over de banken en de belangrijkste bedrijven hoeft hij niet aan te komen. Dat wil het CDA niet en daar moet hij nu eenmaal mee regeren. Den Uyl hoopt het geld voor meer werkgelegenheid onder andere te vinden door méér aardgas aan het buitenland te verkopen tegen een hogere prijs. En voor de uitvoering van dat plan betekent onze duurdere gulden een fikse streek door de rekening.