|
| |
| |
| |
De illusie van het échte leven
Wat de mannelijke seksualiteit is volgens Shere Hite
The Hite Report on Male Sexuality door Shere Hite Uitgever: Alfred Knopf, 1129 p., f63,85 importeur: Van Ditmar
Lodewijk Brunt
Vaak wordt gedacht dat de oorlog tussen de geslachten is terug te voeren tot een simpele tegenstelling: mannen willen altijd van ‘dattum’, vrouwen niet. De Amerikaanse publiciste Shere Hite denkt er net zo over. Dat bleek al uit haar inmiddels wereldberoemde Hite Report over vrouwelijke seksualiteit, het wordt nog eens nadrukkelijk bevestigd in haar zojuist verschenen boek over de seksualiteit van mannen. Ze heeft talloze uitspraken van mannen verzameld die deze stelling kunnen illustreren. ‘Ik ben vijfentwintig,’ aldus één van haar zegslieden, ‘ik was een gitarist en dat ben ik nog wel, maar nu ben ik getrouwd en heb een dochter en een leuke vrouw van wie ik houd. Ons seksleven? Dat is grandioos, als we het tenminste hebben. De behoefte aan seks is bij mijn vrouw helaas niet zo groot als bij mij. Ik zal wel een varken zijn, zou het niet?’ Iemand anders merkt op: ‘Ik heb, denk ik, een seksprobleem - dat wil zeggen, ik ben door seks geobsedeerd, omdat ik er steeds fantasieën over heb. Mijn vrouw heeft nu eenmaal niet zoveel zin als ik - te moe, hoofdpijn, plafond moet net geschilderd worden, verkeerde tijdstip, er huilt een kind, breng mijn haar niet in de war, toe dan maar als je zo nodig moet.’ Een volgende zegt: ‘Zoals al eens zeer terecht door een schrijver (mannelijk) is opgemerkt, is een man altijd afhankelijk van de “goedgunstigheid” van een vrouw. Er is geen man ter wereld die 's morgens zijn bed uitkomt en dan met zekerheid kan zeggen: vandaag zal ik een nummertje maken, terwijl iedere vrouw die niet echt monsterachtig is dit iedere willekeurige dag wél kan. Als ik opnieuw geboren kon worden zou ik een roodharig stuk willen zijn. Dan kon ik neuken wát ik wilde en wannéér ik wilde, zonder te hoeven bedelen
als een poedeltje dat op zijn achterpoten gaat staan voor een klontje suiker: “Mag ik ook een beetje neuken, ALSTUBLIEFT?”’
Het nieuwste Hite Report is nog grootser en omvangrijker van opzet dan het eerste en heeft zo mogelijk nog meer pretenties. De succesformule is echter ongewijzigd. Vanaf 1974 zijn mannen in de Verenigde Staten tot in de verste uithoeken bestookt met een waar bombardement van vragenlijsten; Shere Hite heeft niet minder dan honderdtwintigduizend enquêteformulieren verzonden, terwijl bladen als Penthouse de vragen hebben afgedrukt en er in eerdere publikaties van Hite oproepen hebben gestaan om een formulier aan te vragen. Ruim zevenduizend mannen hebben uiteindelijk gereageerd en hun antwoorden vormen het materiaal waaruit het lijvige rapport is samengesteld. De formulieren bestonden uit meer dan honderdzeventig vragen, die niet allemaal even gemakkelijk te beantwoorden geweest moeten zijn: ‘Is seks politiek?’, ‘Heeft u ooit een vrouw verkracht?’, ‘Vindt u het kussen van voeten seksueel?’, ‘Bent u wel eens getuige geweest van een bevalling?’, ‘Wanneer zou een man tot zaadlozing moeten komen?’, ‘Voelt u zich opgelaten om seks te bedrijven met een slappe pik?’, ‘Waarom houdt u van neuken?’, ‘Wilt u uw beste vriend beschrijven?’, ‘Houdt u van de manier waarop uw geslachtsdelen eruit zien, smaken, ruiken?’, ‘Wat denkt u van de “seksuele revolutie”?’, ‘Bent u ooit een “mietje” genoemd?’, ‘Hoe heeft uw seksleven zich in de loop der tijd ontwikkeld?’, ‘Zoudt u meer tijd voor u zelf willen hebben?’. Bij de instructie voor het invullen staat te lezen: ‘Antwoordt slechts op de vragen waar u belangstelling voor heeft, omdat u anders misschien geen tijd zult hebben om de vragenlijst af te werken’; dit lijkt me het understatement van het jaar!
| |
Mannenbestaan
De verkregen antwoorden zouden inzicht moeten bieden in wat mannen voelen, denken en doen; of er veranderingen plaatsvinden in gevoelens over seks en op welke manier seksueel gedrag verbonden is met de rest van het mannenbestaan. Of een opiniepeiling als deze wel de meest aangewezen methode is om tot zulke vérreikende resultaten te komen is een vraag waar Hite zich niet druk om maakt. Ze stelt haar werk op één lijn met dat van Kinsey, Masters en Johnson; er mag misschien het één en ander aan mankeren, maar dat doet aan het eminente belang ervan niets af.
Shere Hite
Evenals het eerste Hite Report is dit boek over mannen voor het overgrote deel gevuld met door de auteur uitgekozen citaten uit de verkregen antwoorden. Een groot aantal onderwerpen komt aan de orde, verdeeld over hoofdstukken over hoe het is om een man te zijn, relaties met vrouwen, opvattingen over neuken en andere vormen van seks, verkrachting, prostitutie, pornografie, homoseksualiteit, de seksualiteit van oudere mannen en wat al niet. De reeksen citaten - soms niet meer dan een enkele zin of uitdrukking - worden aanééngeregen door zinnetjes als ‘sommige mannen vinden zus, andere zo, maar er zijn ook nog mannen die er weer heel anders over denken’.
| |
Instinct
Hoe komt het eigenlijk dat mannen van die seksmaniakken zijn? Dat is een vraag die Hite in het bijzonder bezighoudt. Tussen de weergegeven antwoorden door ontwikkelt ze, in korte paragraafjes die verschillende onderwerpen met elkaar verbinden of op het eind van een hoofdstuk, een ‘nieuwe interpretatie van mannelijke seksualiteit’. Voor mensen die een beetje op de hoogte zijn van wat er de laatste jaren zoal aan feministische ideeën op dit gebied ontwikkeld is, en zeker voor degenen die het eerste Hite Report kennen, is er echter weinig nieuws te verwachten. We leven volgens haar in een ‘mannencultuur’, een cultuur waarin uitdrukking wordt gegeven aan de overheersende positie van mannen op ieder gebied, maar met name op dat van seks. Kenmerkend is dat voor de meeste mannen ‘seks’ gelijk staat aan ‘neuken’, een handeling die volgens Hite bestaat uit drie vaste onderdelen: ‘voorspel’, ‘penis in de vagina’ en ‘mannelijk orgasme’. In Hite's visie vormt neuken het ‘centrale symbool van het patriarchaat’, want er is geen activiteit denkbaar waarbij de ondergeschikte positie van vrouwen zó schrijnend gemanifesteerd zou worden. Geslachtsverkeer mag dan een goed middel zijn om mannen aan hun gerief te helpen, vrouwen voelen zich er voornamelijk door bedrogen. Het vrouwelijk orgasme kan slechts via de clitoris wor- | |
| |
den opgewekt en het neuken is daar zo'n beetje de minst geschikte methode voor. Mannen zijn op dit gebied noch geïnformeerd, noch geïnteresseerd, ze hebben geleerd dat ze door te neuken hun mannelijkheid kunnen bewijzen; het is voor hen een levensnoodzaak, neuken betekent ‘de verheerlijking van de “mannelijke” patriarchale cultuur’. Hite beschikt uiteraard over voldoende citaten om deze situatie te illustreren: ‘Neuken is een natuurlijk instinct en vormt een
bewijs van je mannelijkheid’; ‘Neuken bevredigt mijn ego en voldoet aan de fantasieën die ik ontleen aan mijn “macho” cultuur en de speciale mannenlectuur’; ‘Neuken is het belangrijkste (lichamelijke) op de wereld. Als man blijf je er jong bij. God geeft mannen de lust die geen andere grenzen kent dan de penetratie van vagina's. Je krijgt er nooit genoeg van.’ Is het een wonder dat vrouwen daar niets mee te maken willen hebben? De weerzin die de meeste vrouwen tegen ‘seks’ aan de dag zouden leggen is volgens Hite geen gevolg van frigiditeit, passiviteit of een Victoriaanse moraal, maar moet worden gezien als een stil protest tegen deze uitbuiting en onderdrukking.
| |
Neukdwang
Hoewel je zou verwachten dat mannen het beter voor elkaar hebben - feministen als Shere Hite worden immers nooit moe om uit te leggen dat we leven in een ‘mannenmaatschappij’ - is het de auteur opgevallen dat ook zij diep ongelukkig zijn met de heersende seksuele gang van zaken. Ze zegt: ‘De meeste mannen geloofden dat ze deden “wat een man hoorde te doen” door te neuken en dat een vrouw zou klaarkomen door de heen en weer gaande beweging. Ze hadden geleerd dat als ze maar lang genoeg met een vrouw neukten, ze haar gaven wat ze wilde en nodig had. Op de een of andere manier hebben mannen echter “ergens” geweten dat dit niet waar was en dit heeft geleid tot diepe, onuitgesproken gevoelens van onvrede, vervreemding en schuld - gevoelens die zich dikwijls manifesteerden als wantrouwen tegenover de motieven van vrouwen om zich “eerlijk” over seks uit te spreken.’ De patriarchale ‘neukdwang’ komt dus volgens Hite niet echt van binnenuit, maar is het produkt van de cultuur. In haar ogen is een cultuurprodukt een kunstmatig aangebracht laagje vernis. Als je dat wegkrabt komt er iets moois te voorschijn, iets ‘natuurlijks’, de ‘ware aard’ van mensen. Het valt overigens niet mee om het vernisje van de ‘patriarchale cultuur’ weg te poetsen. Hite heeft namelijk ontdekt dat dit een uitvinding is van meer dan tweeduizend jaar geleden. Wat er toen gebeurde is, dat er in enkele Hebreeuwse stammen grote behoefte bestond aan soldaten om het grondgebied te beschermen en dat daarom alles op het gebied van seks werd verboden, behalve de heteroseksuele coïtus. Terwille van de voortplanting. Onder deze ‘voortplantingsideologie’ zuchten we nog steeds.
Hite springt wat eigenzinnig om met het begrip cultuur. Om aan te tonen hoe slecht het met het ‘patriarchaat’ gesteld is, wijst ze als contrast op primitieve of oeroude samenlevingen waar het neuken géén prominente plaats zou hebben ingenomen. Ze zwijgt dan opeens in alle talen over de knellende banden van de cultuur en de vraag is waarom. Zou ze menen dat er in dergelijke samenlevingen géén cultuur bestond of is volgens haar een cultuur alleen maar iets kunstmatigs als er dingen in worden toegestaan die haar niet bevallen?
Toch zijn er veranderingen aan de gang in het ‘patriarchaat’. Onder invloed van het feminisme hebben veel vrouwen de laatste jaren wegen gevonden naar vormen van seksualiteit die meer in overeenstemming zouden zijn met de menselijke ‘instincten’. Zelfbevrediging neemt daarbij wel de belangrijkste plaats in. Hite herhaalt de voornaamste conclusies van haar eerste rapport, namelijk dat de meeste vrouwen geheel zelfstandig op jonge leeftijd haar clitoris ontdekken en zonder instructie van derden druk aan het masturberen slaan. Voor de auteur is dit het onomstotelijke bewijs dat we hier te maken hebben met ‘natuurlijke’ seks en per definitie is dat in haar ogen seks die deugt. Vrouwen bevinden zich in goed gezelschap, niet alleen van oeroude culturen, maar ook van de meeste zoogdieren! Volgens Hite zouden onder meer de volgende viervoeters aan zelfbevrediging doen: ratten, chinchilla's, konijnen, eekhoorns, paarden, koeien, olifanten, honden, mensapen en bavianen. Ze zegt: ‘Masturbatie zou wel eens een veel natuurlijker gedrag kunnen zijn dan neuken, omdat chimpansees die in isolement opgroeien geen flauw idee hebben hoe ze moeten neuken, terwijl ze bijna vanaf de geboorte masturberen.’
Bij mannen ligt het allemaal iets gecompliceerder. ‘De meeste mannen voelden zich schuldig en ontoereikend over het masturberen,’ merkt Hite op, ‘terwijl ze er tegelijkertijd enorm van genoten (velen kregen tijdens het masturberen hun sterkste lichamelijke orgasme) en er een sterk gevoel van vrijheid en plezier bij ondervonden.’ Ze zijn dus nog niet zover als vrouwen en chimpansees, ze staan nog te veel onder invloed van de ‘voortplantingscultuur’. In haar streven om ook mannen te verlossen van de ‘neukdwang’ en op het spoor te zetten van de wáre seks, richt Hite zich met de volgende oproep tot de lezer: ‘Mannen hebben het recht om van zich zelf te houden en om zich zelf plezier te bezorgen zonder het gevoel dat ze daarmee een echtgenote of vriendin te kort doen: mannen hoeven niet altijd seks met een ander te bedrijven of altijd op het punt te staan om bij seks klaar te komen of te “presteren”. Als ze in dit boek lezen hoe gewoon en plezierig masturbatie is, zullen mannen het misschien wel voor hun seksegenoten gemakkelijker maken om zich er minder gereserveerd en schuldig over te voelen, er meer van te genieten, en er zelfs iemand anders bij te betrekken, als ze dat zouden willen.’
| |
Voortplanting
In het wereldbeeld van Shere Hite dient het neuken - de verheerlijking van de mannencultuur - plaats te maken voor het masturberen - de verheerlijking van de ‘menselijke’ natuur. Is deze visie in overeenstemming met de aard van het antwoordmateriaal dat ze zo moeizaam verzameld heeft? Het is nauwelijks te geloven. Het lijkt er eerder op dat de ‘theorie’ al lang klaar lag vóórdat de antwoorden binnenstroomden. Het is een raadsel hoe Hite ertoe kan besluiten dat de door haar gesignaleerde ‘neukdwang’ een direct gevolg zou zijn van een ‘voortplantingsideologie’ die drieduizend jaar geleden zou zijn ontwikkeld door Hebreeuwse nomaden. Het is wáár dat veel citaten in haar boek uitgelegd kunnen worden als wijzend op een sterke behoefte bij mannen om op seksueel gebied ‘prestaties’ te leveren. Zijn die inspanningen echter zo sterk gericht op het verwekken van ‘soldaten’? Nee!
Als het alleen maar daarom ging, waar zou dan die door Hite zo uitdrukkelijk gesignaleerde nadruk op het ‘voorspel’ bij het ‘traditionele neuken’ vandaan komen en de verwoede pogingen van mannen om via de coïtus vrouwen een orgasme te bezorgen? Uit de citaten die Hite in haar boek heeft opgenomen blijkt niets van enige zorg om nakomelingen, deste méér van zorg over de capaciteiten van mannen als minnaars. Is hun penis niet te klein? Kunnen ze hun erectie wel lang genoeg volhouden? Komen ze niet te snel klaar? Komt hun partner wel aan haar trekken? Het volgende citaat is volgens Hite typerend voor de manier waarop veel mannen seks met vrouwen willen bedrijven: ‘Ik zal u vertellen hoe ik het liefst seksueel met een vrouw verkeer. Ik houd ervan om eerst een lange douche te nemen, poets dan mijn tanden en doe aftershave en reukwater op en ga dan naar bed en ik kus en speel met ieder plekje van haar lichaam en lik haar helemaal en dan begin ik op haar liefdesdoosje te sabbelen tot ze zich lekker voelt en heet wordt en dan beginnen we te neuken. Dat is mijn manier om de liefde te bedrijven. Mijn vrouw houdt er niet van. Toch denk ik dat een man het op mijn manier hoort te doen als hij wil vrijen met iemand van wie hij houdt.’ Hoe typisch ‘mannelijk’ deze verlangens ook mogen zijn, met een zakelijke ‘voortplantingsdaad’ heeft het weinig te maken.
Integendeel, wat hierin naar voren komt is de boodschap van de zogenaamde ‘seksuele revolutie’, namelijk dat seks juist veel méér moet zijn dan voortplanting en wel... pret! Het is de pretmoraal waarvan de meeste citaten in het boek van Hite doortrokken zijn, en hoe kan het ook anders, gezien het feit dat de vragenlijst werd gepubliceerd in bladen als Penthouse. Is het toevallig dat Hite dit geheel over het hoofd ziet en in plaats daarvan haar toorn richt op een stropop in de vorm van een puriteinse Hebreeuwse ouder- | |
| |
ling? Nee, want in feite wil ze precies hetzelfde als de mannen die haar vragenlijst hebben beantwoord. Wat haar voor ogen lijkt te staan is een ‘seksuele revolutie’ voor vrouwen en als ze haar zin krijgt zal het ook voor vrouwen presteren worden wat de klok slaat. ‘Op je rug liggen en aan Engeland denken’, het Victoriaanse advies voor de ideale houding van vrouwen in seksuele aangelegenheden, is er dan niet meer bij want in het ‘natuurlijke’ paradijs van Hite zullen vrouwen voortdurend klaar moeten komen. Dat betekent hard werken en veel onzekerheden, de mannen in het boek van Hite weten daar alles van.
| |
Representatief
Een jaar of tien, vijftien geleden werd in de behoefte aan voyeurisme voorzien door luxe fotoboeken met de meest uiteenlopende ‘standjes’. Het lijkt erop dat dit soort boeken langzamerhand verdrongen is door de grote Geile Citatenboeken van het genre Hite Report. Zulke lectuur heeft weliswaar (nog) geen illustraties te bieden, maar wél de illusie dat het hier om het échte leven zou gaan. Het is pornografie waar niemand zich voor hoeft te schamen, omdat het overgoten is met een respectabel sausje: een vleugje sociologie, een toefje progressiviteit en de geur van feminisme. Met wetenschap heeft dit alles weinig te maken, hoezeer Hite zich ook uitslooft om die schijn te wekken. In de inleiding en een speciale bijlage gaat ze dieper in op de door haar gevolgde methode. Ze wijst erop dat haar werk al eerder is aangevallen om het onwetenschappelijke karakter ervan, bij voorbeeld omdat de gegevens waarop ze zich basseert niet representatief zouden zijn. Terecht merkt ze op dat ‘representativiteit’ geen doorslaggevend criterium hoeft te zijn, en dat de beroemde seksuologische studies van haar voorgangers Kinsey, Masters en Johnson evenmin representatief waren. Ze noemt echter geen reden waarom haar werk dan wél wetenschappelijk zou zijn en vreemd genoeg wringt ze zich uiteindelijk tóch in bochten om te betogen dat haar gegevens wel degelijk representatief zijn! Maar voor wie of wat geldt dit dan? Voor de lezers van Penthouse? Voor alle mannen die kunnen lezen en schrijven? Voor alle Amerikaanse mannen die belangstelling hebben voor Shere Hite? Voor alle mannen ter wereld? Ze moet het antwoord schuldig blijven.
Nog merkwaardiger is het hoe ze met de verkregen antwoorden omspringt. Ze heeft er citaten uitgehaald om haar boek mee te vullen, maar waarom ze juist deze citaten heeft gekozen is onbekend. Ze heeft er trouwens nogal eigenaardig mee gemanipuleerd: soms heeft ze antwoorden op verschillende vragen bijeengevoegd, soms heeft ze de formulering veranderd en ze heeft er zelfs niet tegenop gezien om passages in te korten vanwege ruimtegebrek! En dat terwijl ze zich erop laat voorstaan dat haar methode bij uitstek geschikt zou zijn om de onderzochte ‘zich op zijn eigen manier te laten uitspreken, op de vragen zo lang en zo veel als hij wil te laten broeden en desnoods bepaalde onderwerpen opnieuw te laten bespreken’. Het zou haar gaan om de ‘hele mens’, om inzicht in ‘hoe mensen voelen en denken en waarom ze dingen doen’.
Hite heeft reacties ontvangen van meer dan zevenduizend mannen, maar in haar verantwoording is nergens te lezen of ze wel eens moeite heeft gehad met de interpretatie van deze gigantische hoeveelheid gegevens. Zou ze zó goed op de hoogte zijn van de ‘patriarchale cultuur’ dat ze precies begreep van die mannen allemaal bedoelden? Het lijkt onvoorstelbaar in een onderzoek waarbij de vragen zélf in vele gevallen al volstrekt dubbelzinnig zijn geformuleerd. De auteur laat nergens weten hoe en waarom besloten is dat bepaalde uitspraken of antwoorden wél van belang waren en andere niet. Het heeft er alle schijn van dat het doorslaggevend was of de stukjes voldoende ‘sappig’ waren. Op zich zelf is daar misschien niet eens veel tegen, maar waarom zou dat niet gezegd kunnen worden?
In haar inleiding betoogt Hite, dat er ernstige bezwaren zijn aan te voeren tegen een statistische verwerking van het soort gegevens dat zij verzameld heeft: ‘In een volstrekt representatieve studie (...) wordt de opinie en het gedrag van de meerderheid tot “norm” verheven - of, zoals gemeenlijk de opvatting luidt, tot “normaal” gedrag. Mensen hebben de vreemde eigenschap om die “norm” over te nemen, wat hun eigen gevoelens en opvattingen ook mogen zijn. Ze doen dat vanuit de wens om “normaal” te zijn en geaccepteerd te worden.’ Dit heeft ze in haar boek willen vermijden. Was ze bang dat haar studie tot een versterking van de ‘patriarchale cultuur’ had kunnen leiden? Ze is in deze opzet uitmuntend geslaagd: ze heeft de opinies van haar respondenten zodanig door elkaar geklutst, dat het zicht op wat mannen over hun seksualiteit hebben opgeschreven volkomen vertroebeld is geraakt. Wat de ‘norm’ van de meerderheid is valt niet meer te achterhalen, net zo min als die van een minderheid. Daar staat tegenover dat de ‘norm’ van Hite nu alle aandacht kan krijgen.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd