De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 1

Morgen!

Morgen!,..

De gevreesde dag der Loting gaat dan eindelijk aanbreken!

Morgen moet het lot beslissen of mijn toekomstig leven gelukkig zijn zal, of niet.

Een nietig papiertje, een cijfergetal moet, volgens de wet, daarover uitspraak doen. - Pijnlijke, zielefolterende gedachte!

Morgen, morgen misschien, moet ik afbreken met heel mijn vorig leven, verzaken aan mijne zoetste jongelingsdroomen, aan al mijn geluk! Morgen zal ik weten of ik mijne oude moeder moet verlaten, mijne broeders en zusters, vrienden en magen, alles, alles wat mij dierbaar is op de wereld!...

O wreede dag van morgen! hoe dreigend rijst gij op, in 't midden mijner schoone jeugd!

En mijne moeder... ô God, mijne arme moeder! hoe wanhopig zal ze niet zijn indien ik een ongelukkig nummer tref. Zij die haar' zoon - haren lieveling - zoo teeder bemint!... En ik, bemin ik haar niet, zou ik niet mijn leven ten offer brengen om haar gelukkig te zien! - En men zou mij aan haar ontrukken, een rampzalig nummer zou ons scheiden!

O God, hoe wreed!

[p. 491]

Morgen..

Maar indien het lot mij eens gunstig ware, indien ik eens een gelukkig nummer trok... ô Zoete hoop! bedriegt ge mij niet? - Ik zal dan niet ongelukkig wezen, men zal mij bij mijne moeder laten; neen, men zal ons niet scheiden... en ik zal blijven gelijk ik was, hier in het ouderlijk huis, bij al degenen die ik bemin,... die mij beminnen...

Die mij beminnen!

Kinderliefde, - heilige aandrift die mijn ouderlievend hart vervult!

Jongelingsliefde - hemelzoet gevoel dat sinds eenigen tijd daarbinnen is ontwaakt, en alles om mij heen in rozenkleuren hult!...

Liefde! - hoe mijn jeugdig hart behoefte heeft aan die liefde, dat weet God, - dat weet mijne moeder, - dat weet... Anna!

Anna!...

Indien het lot mij niet begunstigt, zal ik dan ook van haar gescheiden worden! Wat zal dan mijn leven zijn op de wereld ? - Eene droeve ballingschap? - Wat toch zal ik zijn, verwijderd van mijn duurbaar huisgezin, gescheiden van mijne moeder, gescheiden van Anna!... gescheiden van al wat mij het leven kan doen beminnen!

Maar welk een somber voorgevoel doet mijn hart zoo angstig beven? Waarom verdwijnt alle hoop uit mijne ziel? Waarom kunnen, noch de gedachte aan mijne moeder, noch de zoete beeltenis van Anna, mij moed inboezemen, mij versterken tegen morgen, mij kalm en gelaten het beslissend oogenblik doen afwachten?...

ô Noodlot!... 't is alsof uwe vreeselijke stem mij in 't oor fluisterde: ‘Morgen, morgen is al uw geluk als rook verdwenen, morgen opent zich voor u eene nieuwe levensbaan - maar eene baan met doornen bezaaid; - morgen...!

Morgen! o grievende onzekerheid...

Zie, hoe grijnzend het lot met mijn lijden den spot drijft; oh! ik ken dien grijnslach, hij is onheilspellend, even als de donderwolk die aan den gezichteinder opkomt.

Hatelijke bloedwet! gij die als een akelig spook mij voor den geest zweeft, hoe verschrikkelijk zijt gij niet voor mij, armen jongeling, die zonder u in rust en vrede en stille liefde zou kunnen leven!

En thans!... Ik zou dan 's morgends de stem mijner moeder niet meer hooren, die mij bij mijn ontwaken Ifefderijk toelacht - even als

[p. 492]

de zon de ontwakende natuur. - Neen, niet die zachte liefdestem, maar de stem van het ruw geweld, een schetterend trompetgeschal of een oorverdoovend tromgeroffel zal mijnen slaap breken en mij toeroepen: ‘Sta op!’ Te vergeefs zal ik omzien naar al die teedere zorgen welke mij te huis omringden: vreemde gezichten, gevloek en getier, ziedaar alles wat mijne blikken, wat mijn gehoor zal treffen. - En dan, een bete grof brood - met mijne tranen doorweekt - zal mijn ontbijt wezen.

Daarna, zal ik niet meer, gelijk vroeger, mij - met een gullen ‘goeden dag moeder!’ - naar het werk begeven; en, heb ik tijd, eenen kleinen omweg doen langs Anna's woning, haar zien, een zoeten glimlach ontvangen en dan met goeden moed, met onvermoeibaren iever het dagelijksch werk aanvangen!...

Men zal mij ginder - mij armen vlaamschen loteling - in eene vreemde taal, ruw aanspreken, mij een geweer in de hand duwen en mij als een werktuig tot krijgsoefening dwingen, met de gewone scheldnamen ‘Stupide flamand!... maladroit!... imbécile!.’ enz.

En dan 's avonds! - misschien zal ik in eene vreemde stad, waar niemand mij kent, waar ik niemand ken, in treurige eenzaamheid voortaan de avonduren moeten doorbrengen, welke mij hier zoo aangenaam zijn; ginder, zal mij het zoete lied niet meer in 't oor klinken van moeder, die mijn kleinste zusterken op haren schoot inslaap schommelt, noch de teeder zachte stem van Anna, die mij spreekt van geluk, - liefde, - toekomst!...

Neen ginder niets meer van dat alles! In plaats van beminde wezens en stemmen der liefde; dáár ja den dag door niet anders dan vreemde gezichten, ruwe krijgsdwang met gevloek en getier... - Welk een een leven, ô mijn God! welk een akelig leven wacht mij indien gij het dr eigend gevaar niet van mij afwendt!

En het is morgen, - die dag die mij in 't ongeluk storten, of mij redding aanbrengen moet!

Morgen!...

Met brandend hoofd en koortsachtig kloppend hart heeft de arme; jongen zich te bed gelegd. Het duurde echter vrij Sang vooraleer hij inslapen kon; - want dat rampzalige ‘Morgen’ spookte gedurig in

[p. 493]

zijne verbeelding. Eindelijk toch viel hij, van vermoeienis afgemat, in slaap.

*_**

Middernacht is reeds lang voorbij. Daar gaat weldra de noodlottige dag aanbreken. De zilveren stralen der maan, door het kleine venster de kamer binnen gedrongen, verspreiden er een weifelachtig licht en beschijnen het verbleekt gelaat des jongelings, die daar in de alkove ligt te sluimeren... Hij slaapt, ja, maar het is slechts zijn afgemat lichaam dat rust geniet; zijn geest is nog immer met het raadselachtige ‘Morgen!’ bezig, en toovert hem nu eens blijde, dan weer droevige droombeelden voor... Zie, zijne lippen bewegen zich alstot een' glimlach... nu weer ontstijgt een bange zucht zijn benepen hart...

Hij droomt: - ... Daar begeeft hij zich reeds, vergezeld van zijne moeder en van Anna, naar het Stadhuis, alwaar de milicieloting moet plaats hebben. Zij hebben betrouwen op God: het gebed heeft hun eenigzins moed en hoop gegeven... Met loome schreden stijgt hij de trappen van het reusachtig gebouw op; de twee vrouwen blijven aan de poort zijne terugkomst verbeiden. Lang blijft hij niet weg; en toch, zijn afwezen schijnt hun wel eene eeuw toe... Ha! daar is hij eindelijk! - niet bedroefd en wanhopig meer, neen, maar lachend en juichend: - het lot heeft hem begunstigd!... Als uitzinnig van blijdschap zwaait hij zijne muts in de hoogte, met het gelukkig nummer daarop, en vliegt moeder en geliefde om den hals, - terwijl zijn lang benepen hart zich thans in een luiden vreugdekreet lucht geeft.: ‘Vrij!’ - Maar ach! arme jongeling! die zelfde kreet deed hem eensklaps uit den hemel der zaligste begoocheling tot de droevige werkelijkheid ontwaken!

- Helaas! zuchtte hij, het was dan slechts een droom, een bedrieglijke droom!... - En moedeloozer dan ooit werpt hij een treurigen blik op de maan, die rustig en kalm aan den hemeltrans voortdrijft......

*_**

Donkere wolken bedekken nu den hemel en omhullen maan en sterren. Een stormige wind komt op en loeit met woedend gedruisch door de boomen; een plassende regen klettert tegen de vensterruiten...

[p. 494]

- De voorbode van mijn ongeluk, denkt de loteling weemoedig; en wel voelende dat de slaap zijne legerstede niet meer naderen zou, staat hij op en zet zich aan zijne tafel met het hoofd in de handen geleund.

Dezelfde gedachten van gisteren avond vlogen hem nu weer door den geest, en hoe meer de morgend nadert, hoe mismoediger, hoe hopeloozer zijne gemoedstemming is.. Daar hoort hij zijne moeder opstaan. Hij brengt haar den morgenkus, en tracht te vergeefs zijn eigen lijden te verbergen om de goede vrouwe troost in te spreken. Moeder ziet wel wal er in ziju binnenste omgaat, en zij, zij zal hem troosten: Een groot deel van den nacht heeft ze met bidden doorgebracht, - zij heeft hoop, en hare moederliefde is groot genoeg om die hoop in het hart heurs zoons over te brengen.

*_**

Het huisgezin is aan het ontbijt. Op eens wordt de keukendeur zacht geopend, en een lief, achtienjarig meisje treedt binnen. Het is Anna, de geliefde Anna, die daar als een kind van den huize wordt aanzien. Met tranen in de oogen omhelst ze de moeder, en wenscht den jongeling - met hare zoetste stemme - ‘goeden morgen’.

Zij ook - hoe droevig ook gestemd - zij heeft nog woorden van hoop en troost voor hem over. Thans beeft zijn hart zoo angstig niet meer; met een zekere gemoedskalmte zelfs ziet hij het beslissend uur naderen.

*_**

Vrouwen die weenen - of juichen; moeders met de hoop in het hart - of reeds de wanhoop in de ziel; zingende en dansende jongelingen - of met de tranen in de oogen en verwilderde blikken; gelukkige vaders - en bedroefde vaders; arme gelieven, ten prooi aan de diepste zielesmart, - verheugde gelieven, voor wie de dreigende onheilswolk voorbij is; - vaders en moeders, broeders en zusters, vrienden, kennissen, - eene luidruchtige volksmenigte verdringt zich rond het Stadhuis.

[p. 495]

Daar staat Anna met de moeder van hem, dien zij hare liefde heeft geschonken.

's Meisjes boezem hijgt van angstvolle verwachting. De onrust harer ziel is op haar gelaat te lezen, en bevend drukt zij den arm der moeder, die den moed tracht te vinden om hare ontroering te verbergen.

- Wat blijft hij toch lang weg!

- Daar komen drij vier lotelingen uit. Nog is hij er niet bij... Zij, de gelukkigen - zij hebben een gunstig nummer getrokken... oh! moge hij hen volgen!...

Daar is hij!.,.

Hemel! wat ziet hij er bleek en ontsteld uit! - Met neergeslagen blik komt hij traagzaam en wankelend naar buiten, zoozeer geschokt dat hij zich bij poozen tegen den muur steunen moet, om niet ten gronde neêr te zijgen.

Een hartverscheurend droevige kreet doet zich hooren:

- Mijn zoon!

- Mijn geliefde!

- Ach moeder! Anna!... geene hoop meer thans!

En drij minnende zielen vereenigden zich in eene lange, droevige omhelzing. Geen woord sprak men; maar op het gelaat dezer drie personen kon men genoeg lezen al de foltering waaraan hun verbrijzeld hart ten prooi was. - Hun lijden beschrijven, daartoe is geene pen bekwaam...

Arme slachtoffers der Bloedwet!

Gent, 1871.

Hendrik Keurvels.