De Vlaamsche Kunstbode. Jaargang 1

Boekbeoordeeling.

Zandkorrels, door J. Staes. - Antwerpen bij H. Sermon.

‘Zandkorrels...’ (wat al rare titels die poëten toch aan hunne produkten kunnen geven! nu, de naam doet niets ter zake - ‘Zandkorrels’ is het nieuw werk van een' dichter die zich reeds door zijne vroegere bundels: ‘Grafloover’ en ‘Vrouwenportretten’ een voordeelig gekenden naam in de letterkundige wereld had gemankt. Geen twijfel dus of ook deze verzen hebben bij het dichtlievend publiek (dat ten onzent echter niet heel talrijk is) een gunstig onthaal gevonden - Wat ons betreft, wij hebben het werk met aandacht. op enkele plaatsen met veel belangstelling zelfs, en meest overal met genoegen gelezen.

[p. 278]

De meeste gedichten des heeren Staes getuigen van voortgang en dragen hier en daar een echt lijrischen stempel.

Wel zouden wij in sommigen wat meer originaliteit van vorm, wat meer nieuwheid onder opzicht van versificatie willen zien; doch, verklaren wij het ronduit, wij zijn dáárom geene partijgangers van zeker slach van nieuwmodische poezie, waarin bijna alles aan schoone dichtvormen, fijn gekunstelde woordschikkingen ten offer wordt gebracht, en waarin de gedachten (als er in zijn) doorgaans maar half, of althans zeer duister zijn uitgedrukt. Ons dunkens hebben zij het mis op, zij die meenen dat de dichtkunst bestaan moet in den lezer half te laten raden wat men zeggen wil, in een onbestemd poëtiek gevoel, dat zich, onder mooie vormen, in allerlei raadselachtige nevelbeelden vertolkt. Juist oordeel en gezond verstand zijn veelal niet het hoofdkenmerk van dergelijke poëzie.

Doch komen wij tot M. Staes terug.

Er is overigens in de ‘Zandkorrels’ veel verscheidenheid, iets wat gewoonlijk in dichtbundels maar te veel ontbreekt. Aan de Liefde, de Vriendschap, de Natuur, het Vaderland, de Vlaamsche Beweging, enz. heeft de dichter beurtelings zijne zangen gewijd.

Wat de eigentlijke natuurpoëzie aangaat, deze is er echter niet zeer mild in vertegenwoordigd, en de lezer kan die soort ook best missen, wanneer ze (zooals gewoonlijk) enkel neêrkomt op dat alledaagsch en versleten gerimrijm van ‘lieflonkende starren, zing-zuchtende windjes, blij fladdrende vlinders,’ in gezelschap van ‘rozen, die van liefde blozen, philomelen die minnedeuntjes kwelen,’ enz. enz.

Regelmatigheidshalve heeft de heer Staes zijne verzen in vier verschillige rubrieken verdeeld: I. Papillotten, liefdezangen uit vroegeren tijd; II. Immortellen, eenige rouwkransen aan de nagedachtenis van duurbare afgestorvenen; III. Liederen zonder muziek, waarvan enkelen toch zeer goed voor de muziek geschikt zijn; IV. Olla Potrida (waarom die zonderlinge spaansche benaming uitgezocht? Gewis omdat Mengelmoes al te prozaïek was.)

Onder de beste stukken der ‘Zandkorrels’ rekenen wij: - In de eerste afdeeling: Drift of liefde, Liefdeboden, Despotisme en Post-Scriptum. In de tweede: vooral De dood mijns vaders, treffende diep-

[p. 279]

gevoelde elegie. Eenvoudig maar schoon is die kinderlijke hulde aan de nagedachtenis eens braven vaders:

‘Gij hebt niet door talent of kunst
U boven andren op doen merken,

Fortuin verdeelde u nooit haar gunst;

Van jongs af hebt gij moeten werken,

Geleerdheid hadt gij niet vergaêrd;

Maar lessen van uw levenswijsheid,
Gaaft gij ons nog in uwe grijsheid.

Ook schatten hadt gij niet gespaard;

Maar dit bekennen wij te gader,
Dat gij voor ons de beste vader,

Dat gij een brave burger waart.’

In de derde rubriek komen eenige uitmuntende liederen voor, onder anderen: Nederland! Het lied der Vlamingen, De lof der Kempen, Boerenkermis en.... Vrouwenpolitiek. Aangaande de strekking van het laatstgenoemde, zouden wij den dichter wel graag in bedenking geven, of hij zich niet beter met geen vrouwenpoliliek bemoeien zou, liever dan der schoone kunne den volgenden raad te geven:

‘Kom, meisje lief, ik zal u leeren,

Wat uwe politiek moet zijn;

Fraai' hoedjes zijn 't en schoone kleêren

Van fijne zijde en blank satijn.

Spreek nooit van politieke zaken

Met lipjes blozend als een kriek; -

Hoe ge aan een' vrijer zult geraken,

Ziedaar der meisjes politiek.’

De meisjes zijn doorgaans van natuur al modezuchtig en koket genoeg! Overigens komt de poëet zelf met die raadgeving in strijd, wanneer hij een paar strofen verder de moeders zoo dringend aanraadt hunne dochters voor ‘wuftheid of modeziekte’ te behoeden.

Liederen op afgezaagde onderwerpen als de Banneling, met het refrein:

‘Ach 'k voel de smart mijn ziel verteeren;
Laat d'armen balling wederkeeren’

zouden wij liever niet in de keurige verzameling van den heer Staes ontmoeten.

[p. 280]

In de vierde afdeeling, die meestal schoone Vaderlandsche zangen bevat, bevielen ons het best: De Zoetetaarster, Mignon, Quatre-Bras, Huwelijksdroom, en de krachtige lierzang: Burgermoed.

Zooals wij reeds gelegenheid hadden te zeggen, heeft de schrijver ook de Vlaamsche Beweging tot onderwerp van eenige zijner gedichten gekozen, waarin hij zijne trouwe liefde voor Nederland, zijn diepen haat voor waalsche overheersching onverschrokken lucht geeft:

‘Ja, ik voel voor 't Vaderland

't Hart onstuimig kloppen,

Ja, ik wil al mijn kracht

't Vreemde juk verschoppen,

..........
‘Maar ik wraak de Omwenteling,

Bij het bitter treuren,

Die het oude Nederland

Van elkaêr deed scheuren.’

(De Zoetelaarster.)

‘Ons blijft het Staatsbestuur verdrukken

Het lacht met 't heilig volkenrecht,

Voor 't waalsch moet hier het neerduitsch bukken,

De Waal is baas, de Vlaming knecht!

Verheffen wij onz' luide kreten

Opdat het onrecht eens verdwijn';

Want neen, wij zullen nooit vergeten,

Dat wij de Vlaamsche Belgen zijn.

(Het lied der Vlamingen.)

Het zijn echter niet uitsluitelijk stukken van ernstigen aard die in den bundel voorkomen: deze zijn aangenaam afgewisseld door een aantal luimige gedichten, welke bewijzen dat de dichter der ‘Zandkorrels’ ook in dit vak bijzonder goed te huis is. Als welgelukte proeven in dien dichttrant beschouwen wij o.a. het humoristiek keuvelarijtje: Huwelijksdroom en het realistisch lied: Boerenkermis.

Wij nemen afscheid van deze gedichten met de hoop dat de schrijver, die in het voorbericht zijner Zandkorrels zegt ‘dat deze verzenbundel wellicht de laalste zijn zou die van hem in het licht verschijnt’ ons eerlang door een nieuwen bundel het bewijs moge geven dat hij zich in zijne veronderstelling heeft bedrogen.

Flandrius.

[p. 281]

NB. Ter beoordeeling zijn nog de volgende werken bij de Redactie ingezonden: De Heiland door Fr. Willems, Luimige brokken, door L. De Vriese, Mes derniers péchés, poésies par le luitenant Muny.