Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1794

Waarneeming wegens eene zeer byzondere borstziekte, en berigt van het geen men deswegen by de opening van het lyk ontdekt heeft.

(Uit het Latyn vertaald.)

De Heer van ..... oud 26 jaaren, had, uit hoofde van sterke verhitting, reeds eenige reizen eene Bloedspuwing gehad, waarby zig in de maand Augustus eene aanhoudende Koorts voegde, welke men voor eene Zinkingkoorts hield. De Lyder bespeurde geen pyn in de zyde, maar wierd gekweld door een geweldigen hoest, met het uitwerpen van eene etteragtige stoffe met eenige striempjes bloed vermengd, welke vervolgens tot eene sleepende Koorts, vergezeld van eene sterke engborstigheid, en eene aanhoudende loozing van etteragtige fluimen, overging. Omtrend het midden der maand September hield deeze etterloozing op, nu en dan ontstond 'er eene drooge hoest, terwyl de engborstigheid en sleepende Koorts bleeven voortduuren; men vermoedde, dat de oorzaak daarvan in den onderbuik gezogt moest worden.

Op den 6 January des volgenden jaars, zag de Schryver den Lyder voor het eerst; zyn spraak was vry, maar de ademhaaling kort; de pols zeer snel; het lichaam vermagerd; de wangen, voornamelyk de linke, roozekleurig, zo als men gewoonlyk by teeringachtigen waarneemt; de pis had een etterachtig bezinkzel; de eetlust en slaap waren goed, met een maatigen dorst; de onderbuik was, zo als uit alles bleek, niet bezet; de inameding was gemakkelyk, maar 'er volgde terstond een drooge hoest op; de lichaamsbeweegingen waren moeijelyk, niet by gebrek van kragten, maar alleen uit hoofde

[p. 451]

der belette ademhaaling. Uit de ongemeene beklemdheid der borst, oordeelde de Schryver, dat zig in beide de borstholten etter moest bevinden, en wel in een nog beslooten zak, uit hoofde van de gemakkelykheid waar mede de Lyder op beide zyden konde liggen, van den droogen hoest, en der voorafgaande borstziekte zonder pyn. Voorts was 'er geen ander kenteken, dan dat de Lyder verhaalde, dat hy, geduurende den tyd van deeze Ziekte, altyd eene zonderlinge gewaarwordinge in de linkerborst gevoelde, voornamelyk als dan, wanneer hy, te bedde liggende, zig van de eene na de andere zyde omkeerde.

Een der gewoone Geneesheeren geloofde, dat 'er eene slagaderspat (Aneurisma) plaats vond, en hiervan wilde hy alle de toevallen afleiden. Hy bleef ook in dit gevoelen volharden, toen zelfs, wanneer de ziekte reeds aanmerkelyk verslimmerd was; voorgeevende, dat 'er nu nog eene verettering der Long zoude by gekomen zyn. Na verloop van agt dagen, ontdekte de Lyder op die zelfde plaats, alwaar hy te vooren die zonderlinge gewaarwording had gehad, eene zekere beweeging, die men, nadat de Lyder behoorlyk geplaatst was, met de vinger ontdekte, tusschen de tweede en derde valsche ribbe, op den afstand van omtrend twee handen breedte van den ruggraat, plaats te hebben, en die volkomen met de ademhaaling overeenkomstig was; zo dat het scheen, als of dit gedeelte der borst, by de inademing, door zekere vloeistoffe wierd uitgezet, welke by de uitademing weder opgetrokken wierd.

De Schryver oordeelde, dat dit volstrekt geene slagaderspat, maar een etterzak, en wel zodanige, die met het borstvlies (Pleura) vereenigd was, zyn moest. Op den 26 February wierd, in 't byzyn van verscheide Geneesheeren, de Operatie verrigt, nadat vooraf de opperhuid door een bytend middel was doorvreeten, dewyl de Lyder een afschuw van het mes had; maar door de wond ontlastten zig niet anders dan eenige weinige droppelen bloed, en, in stede van etter, lugt: men stak toen een plukzel ter lengte van een duim, en die tot in de borstholte doordrong, in de gemaakte opening.

By het eerste verband, 't welk 32 uuren daar na gedaan wierd, bevond men, dat dat gedeelte van het plukzel, 't geen tot in de borstholte gestrekt had, met etter, en het overige met bloed, doortrokken was, zonder dat men op dien tyd, of naderhand, eenige uitdringende lugt

[p. 452]

meer ontwaar wierd: de Lyder, doof voor alle vermaaningen, wilde, hoe zeer men hem daarom bad, niet op de linker-, maar altyd op de rechterzyde liggen, waardoor de opening, nu aan zich zelf overgelaaten, binnen den tyd van 8 dagen, en het uitwendig zweertje binnen 4 weeken, genas, ondertusschen dat eene uitteerende Koorts hand over hand toenam: op den 30 Maart, toen de wond byna geslooten was, ontlastten zig evenwel tog nog eenige weinige taaje etterachtige deeltjes; vervolgens alles weder geneezen zynde, kon men 'er geene beweeging meer ontdekken. By de aanhoudende uitloozing van etterstoffe kwam een sterke doorloop, de ligging des Lyders bleef bestendig op de rechter zyde, en eindelyk op den 30 May volgde zyn dood.

Toen het Lyk op den rug gelegt was, zag men de rechter zyde van de borst aanmerkelyk opgezet; de onderbuiks ingewanden bevond men volmaakt gezond; de linker long was hier en daar aan het borstvlies gegroeid; een etterzak, in het midden aan het borstvlies gehegt, voornaamelyk onder de tweede valsche ribbe, had de grootte van een ganzen-ey, was half gevuld met eene in kleur en vastheid volmaakt gelyke etterstoffe, als de Lyder van boven ontlast had; bedraagende ten naasten by een bierglas vol; het litteken der borststeek bevond men omtrend eene lyn hooger, dan de zak; het onderste gedeelte der Long was rood en ontstooken, het bovenste was gezond. Aan de rechter zyde vond men eene etterborst, bevattende omtrend vier groote bierglaazen vol dunne stoffe, waarin eenige verdikte deeltjes dreeven, voorts, even zo als in de andere zyde, zonder de minste reuk; de Long had de grootte slegts van een vuist; de luchtpypen in beide de Longen waren vol etter; 'er waren geen knoestgezwellen, en het Hart was gezond.

Het bleek, dierhalven, dat, by de Operatie, het mesje den etterzak wel geraakt had, maar slegts even, en dat het liggen des Lyders, op de tegengestelde zyde, al te veel gelegenheid tot het sluiten der gemaakte opening heeft gegeeven, waarom dezelve dan ook tot geene behoorlyke ettermaaking konde gebragt worden, te meer, daar de overige Geneesmeesters hiertoe ook hunne toestemming niet wilden geeven. De ontlaste lugt is niet uit de borstholte, maar uit de Long zelve, voortgekomen, en hierdoor kwam het, dat de Lyder daar door ook geene verligting konde bespeuren, als mede dat men

[p. 453]

by de volgende verbanden, toen het lidteken reeds gemaakt was, 'er niet meer van ontdekte. Dat men, na dat alles geneezen was, niets meer op het gevoel van den etterzak ontdekken konde; dit wierd veroorzaakt om dat ter dier tyd die zak gebrooken was, gelyk de uitgeworpene stoffe duidelyk aanwees.