|
| |
Nieuw uitgevonden dieven-wekker,
door Jan Timmerman, Fabricq der Stad Woerden, en Extraördinair Opzigter over 's Lands Werken, enz. te Haestrecht.
Dat, in deeze verlichte Eeuw, de Uitvindingen in het kwaade, zo wel als in het goede, plaats hebben, en meer en meer toeneemen, ondervindt men ook in de behendige Huisbraken en Dieveryen, welken men, zedert eenigen tyd, heeft zien gebeuren; schoon de Kunst de naauwkeurigste Sloten en Sluitwerken heeft ten voorschyn gebragt.
Hier door ziet men, dat men in veele gevallen te kort schiet tegen de vindingryke streeken, welke in sommige Huisbraken van deezen tyd doorblinken; zo dat 'er geene huizen zodanig meer te sluiten zyn, of dezelven kunnen, door het schrander, maar tevens buitenspoorig, vernuft, van sommige Dieven, geopend worden, zedert, aan dit soort van Volk, het vermogen van den Hefboom (Vectis Heterodromus) is bekend geworden.
Men heeft daar de sterkste Uitwerkingen van ondervonden, welken byna ongelooflyk zouden voorkomen, indien men van het gebeurde geen ooggetuige geweest ware.
De Werktuigen, welken die Booswichten daar toe gebruikt hebben, zyn: een Vret-boor, byna één duim in zyn middenlyn groot, welke met weinig moeite kan omgedraaid worden; en dan, zonder veel geraas en zeer spoedig, een gat maakt; met welke zy dan ook gaten hebben geboord op die kanten der Vensters, waar de grendels en knippen zich bevinden. In deeze geboorde gaten hebben zy een rond spits Yzer gestooken, 't welk hen tot een Hevel of Handboom verstrekte, met welken zy de Vensters, Blinden of Luiken, zo verre afgeboogen hebben, tot zy, tusschen
| |
| |
deeze afbuiging, weder een tweeden Hevel, of platachtig Yzer, inbragten; en dus hebben zy, door herhaalde afbuigingen, het voorsz. Yzer, dat de form van een Wigge of Beitel heeft, al telkens, door afknyping, dieper en laager na beneden ingebragt, zo dat, op sommige plaatzen, de Kouzyndorpels aan stuk zyn gescheurd, en de grendels van zelven los raakten. Op eene andere plaats, alwaar de Grendels in yzeren gehakte plaaten in de Onderdorpels inschooven, en dus, door deeze voorzorg, de dorpels zyn heel gebleeven, hebben zy met andere instrumenten, door de bovengemelde afbuiging, de Grendels en Kuippen losgemaakt. Op deeze wyze zyn 'er, in twee agtereen volgende nachten, aan vyf verschillende huizen, in eene kleine Stad, en twee Dorpen, huisbraken en diefstallen gepleegd, zonder dat één mensch in voorsz. huizen is wakker geworden, dan in één van dezelven; waarop zy terstond vertrokken, en hunnen buit wegvoerden.
Onder anderen zyn 'er, op de voorsz. wyze, geopend twee zwaare eiken Vensters, lang omtrent 4 voet, dik 2 duim, met ingewerkte klampen, en zwaare ingewerkte hangen, met sterke schroefbouten, bezorgd, en tevens met zwaare Grendels en Knippen geslooten; zynde boven dien nog met een zwaare naald, van binnen, voorzien. - Nog sterker! Een tweede geval heeft plaats gehad aan Vensters, die boven met Knippen en Grendelen gesloten waren, en daar te boven nog met een zwaar yzer Kruis, buiten op dezelve, voorzien, 't welk, door de stylen heen, van binnen met een yzeren pen was vastgesloten. Evenwel zyn deeze sluitingen tegen de inbraak niet bestand geweest; door welke den bewooner, ten minsten, aan Zilverwerk of geld, eene somma van vyftien honderd Guldens ontstolen is.
Daar men dus op de zekerste sluitingen, tegen dergelyke inbraken, niet meer kan betrouwen, hebben deeze voorheen nooit gehoorde huisbraken my aangevuurd, ter uitvindinge van eenen Dieven-Wekker; nadien een Dief niets meer kan afschrikken, en van zyne booze voorneemens doen afzien, dan wanneer hy, op de eerste beweeging zyner inbreeking, eenig geraas, geritzel of beweeging, binnenshuis bemerkt. Zynde 'er verscheidene voorbeelden, uit welken gebleeken is, dat het inbreeken daar door is gestaakt geworden.
Men is al voor eenigen tyd bedacht geweest, om
| |
| |
Schellen boven op Raamen, Blinden of Luiken, enz. van Vóór- en Agterkamers, of Comptoiren, te plaatzen: deeze echter kunnen zo zagtkens open gedaan worden, dat de daar op geplaatste Schellen zeer weinig, of geheel geen, geluid geeven. En nadien de Slaapvertrekken meestal in het midden, of op de Bovenkamers, der huizen geplaatst zyn, zo kan het inbreeken, 't welk aan Vóórof Agterkamers, Kelders of Onderhuizen, geschied, maar zeer zelden van menschen, die in den slaap liggen, gehoord worden; en dit is de oorzaak, dat 'er zo veele ongemerkte Diefstallen en Huisbraken kunnen geschieden.
Deeze omstandigheid in overweeging genomen hebbende, scheen my niets beter, of meer voldoende, toe, dan het uitvinden van een Wekker, welke, in een Gang of Slaapkamer, of andere daar toe geschikte plaats, gemaakt zynde, de bewooners uit den slaap wekt, zo dra 'er maar eenige beweeging aan Deuren, Vensters, Raamen, Blinden of Luiken, aan derzelver buitenkant, gemaakt wordt. Nadien deeze Dieven-Wekker dan aanstonds afloopt, en hier door het geheele huisgezin opwekt en wakker maakt.
Dusdanig een Wekker tegen Dieven, door my eenvoudig Dieven-Wekker genoemd, en uitgevonden, hebbe ik gemaakt, in een middenmaatig Gebouw, voor aan de straat, als ook agter aan den tuin, met drie Schuifraamen, in de breedte gebouwd, welken allen met Blinden of Luiken van binnen gesloten zyn. Op de minste beweeging, welke aan den buitenkant van deeze Raamen wordt gemaakt, loopt voorschr. Wekker terstond af, en blyft, ruim een minuut lang, afloopen. Dezelve is geplaatst in het midden van den Gang, boven een trap, en over de Slaapkamer, om dus ook door de Dienstboden gehoord te kunnen worden.
De Zamenstelling van deezen Dieven-Wekker bestaat in een dubbeld Anker-rad (A), van omtrent 4 duim middenlyns, aan welks ronde gedeelten van den As een Schakel-rad (B) is geplaatst, om het welk een Snaar (C) word opgewonden, welke aan het einde met een Gewigt (D) voorzien is. Verkiest men geen hangend gewigt, dan kan zulks ook door een staalen Veer, in een Trommel, geschieden. Het eerstgenoemde Anker-rad, op zyde aan den omtrek met een oneffen getal tanden voorzien zynde, brengt, in het asloopen, een dubbelden slag aan den Hamer (E), binnen in een vry grooten Schel (F),
| |
| |
daar boven geplaatst. - Hiertoe kan men ook, in grooter gebouwen, een Klok Gebruiken. - Boven den omtrek van het genoemde Rad, het welk ook met Ankertanden voorzien is, hangt een beweegbaare Palhaak (G I H), de gedaante van een Winkelhaak hebbende; aan welkers beide einden Citerdraaden zyn vast gemaakt, door welken deeze Palhaak word opgeligt, 't welk de Wekker doet asloopen. Verder is dit gantsche werktuig aan een eiken Plankje (K L) vast gemaakt, om opgehangen te kunnen worden; zoo als nader in de Aftekening te zien is.
Om nu, door de beweeging der Deuren, Vensters, Blinden of Luiken, deezen Wekker te doen afloopen, behoort veel practyk gebruikt te worden.
De werkende oorzaak, welke, op de minste beweegingen of afbuigingen aan een der Blinden of Luiken van dit geheele huis, geschied, doet terstond deezen Wekker afloopen. Het middel is, op zich zelven, zeer onkostbaar, en geschied alleen door Citerdraaden (M) en kleine Tuimelaars (N); boven en beneden op ieder Kouzyn is 'er één op de belegstukken vastgemaakt. Het Citerdraad, aan het onderste, gaat langs de Onder-dorpels der Blinden of Luiken heen; en daar het op het einde met een oogje voorzien is, wordt dit in een duimpje aan het tegenover zynde belegstuk gehaakt. Wanneer men dit Citerdraad, langs de Middel-dorpels der Blinden of Luiken, wil doen heen gaan, dan kan men zulks naar goedvinden doen. En wanneer men Luiken of Blinden heeft, die beneden met yzeren schuiven sluiten, dan dient men het Citerdraad agter tegen de Middel-dorpels te doen heen gaan. Het is echter beter, dat men, in plaats van het Citerdraad daar toe te gebruiken, een Lat neemt, zoo lang als de breedte van het Kouzyn is. Dat men, in het eene belegstuk, op het midden van de hoogte der Blinden of Luiken, eene vierkante Kram slaat, en, in het andere, een ronde yzeren Pen, lang 3 duim, buiten het belegstuk uitkomende. Wanneer men dan de Lat met het eene eind in de Kram steekt, en het andere eind op de Pen legt, schuivende de Lat vast tegen de Blinden of Luiken aan; wel toeziende, dat de Lat, op dat eind, by de yzeren Pen, onder het Citerdraad is, 't welk langs den styl gespannen is; dan zal de minste afbuiging, die buiten aan de Luiken ge- | |
| |
schied, terstond zyne werking op de Lat doen. By
voorbeeld, indien de Luiken maar ¼ duim naar binnen buigen, dan moet de Lat op de yzeren Pen al 2 duim werking geeven op 't Citerdraad, 't welk al ruim genoeg is, om den Palhaak te doen opligten. Het gemelde Citerdraad, of Lat, tegen de Luiken wel aangespannen, of vastgeschooven, zynde, zoo kan men ligtlyk begrypen, dat, op de minste afbuiging der Luiken, Deuren, enz. de Tuimelaars in beweeging gebracht worden; en nadien de draaden van ieder Kouzyn vastgemaakt zyn aan een draad, langs den onderkant van den Zolder, die uit de Kamers in den Gang, en zoo aan den hier voorbeschreeven Palhaak, is vastgemaakt; zoo behoeft deeze Palhaak maar een weinig te beweegen, om den Wekker daadelyk te doen afloopen.
Om de werkende beweeging in den Palhaak te brengen, dient men zich te schikken naar de omstandigheden der Huizen, Kamers, Deuren en Kouzynen, als mede naar de plaats, alwaar men een Dieven-Wekker begeert te plaatzen. By voorbeeld: heeft men Kouzynen, die binnen met de muuren der Kamers gelyk komen, dan kan de werking zeer eenvoudig zyn; men heeft, in zoo een geval, niets meer noodig, dan aan het Luik, het welk eerst open gaat, een slaapend Schuifje te maaken, 't welk men opschuift, na dat men de Luiken gesloote heeft. Wanneer dan de draad, welke langs den Zolder gespannen is, maar voor tegen het opgeschooven Schuifje aankomt, dan is men zeker, dat geene Deuren, enz. opengedaan kunnen worden, of de gespannen draad doet den Palhaak opligten, en den Wekker afloopen.
Het komt dan in geene bedenking, welke practyk een Dief ook kan oefenen; hy kan nimmer die kundigheid hebben, om eenige ongemerkte inbraken te verrichten; nadien meest alle Huisbraken door afbuigingen of wrikkingen geschieden; alzoo het zaagen, hakken, kloppen, stooten, enz. alle werkingen zyn, die eenig, of veel, geraas veroorzaaken; daar de stille en zagte werking van afknyping, by een Dief, altoos in den nacht geoefend wordt. En zodra een Dief, door het wrikken of afknypen, maar zoo verre gevorderd is, dat hy met eenig instrument by de sluitingen kan komen, dan zyn dezelven los te krygen; maar, losgemaakt zynde, moeten de Deuren of Luiken, enz. evenwel door hen, die buiten zyn, open- | |
[pagina t.o. 40]
[p. t.o. 40] | |
| |
| |
gedaan worden, en van die afbuiging, of afknyping, wordt men door middel van den voorgestelden Dieven-Wekker, gewaarschouwd.
En wat de sluitingen aan de Schuifraamen betreft, op welke men voorheen nog al meende staat te kunnen maaken, dezelven worden thans niets meer geacht. Men betrouwde toen op schroeven, en vooräl op insteekende sluitpennen, zeer veel: dan, 'er zyn voorbeelden, dat men de Raamen zodanig opgeschoven heeft, dat de sluitpenden in drie en vier stukkeng ebroken zyn. Zo dat, voor de kragt van den yzeren Hefboom, zeer weinig sluitingen bestandbaar zyn.
Zie daar, Leezers! vooräl gy, die eenzaame huizen bewoont! ik twyfel niet, of dit door my uitgedachte Plan zal ter navolging verstrekken; inzonderheid van die geenen, welken deeze onäangenaame en schadelyke bezoeken, by ondervinding, kennen. De weinige kosten en moeite, die gy daartoe aan uwe huizen moet doen, kunnen u dikwyls voor nog grooter onheilen, dan Diefstallen, bevryden, daar die Boos-wichten meestal geresolveerd zyn, om, indien zy het zoo ver gebragt hebben, van door inbraak in uwe huizen gekomen te zyn, en dan eerst tegenstand ontmoeten, het dan zeker op uw leeven toe te leggen: maar wordt gy, by tyds, opgewekt en gewaarschouwd, terwyl zy nog buiten bezig zyn, dan is 'er geen nood: één van binnen is dan zoo veel, als zes, of meer, daar buiten.
Indien het door my uitgevonden Werktuig voldoet, dan kunnen die geenen, welken van hetzelve gebruik gelieven te maaken, zich deswegens by my addresseeren. tot het vervaardigen derzelven, biede ik my aan; doch verzoeke de Brieven, daarover, franco te mogen ontvangen. |
|
Auteursrechtvrij
