Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1794

De Nagedachtenis van Amstels ouden en gryzen Burgervader, Henrik Hooft, Danielsz., op den laatsten Augustus 1794 overleden, vereeuwigd in, en door, eene Lykreden, in eene Maatschappy van Vaderlanders uitgesproken. Te Amsterdam, 1794. In gr. 8vo. 38 bl.

Het kon niet wel anders zyn, of het overlyden van den Burgemeester hooft (by veelen zo zeer bemind en gepreezen, als by anderen gehaat en gelaakt, wegens zyne politieke gevoelens) moest aanleiding geeven tot het vervaardigen

[p. 560]

van zodanige Geschriften, die de byzondere denkwyze van hunne opstellers, omtrend dien Man en zyne daaden, kenmerken. De Redenaar, of Opsteller deezer Nagedachtenis, behoort tot de zulken, die met den Heere hooft, in denkwyze, overeenstemmen, en, als zodanig, bekent hy, met een neergeslagen oog: ‘overtuigd te zyn, van in lang dat geen niet gezegd te hebben wat zyn hart gevoelde, en eenen Man, zo als hooft was, door zyne gevoelens en daaden, wel waardig ware.’ Na eene korte Inleiding, maakt hy eenige melding van sommige beroemde Mannen, welken het geslacht van hooft heeft opgeleverd; als van jan corneliszoon hooft, in 1579 Schepen, en veele jaaren Kolonel, van Amsteldam; van cornelis pieterszoon hooft, in den Jaare 1585 Raad van dezelfde Stad; ook door andere Redevoeringen genoeg bekend; van den beroemden Geschiedschryver en Dichter, pieter corneliszoon hooft, Drost van Muiden; van hendrik hooft, in 1672, Burgemeester van Amsteldam, en mede bewerker van den Vrede, in 1678; van gerrit hooft, bekend door zyne onderhandelingen met den Graave d'avaux, en de beschuldigingen van Prins willem de Derde, hem aangewreeven; en eindelyk van daniel hooft, Vader van den onlangs overleden Burgemeester, over wien deeze Lykreden gehouden is, zynde in 1709 Schepen, in 1718 Raad, en in 1737 Burgemeester van Amsteldam, geworden.

Op bl. 18, begint de Redenaar eigenlyk van henrik hooft danielsz. te spreeken. Den 23sten Juny 1716 geboren zynde, zag men hem, in den Jaare 1738, den post van Commissaris; in 1744 dien van Schepen; in 1776, dien van Raad ter Admiraliteit; en zedert, tot den eersten December 1787, dien van Burgemeester, waarneemen. Hy bleef nog ruim een half jaar, na de omwending, zyne wooning in Amsterdam houden. Meermaalen ontstonden 'er beweegingen voor zyn huis; en of dit, of wel iet anders hem daartoe bewoogen hebbe; op den 13den van Grasmaand, des volgenden Jaars 1788, vertrok hy uit het midden zyner Stadgenooten; vertrok te scheep naar Honfleur, eene Fransche Zeehaven, en van daar naar Parys. Omstreeks een half jaar hield hy zich, naderhand, te St. Omer op, waarna hy weder naar het Vaderland te rug trok; en in de Provintie Overyssel, te Zwol, in het huis van den Vaderlander palland van zuithem, zynen intrek nam. Na eenigen tyd aldaar vertoefd te hebben, keerde hy tot zyn geliefd Buitenverblyf, de Stolp genaamd, aan de Hakkelaarsbrug, by Muiderberg, te rug. Waarna hy, zeven of agt weeken geleden, zyne laatste verblysplaatse hield, op het Buitengoed van (zyne Zuster,) Mevrouw valkenier (Valkenheining genaamd,) by Loenersloot; aldaar zynde, overviel hem een verval van levenskragten, het welk, gevoegd by veele jichtstoffen, den Grysaart zodanig martelden, dat hy, op die Plaats, op den laatsten Augustus deezes jaars,

[p. 561]

op Zondag voormiddag (om 10 uuren,) onder den aanval eener hevige beroerte, in den ouderdom van 78 jaaren, 2 maanden en 8 dagen, den geest gaf.

Deeze Schets wordt, hier en daar, door eenige Dichtregelen verlevendigd, en de denkwyze van den Heere hooft nu en dan eenigzins ruimer voorgedragen. Het geheele stuk, echter, draagt te veele blyken van den haast, met welken het is opgesteld. Ook kunnen wy den Autheur, benevens onze Leezers, op goeden grond verzekeren: dat Burgemeester hooft, geenzins om eenige beweegingen voor zyn huis, de Stad Amsterdam heeft verlaaten, maar wel, volgens zyn eigen getuigenis, om vry te kunnen wandelen, en de vermaaken van het Buitenleven te kunnen genieten; wordende het eerste hem, als 't ware, door de menigte nieuwsgierige Menschen, die hem in Amsterdam omringden, verboden; terwyl de geplonderde en misvormde toestand zyner Buitenwooning, zo wel als de partydige denkwyze van zommigen in de nabuurschap, hem een gerust en aangenaam verblyf, in zyne Stolp onmogelyk maakten. Ook weet men, dat hy geenszins aan eene beroerte is overleden, maar aan de gevolgen eener Koortse, die hem in het been was geslagen.