Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1794

Charlotte van Bourbon. Door A. Loosjes, P.z. Te Haarlem, by A. Loosjes, P.Z. In gr. 8vo. 204 bl.

Charlotte van Bourbon, Dochter van lodewyk, Hertog van Montpenster, en jaqueline van Jouy, door haare Moeder opgevoed in de gevoelens der Hugenooten, maar, uit hoofde der talrykheid van het Vaderlyk gezin, in het Klooster Jouare, in het Landschap Brie, bezorgd; verschynt in dit Boek met alle de schoonheid eener aanvallige Maagd, en met al den afkeer, welke haare jeugd en haar geweeten tegen zulk een afgezonderd leven kunnen voeden. Na eene zeer plechtige - maar tevens zeer onwillige, belofte gedaan te hebben, ontdekt charlotte, in een haarer Kloostervriendinnen, de beminde van Graaf lodewyk van Nassau, wiens afbeeldzel deeze Maagd, in stilte, op haaren boezem draagt. Een wederzyds vertrouwen is het gevolg van deeze ontdekking, welk vertrouwen nog grooter wordt, wanneer charlotte de plaats van haare Moeije, johanna chabot, (mede tot aan haaren dood, in het heimelyke, der Hugenooten Godsdienst toegedaan,) als Abtdisse vervuld: en als zodanig aan therése alles opdraagt, wat zy, behoudens haar karakter, als de Opperste van het Klooster, haar bevelen kan.

In deezen toestand van zaaken verschynt willem van Nassau, in het Klooster van Jouare, ten einde de Non theréze te spreeken; en aan dezelve eenen ring van zynen Broeder te overhandigen. Dit gesprek zo harttreffende en ontroerende voor theréze, dat deeze eerlang aan de gevolgen daar van, als ren slachtoffer van te ver getrokken Godsdienstigheid, sterft,

[p. 384]

geeft aan de Abtdisse charlotte, en aan willem van Nassau, eene voegzaame gelegenheid, om elkander, eerst over de godsdienstige gevoelens van charlotte, en vervolgens over de liefde van den Prins, jegens haar, te onderhouden. Zyn raad om het Klooster te ontvluchten, en zich by den Keurvorst van den Paltz te begeeven, werkt het meeste op het hart van charlotte, wanneer het gerucht van den afgryzelyken moord, aan de Hugenooten, te Parys en elders, op st. bartholomeus nacht gepleegd, reeds op den morgen van dien dag, binnen de vreedzaame muuren van haar Klooster indringt; en haar, door een verhit Priester, den lastbrief van het Hof wordt voorgelegd, om geene huisvesting of schuilplaatse aan een der Hugenooten, van welken rang, ouderdom, of kunne, in het Klooster te verleenen. Haare vlucht volgt op eene diepe zwaarmoedigheid. Dezelve geschied in den nacht, door den Tuin des Kloosters. Een Landman, benevens zyne Vrouw en twee Kinderen, verschrikt door de onverwagte komst der Abtdisse, verzellen haar, op haare ontdekking als Hugenoote, en ernstig verzoek, naar Rosoi, en verder naar den Paltz; alwaar alle wel ontvangen worden. Blyvende charlotte aan het Hof van den Keurvorst, ondanks de verzoeken van haaren Vader, om haar terug te mogen hebben, zo lang, tot de Heer van aldegonde, op last van den Prins van Oranjen, haar, als deszelfs aanstaande Bruid, van daar naar Embden geleid. Twee Hollandsche Oorlogschepen voeren haar van daar naar den Briel, alwaar eene hartelyke verwellekoming der twee gelieven, door een wettig Huwelyk, zelfs met goedkeuring van charlotte's Vader, spoedig agtervolgd wordt.

Uit deeze Schets zal men zien, dat de Heer loosjes, wat de hoofdzaak betreft, zeer naauw by de geschiedenisse gebleven is: hier en daar heeft hy zich alleen van verdichtingen bedient, waar toe de Dramatische Voorstelling eener Geschiedenis hem de volkomen vryheid liet. Met vermaak en deelneeming zal men dus verscheidene Tooneelen, in deeze Charlotte, kunnen leezen; en vooral die, in welken de Dweepery en de vrees voor Menschen in het waare licht geplaatst worden. - Intusschen komt de uitdeeling van het H. Avondmaal, hoe eenvoudig en plechtig dezelve ook door den Landman jaques geschied, wat ontydig voor; over 't geheel gebeurt 'er al te veel, en met te veel gemak, tusschen den Avondmaaltyd der Nonnen, en het vertrek van charlotte, met haare reisgenooten, naar Rosoi, ten één uure.