Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1794

De Speciebus Plethorae diversis, quatenus inde Haemorrhagiae uterinae oriri, venaesectionisque noxae & commoda determinari queunt. Amstelodami apud A. Fokke Simonsz. 75 p. 8vo. maj.

Het al te sterk in de mode geraakte aderlaaten, vooral in bloedvloejingen, en wel voornamentlyk in zogenaamde stortingen, of bloedvloejingen van de Baarmoeder, tegen te gaan, het schadelyke daar van aan te toonen, en zekere kentekenen aan te wyzen, wanneer men verplicht is al of niet eene aderlaating in het werk te stellen, maakt het hoofdoogmerk uit van dit Werkje, het

[p. 211]

welk wel klein in omvang, maar ryk in zaaken, is. In eene beknopte Voorrede tracht de ongenoemde Schryver den Geneesheeren, ten aanzien van het misbruik der aderlaatingen, en eene algemeene verkoelende geneeswyze, die dikwyls even nadeelig zyn kan, oplettend te maaken; en daarby aan te toonen, van hoe veel gewigt het is, om de wezentlyke bloedrykheid van eene schynbaare wel te onderscheiden, en welke ongelukkige gevolgen uit eene minnaauwkeurige behandeling ontstaan kunnen. In de behandeling van het onderwerp, beschryft de Autheur eerst de waare bloedrykheid, geeft de kentekenen, toevallen, oorzaaken, en de vereischte hulpmiddelen, op, waarby zeker eene aderlaating dikwyls van het grootste nut en zelfs hoogstnoodzaakelyk zyn kan; dan hy voegt 'er teffens, en met het grootste recht, by, dat eene bloedrykheid, van gezond bloed namentlyk, veel zeldzaamer bloedstortingen veroorzaakt, dan 'er uit eene schynbaare bloedrykheid, en vooral uit een ongesteldheid en onevenredigheid der vaste en vloeibaare deelen, ontstaan kunnen.

Vervolgens de schynbaare bloedrykheid, in derzelver onderscheidene soorten, met haare bedriegelyke verschynzels, beschryvende, maakt hy ook melding van eene zodanige, welke uit eene ophooping van galachtige stoffe dikwyls ontstaat, en die menigwerf van alle kentekenen, waaraan men eene waare bloedrykheid kan onderkennen, vergezeld word, behalven dat zich doorgaans daarby opdoen, een geelachtig beslaage tong, bittere smaak, zomtyds duizeling, hoofdpyn voornamentlyk in het voorhoofd, verlooren eetlust, niet zelden neiging tot overgeeven, en eene zekere onaangenaame gewaarwording op de krop van de maag.

Deeze soort is het die zeker allerbedrieglykst is, menigvuldige reizen voorkomt, en zeer zeldzaam eene aderlaating gedoogt; maar in tegendeel, in weerwil der sterkste bloedvloejingen, door gepaste galtemperende, naar boven en onder ontlastende, met byvoeging van plaatzelyke bloedstelpende middelen, kan geneezen worden, zo als de kundige Schryver dit alles bondig beredeneert, met voldoende getuigenissen der beroemdste Geneesheeren, en overtuigende Waarneemingen, bevestigd.

Wy zouden gaarne van dit belangryk Werkje iets meer willen zeggen, indien het voor Leezers van allerleie classen geschikt was; dan daar het, uit hoofde der Latynsche Taal, waarin het geschreeven is, alleen voor de Geleer-

[p. 212]

den, en vooral voor Geneesheeren, bestemd is, van welken wy niet twyffelen, of zy zullen het met groot genoegen doorleezen, en hunne oplettendheid waardig keuren, zo zullen wy het, by de verzekering, dat het ons als zeer nuttig, en in een aangenaamen styl opgesteld, voorgekomen is, laaten berusten.