|
| |
Aanmerking op de beschouwing, over het liquor anodynus mineralis hofmanni, en de oleum vini, van den heer P.J. Kasteleyn.
Door A. Lauwerenburgh. Apotheker te Amsterdam.
Het onlangs uitgekomen Werkje, Chemische Oefeningen, door den Heer p.j. kasteleyn, geeft te veel bewyzen van des Schryvers kunde en onvermoeiden yver, tot bevordering der Scheikunst, dan dat ik een Aanmerking op zyn Eds. Beschouwing zou trachten te maaken, die een ander doeleinde had, dan het verschil myner denkwys over dit onderwerp, aan myn Kunstgenooten mede te deelen, en aanleiding tot verder onderzoek te geeven.
Zoo min het zyn Ed. onaangenaam kan zyn, dat zyn Eds. Beschouwing aanleiding tot onderzoek heeft gegeeven, zal en kan het my ook niet onaangenaam zyn, dat myne Aanmerking een verder onderzoek te weeg brenge.
| |
| |
Zyn Ed. stelt, dat de Alcohol Vini bestaat, uit een hoogtst fyne verdunde Olie, door middel van het fyn Planten-Zuur, zeer naauwkeurig met water verbonden.
Dat het Acidum Vitrioli, tot de bereiding van het Liquor Anodynus vereischt, niet anders te weeg brengt, dan een ontwikkeling der Bestaandeelen van den Alcohol Vini, waardoor die van zyn verbindend Zuur beroofd, en door de eigenschappelyke gemeenschap, die het Acidum Vitrioli met water heeft, ook van zyne waterdeelen beroofd word, waardoor de Oleum Vini zich afzonderlyk vertoont.
Dat bygevolg het Liquor Anodynus bestaat, uit Oleum en Alcohol Vini, zyn waarlyk zeer aanneemelyke, op theorie steunende, en met de geagtste Chemische Schryveren overeenkomende, stellingen.
De Heer kasteleyn tracht het daar zyn eener fyn Planten-Zuur in den Alcohol Vini te bewyzen; onder anderen voert zyn Ed. hier toe aan, dat de Alcohol Vini de kalk doet precipiteeren; myns bedunkens, is deeze Precipitatie in een andere oorzaak te zoeken, namentlyk, dat door de bydoening van Alcohol Vini, in diergelyke ontbindinge, het ontbindmiddel verzwakt, en de werkende Puncten verstompt worden: nog minder waarschynelykheid geeft my zyn Ed. stelling, als ik nagaa, dat het een Delfstoffelyk, een Planten-, of een dierlyk Zuur moet zyn, waarin de kalk ontbonden is; is het in het eerste, dan kan het Planten-Zuur, in den Alcohol Vini vervat, (volgens de verwandschappen) de nederploffing niet te weeg brengen; is het in het tweede Zuur, zoo is het even min waarschynelyk, dat een meerdere bydoening van een gelyk Zuur dit zou veroorzaaken; is het in het derde Zuur, even min is het voor my aanneemelyk, om dat het Planten-Zuur in den Alcohol, in werking en met water en oliedeelen zo omzwagteld zynde, de gezegde nederploffing niet kan te weeg brengen.
Ik denk niet dat zyn Ed. het Kalkwater, waar in die opgelost is, op de gedagte heeft; daar het zelve niet alleen door Alcohol Vini precipiteert, maar ook, door byvoeging van Water, van Loogzout, van vaste Lugt, en door het aan de Lugt bloot te stellen, welke nederploffing door verschillende behandelingen kan veroorzaakt worden, oordeel ik het bygebragte genoegzaam om niet de Precipitatie, van het door byvoeging van Alcohol Vini, uit het daarin zynde Zuur af te leiden.
Zyn Ed. neemt de bevordering van een Kristalmaaking
| |
| |
der Zouten, door byvoeging van den Alcohol Vini, ook tot bewys van een daar zynde Zuur; die eigenschap van den Alcohol Vini kan ik ook niet aan zyn Zuur toeschryven, maar veel eer aan de gemeenschap die dezelve met water heeft, en aan zyn onvermogen om Zouten te ontbinden, eenige weinige uitgezonderd: de Alcohol Vini by een Zoutloog gevoegd, vereenigt zich met het overvloedige water van den Zoutloog, waardoor het inzynde Zout, geen genoegzaam water meer hebbende om zich ontbonden te houden, genoodzaakt is te Kristallizeeren of te Coaguleeren.
Dat de Metaal-ontbindingen door den Alcohol Vini worden nedergeploft; hier uit wil zyn Ed. ook het in den Alcohol Vini berustend Zuur afleiden; dit geeft voor my even min bewys, daar zuiver water dit zelfde in eenige Metaal ontbindingen te weeg brengt: de ontbinding van Lood in Salpeter-Zuur, die van Spiesglas-metaal in Zeezout-Zuur, en die van Bismuth in Salpeter-Zuur, zyn hier de overtuigendste bewyzen van, daar deeze, door byvoeging van water, ook precipiteeren.
Zyn Ed. gaat verder over, met het Liquor Anodynus te onderzoeken, op een wyze, die myn bedunkens onvoldoende is: ik neem de vryheid zyn Ed. opgaave van gedaan onderzoek hier te laaten volgen; zyn Ed. zegt: ‘van zodanig een Liquor,’ namentlyk een wel bereid Liquor, ‘nam ik vier oncen, deed het in een hoog welsluitend glas, goot 'er twintig oncen gedistelleerd regenwater by, schudde het mengzel om, en zette het neder. Terstond, na dat het vogt in rust was, vertoonden zich, op deszelfs oppervlakte, meer en meer oliedeeltjes. Na het vogt een half uur had stil gestaan, en ik geen vermeerdering van olie meer ontdekte, scheidde ik de bovenstaande olie zeer voorzigtig van het vogt, en bewaarde dezelve in een zeer welsluitend glas. Het overblyvende vogt scheidde geen olie meer af, alhoewel ik 'er nog meer waters by deed, en het eenige dagen staan liet. Het had den reuk en den smaak van een hoogstverslapt Liquor. Myne verkreegene olie woog byna dertien dragmen. Deeze Oleum Vini was allerschoonst, wit van koleur, eenigzins na het geele trekkende, en voldeed, in alle opzichten, aan alle de vereischten van een waare Oleum Vini. Het overige vogt zette ik ter distelleering in: 'er vier oncen van hebbende afgetrokken, wierp ik het overblyszel, als onnut zynde, weg; en
| |
| |
deed de vier oncen vogts weder in den kromhals, 'er nu twee oncen van overhaalende. Deeze twee oncen vogts was niet anders dan een zuiveren Alcohol, die nog een zweem van den reuk des Liquors hadt, doch een rectificatie over water bevrydde 'er hem geheel van; en nu was hy, in alle verhoudingen, een zeer zuiveren en waaren Alcohol Vini, weegende veertien dragmen.’
Zyn Ed. gaat verder en zegt: ‘dat de Oleum Vini een wezenlyke Olie is, tot wier samenstelling het Acidum Vitrioli geenig aandeel heeft, blykt, dewyl ze, even als alle de overige zuivere wezenlyke Oliën, in wyngeest ontbindbaar, en daar van, door water, weder scheidbaar is, niet alleen; maar zich ook in alles, als een waare wezenlyke Olie vertoont en voorhoudt.’
Ik denk dat zyn Ed. niet geweeten heeft, of laat ik liever zeggen, 'er niet op bedagt is geweest, dat de Oleum Vini zich met water vereenigt; namentlyk een deel Oleum Vini en tien deelen water vereenigen zich zodanig met elkander, dat men geen bovendryvende Olie meer gewaar word, hoe lang dat mengsel ook mogt blyven staan.
Dat de Oleum Vini een wezenlyke Olie is, en ontbindbaar in Wyngeest, kan ik niet tegenspreeken; maar dat hy door water weder van den Wyngeest kan afgescheiden worden, en in alles zich als een wezenlyke Olie vertoont en voorhoud, zulks zal ik door de volgende Proeven trachten tegen te spreeken.
Ik nam een dragme welbereide en allerzuiverste Oleum Vini, deed het in een welsluitend glas, voegde 'er tien dragmen gedistelleerd water by, schudde het mengsel herhaalde maalen sterk om, zette het neder; het mengsel bleef gemengd, en 'er scheidden zich geen Oliedeelen af: voor myn tweede Proef, nam ik twee dragmen Oleum Vini, goot hier op vyf dragmen water, schudde het als vooren, en na een half uur tyds bevond ik, dat 'er een half dragme minder Oleum Vini boven dreef, dan ik 'er onder had gedaan; goot by het zelve nog vyf dragmen water, het gemis van Oleum Vini was als vooren: voor de derdemaal 'er weder vyf dragmen water byvoegende, zag ik weder een half dragme Oleum Vini verlooren, en voor de laatste keer 'er nog vyf dragmen water onder schuddende, was myn twee dragme Oleum Vini geheel
| |
| |
in het water opgenomen, dat twintig dragmen bedroeg: waar uit men klaar kan zien, dat een part Oleum Vini, in tien parten water, word opgenomen.
Den Oleum Vini nu op zichzelve ten deele beschouwd hebbende, bereidde ik een samengesteld Liquor Anodynus, uit vier dragmen Oleum Vini, met een gelyke hoeveelheid Alcohol Vini; van dit samengesteld Liquor Anodynus, mengde ik vier dragmen, met tien dragmen water, schudde het na behooren om, en na lang gestaan te hebben, dreef 'er een dragme Oleum Vini minder op, dan ik gebezigd had, schudde 'er nog tien dragmen water onder, en de twee dragmen Oleum Vini, uit de vier dragmen Liquor Anodynus, was in de twintig dragmen water opgenomen.
De opgegeevene Proeven komen my voor tot staving van myn gezegden te dienen, en voldoende te zyn, om de juiste hoeveelheid Oleum Vini, die een Liquor Anodynus bevat, te bepaalen; waarom ik oordeel dat ze geschikt zyn, om de door zyn Eds. gebezigde vier oncen Liquor Anodynus te onderzoeken; en hier uit af te leiden, in hoe verre zyn Eds. Proeven voldoende zyn.
Volgens myne genoomen Proeven, moeten de twintig oncen water, een tiende, dat is twee oncen Oleum Vini, uit de vier oncen Liquor Anodynus opgenoomen hebben: byna dertien dragmen bedroeg de bovendryvende Olie; dus moet die vier oncen Liquor Anodynus bestaan hebben uit negen- en twintig dragmen Oleum Vini, en drie dragmen Alcohol; terwyl een welbereid Liquor Anodynus bestaat uit Oleum Vini en Alcohol.
Nu vind ik my genoodzaakt, al verwonderende te vraagen, van waar is tog die veertien dragmen Alcohol Vini gekoomen? en betuig zeer wel te gelooven, dat op het overgebleevene vogt, waarvan zyn Ed. de dertien dragmen Oleum Vini had afgescheiden, geen Oliedeeltjes meer verscheenen: alhoewel zijn Ed. 'er meer water bij deed, en het eenige dagen staan liet, terwyl uit myn genomen proeven volgt, dat zyn Ed. door deeze byvoeging van water, de Oleum Vini meerder opgenomen en verdeeld, dan boven heeft doen dryven.
Als een part Oleum Vini in tien parten water word opgenomen, kan men verzekerd zyn, allerzuiverste Oleum Vini te hebben; is de Oleum Vini nog met Alcohol of waterdeelen vermengd, zoo zal 'er meer dan één part
| |
| |
Oleum Vini, en tien parten water, opgenomen worden, dus de gezegde Proeven geschikt zyn, om de zuiverheid van den Oleum Vini te onderzoeken.
|
|
Auteursrechtvrij