|
| |
Kort verslag van alle de reizen met lugtbollen gedaan; en byzonder berigt van den overtocht daar mede, van Doever na Calais.
(Uit het Engelsch.)
‘De Nieuwspapieren hebben ons, van tyd tot tyd, de veelvuldige Lugtreizen, zints de uitvinding der Lugtbollen, vermeld; het stout bestaan, om 'er de Zee mede over te steeken, voltooid, eenigermaate, deeze Vinding, over welker nutheid zo verschillend gedagt, gesprooken en geschreeven wordt. Wy hebben, in ons Mengelwerk, door den overvloed van stoffe van eenen anderen aart, des weinig gewags gemaakt; doch in 't Engelsch eene korte lyst in handen krygende van de Reizen, in de Lugtbollen volbragt, oordeelen wy met derzelver overneeming geenen ondienst aan veelen onzer Leezeren te zullen doen: en 'er een byzonder Berigt van de laatste Tochten by te voegen.’
| |
| |
1. Reize. Op den een- en twintigsten November, 1783, steegen de Marquis d'arlandes, en de Heer pilatre de rozier, van Chateau de la Muette, in de lugt, in een Bol, naar de wyze van montgolfier, met verdunde Lugt; hunne Reis duurde tusschen de twintig en vyf- en twintig Minuuten.
2de. De eerste Lugtbol, met ontbrandbaare Lugt gevuld, het werk van de Proefneemende Heeren charles en robert, ging met hun, den eersten van December, 1783, van de Thuilleriers op. Zy bleeven twee Uuren en vyf Minuuten in de hoogte. ----- Dien zelfden dag steeg de Heer charles alleen in de hoogte, en zag de Zon ten tweedemaal ondergaan; zyne Lugtreis duurde vyf- en dertig Minuuten.
3de. Te Lyons ging de groote Montgolfier van Lyons, den 19 January, 1784, op reis; de Reizigers waren de Heeren joseph montgolfier, pilatre de rozier, de Graaven de dampiere en de lauraucin, de Prins de ligne, de Graaf de la porte, en de Heer fontaine. Het groot gevaarte geraakte in brand, doch zy daalden, naa omtrent vyftien Minuuten, onbeschadigd neder.
4de. De Graaf andreani, met de Heeren augustin gerli en ch. jos. gerli, deeden te Milaan, op den 25 February des gemelden Jaars eene Lugtreize, van omtrent twintig Minuuten.
5de. Op den tweeden Maart deedt de Heer blanchard zyne eerste Proefneemende Reize, en onthieldt zich, van het Camp de Mars te Parys opgesteegen, één Uur en vyftien Minuuten in de Lugt.
6de. De Graaf andreani, en zyne twee bovengenoemde Tochtgenooten, hervatten, op den dertienden van Maart, hunne Reize te Milaan, klommen ter hoogte van achthonderd vyftig vademen, en lagen zeven mylen wegs af.
7de. De Heeren de morveau en bertrand ondernamen, op den vyf- en twintigsten April, te Dyon, eene Lugtreize, hielden zich één Uur en zeven- en dertig Minuuten in de hoogte. Zy zagen de wolken beneden zich als een zee golvende: en beneden komende, vielen twee Mannen en drie Vrouwen knielende by hun Lugtbol neder.
8ste. In een Lugtbol van vyftien voet middellyns, de Marseillois geheeten, gingen den achtsten May de Heeren bonin en maret opwaards, zy bleeven slegts zeven Minuuten in de hoogte, en lagen één en eene halve myl af.
| |
| |
9de. Twee Persoonen te Straatsburg ondernamen, op den vyftienden van May, eene Lugtboireize, die mislukte.
10de. De Heer blanchard deedt te Rouaan, den drieen twintigsten May, zyne tweede Lugtreize, en besteedde 'er één Uur aan.
11de. De Heeren bonin en maret steegen met de Marfeillois, op den negen- en twintigsten May, weder in de hoogte, zy klommen hooger dan de eerste keer, doch de Lugtbol vatte vlam, en zy ontkwamen, met zeer veel moeite, het gevaar.
12de. In tegenwoordigheid des Konings van Zweeden, klommen, op den vierden van Juny, de Heer fleurant en Madame tibl, in eene Montgolfiersche Lugtbol, na de hoogte; deeze was de eerste Dame, die zulk eene Reis waagde. Hunne reis duurde vyf- en veertig Minuuten, en zy lagen omtrent twee mylen af.
13de. Een jong Fransch Schilder, de Heer bouche, vervoegde zich in eene Lugtbol, op last van den Infant, don gabriël, in Spanje naar de wyze van montgolfier toegesteld; doch tot eenige hoogte opgeklommen, geraakte dezelve in brand, en hy ontkwam het ter naauwer noode.
14de. De Heeren de morveau en de virly deeden, te Dyon, den twaalfden van Juny, eene Lugtreize van één Uur en twee Minuuten.
15de. Te Nantes werd, op den dertienden Juny, eene Lugtbol opgelaaten, die acht- en vyftig Minuuten in de hoogte bleef, met de drie Lugtreizigers, constart, de massi en mouchet.
16de. De Heeren darbelet, des granges en chalfour vingen, den zestienden van Juny, eene Lugtreis aan, en hielden zich één Uur en vyftien Minuuten in de hoogte.
17de. Te Versailles werd, den drie- en twintigsten Juny, een groote Montgolfiersche Lugtbol opgelaaten, met de Heeren pilatre de rozier en proust; zy bleeven slegts zeven- en veertig Minuuten in de lugt.
18de. Niet meer dan vyf- en veertig Minuuten duurde de Lugtreize, door de Heeren roberts en den Hertog van chartres, te St. Cloud, op den vyftienden July ondernomen.
19de. De Heeren blanchard en boby deeden, te Rouaan, op den achttienden van July, eene Lugtreize, die twee uuren en vyf- en twintig Minuuten aanhieldt; zy kwa- | |
| |
men op eene Vlakte, vyf- en veertig mylen van Rouaan af, neder.
20ste. Die zelfde Heeren steegen op den zes- en twintigsten July, te Bourdeaux, in de hoogte, en trokken de Garonne en de Dordogne over.
21ste. De Heeren carny en louchet klommen, te Rhodes, den zesden Augustus, in de hoogte; doch bleeven 'er slegts vyf- en dertig Minuuten.
22ste. De Heer tytler, van Edenburg, was, op den zeven- en twintigsten Augustus, de eerste Lugtreiziger in Groot-Brittanje. Hy bereikte eene aanmerkelyke hoogte; en daalde welhaast zeer zagtlyk neder, omtrent een halve myl van de plaats waar hy zyne Reis aanving.
23ste. Te Londen ving, op den vyftienden September, de Heer lunardi, een Italiaan, eene Lugtreize aan; bleef drie Uuren en twintig Minuuten boven, hy hadt vyf- en twintig mylen in dien tyd gereisd.
24ste. De Gebroeders robert en de Heer hulin gingen, den negentienden September, te Parys, van de Thuilleriers, op reis, en lagen in zes Uuren en veertig Minuuten honderd en vyftig Mylen af. Eene allerheerlykste Lugtreize, in de daad.
25ste. De Heeren blanchard en sheldon gingen, den zestienden van October, te Chelsea, digt by Londen, in de hoogte; de Heer sheldon stapte 'er te Sunbury uit, en de Heer blanchard zette de reis voort tot Rumsey, een afstand van drie- en zeventig mylen.
26ste. Op den twaalfden November kwam de Heer sadler, met eene Lugtbol, in drie Uuren van Oxford tot Thame.
27ste. Den dertigsten November vingen de Heeren blanchard met Dr. jefferies eene Lugtreize aan, met een Bol die 's naamiddags uit Park-street Grosvenor-square opging, en kwam, dien zelfden naamiddag, te Stone in Kent aan, één- en twintig mylen van Londen.
28ste. Deeze beide Heeren ondernamen, den zevenden January, 1785, den hachlyken tocht van Dover na Calais. Dertien Minuuten over éénen ving de reis aan, en zy bereikten, ten drie uuren, de overkust, en streeken een half uur laater neder, daar ze, te rug gedreeven, zich, op nieuw, in de hoogte hadden moeten verheffen.
Het byzonder verslag van deeze Lugtreize komt hier op neder. Op Vrydag den Zevenden January, de Wind Noord Noord West zynde met gemaatigde koelte, en de
| |
| |
lugt helder, ondernam de Heer blanchard, vergezeld van Dr. jefferies, van het Kasteel te Dover, de Reis na 't Vasteland. 's Morgens ten negen uuren werden van 't Kasteel drie kanonschooten gedaan, en een vlag werd by het afschieten van het eerste stuk opgeheesschen, ten teken dat de Lugtreizigers zich gereed maakten om den Lugtbol te vullen. Omtrent tien Minuuten voor de Opklimming werd een Vierde stuk gelost tot een sein dat zy op 't punt stonden om te vertrekken. Omtrent één Uur was de Lugtbol geheel gevuld; het Schuîtje, in voorgaande Lugtreizen gebruikt, werd 'er aan vastgemaakt; de onverschrokte Reizigers zetten 'er zich in neder; de riemen en het zeiltje waarvan men zich op den laatsten tocht bediend hadt, lagen 'er in. Negen zakken ballast; de Fransche uitgave van blanchard's Lugtreize met den Heer sheldon; een groote opgeblaaze blaas met veele Brieven van de voornaamste Heeren in Engeland aan veelen van den Franschen Adel; een Kompas; eenige Natuurkundige Werktnigen; een kleine bottel Brandewyn; wat Tweebak; twee Zyden vlaggen een Engelsche en een Fransche; twee Kurken - Zwem - Machines, maakte de geheele laading uit. De Heer blanchard hadt een toestel- vervaardigd, om 'er zich in te bergen met zyn Vriend, als zy zich genoodzaakt vonden, het schuitje dat vier- en zestig ponden zwaarte hadt, om het voertuig te verligten, af te snyden. Binnen omtrent twee en een half uur was de Lugtbol gevuld, de Heer blanchard en de Heer decher hadden dit verrigt.
Dertien Minuuten over éénen, gingen de Lugtreizigers opwaards. De Heer blanchard hieldt de Lugtbol een geruimen tyd in het volmaaktste evenwigt. Het diepste stilzwygen heerschte onder den verbaazend grooten hoop Toekykers, tot dat de Lugtbol, het Land ontvaaren, over Zee hing: toen rees de Heer blanchard overeinde, groette de Toekykers door den hoed af te neemen, te buigen, en met' de vlag te waaijen. De luidrugtigste toejuichingen braken de stilte af; en men oogde de Waaghalzen vol opgetoogenheid na.
Het vertoon, 't welk zy maakten, 't oogschynlyk gevaar 't geen zy liepen, wordt ons vermeldt in een Getuigschrift deezen Lugtreizigeren, naa hunne aankomst te Calais, gegeeven, van deezen inhoud.
In den Jaare 1785 den 7 January, 's naamiddags omtrent half één, de Wind Noord West zynde, gaven zy,
| |
| |
die last hadden om 'er op te letten, ons te kennen, dat 'er aan den Gezigteinder, na den kant van Dover, een donker lichaam zich in de lugt vertoonde, koers neemende na deeze kust. Wy begaven ons na eene geschikte plaats om te zien, of het de Lugtbol niet ware van den Heer blanchard, welke wy, naa zo lang door tegenwinden in Engeland opgehouden te zyn, alle dagen te gemoete zagen. Welhaast hielden wy ons des verzekerd; de koers was aangelegd op Le Blanet, het verheevenste en zigtbaarste voorwerp aan de Fransche kust, 't geen natuurlyk het merk moest zyn voor zulk een kundig Man als de Heer blanchard, die reeds, door verscheide Lugtreizen, in Frankryk en Engeland, zich eenen welverdienden eernaam verworven hadt.
Omtrent twee Uuren zagen wy den Lugtbol in 't midden boven de Zeeëngte, waar dezelve in ons oog vyftien Minuuten scheen stil te staan, op de hoogte van 4500 voeten boven de oppervlakte der Zee, in zo verre wy, door 't behulp der door ons gebruikte Werktuigen konden oordeelen. Vervolgens zette hy zyn koers na de Fransche Kust voort, nu eens hooger ryzende dan eens zo laag daalende, dat wy vol vreeze wierden, inzonderheid daar de wind verscheide streeken Westlyker geschooten was; dit zou hem na de Noordzee hebben kunnen doen dryven, 't geen hy alleen ontweek door digt by den wind te houden. In deezervoege naderde hy onze Kust met minder gevaars, nogthans deeze Stad, de plaats zyner bestemming, missende. De Wind nu nog meer na 't Zuiden en zelfs tot West- Zuid-West schietende, hadden wy gelegenheid om de uitmuntende bekwaamheid van den Heer blanchard tot het doen eener Lugtreize op te merken, in het bestuur van den Lugtbol, waar door hy nog Westlyker geraakte, eene omstandigheid, die, wel is waar, zyne reis vertraagde; doch zyne veiligheid vergrootte, en onze vrees verminderde.
Eindelyk hadden wy, omtrent drie Uuren, het genoegen om een kanonschoot te hooren van het Fort Rouge, ten sein strekkende, dat de Lugtbol de Kust bereikt hadt. Op 't eigen oogenblik meenden wy te zien dat de Heer blanchard pooging deedt om neder te daalen; doch de Wind dreef hem weder Zeewaards, dit noodzaakte de Reizigers op nieuw te klimmen, en de reis voort te zetten verder dan onze moerassen, waar zy niet veilig konden nederstryken, uit hoofde van het water waarmede zy gevuld
| |
| |
zyn, waar door Vreemdelingen ze konden aanzien voor een gedeelte van de Haven of een Zeeboezem.
Ten half vier Uuren zagen wy den Lugtbol omstreeks het Bosch van Guines nederdaalen, twee mylen en een half van de Kust gelegen. Niet in staat zynde om den netten tyd der Landinge te bepaalen, vaardigden wy eene bezending af om dit te verneemen en de Reizigers te verzoeken dat zy hier zouden komen, gelyk hun eerste oogmerk geweest was, en den Lugtbol met zich te brengen.
Op het Stadhuis gegaan, hebben wy dit Getuigschrift vervaardigd, getekend door ons en de voornaamste Inwoonders deezer Stad, die nevens ons getuigen geweest waren der gedaane waarneemingen; ook is 'er beslooten op morgen aan den Heer blanchard het Burgerregt deezer Stad aan te bieden, in een gouden doos, vercierd met een Medaillon, zyne Reis zinnebeeldig vertoonende, en schetzende het welgelukken eener onderneeminge, van welke men niet kan naalaaten zich de grootste voordeelen te belooven; en desgelyks te betuigen de hoogagting welke wy toedraagen aan Dr. john jefferies, den Reisgenoot van den Heer blanchard, die met hem dien gevaarlyken tocht over Zee ondernomen en volvoerd heeft, met verzoek dat hy het ten goede houde, dat wy niets meer kunnen doen ten opzigte van eenen Reiziger van zyne verdiensten, zonder byzonderen last van het Hof. ----- Ook is 'er beslooten, onze Staatsdienaars te verzoeken, toe te staan, dat de Lugtbol, die tot deeze Lugtreis over Zee gediend heeft, nevens het schuitje waarin de Heeren blanchard en jefferies gezeten hebben, in de Hoofdkerk deezer Stad moge geplaatst worden, tot een Gedenkteken van deezen altoos gedenkwaardigen Tocht, met een Byschrift om den Naakomeling des te onderrigten.
de bienasisse, Commandant.
behague, Major.
&c. &c. &c.
By dit Getuigschrift mogen wy nog voegen, dat de Heer blanchard, geduurende den Overtocht, al zyn Ballast de geheele Fransche Uitgaave zyner Lugtreize van London na Ramsey hadt weggeworpen, als hy nog meer dan zes mylen van de Fransche kust af was. ----- Vervolgens smeet hy al den toestel, tot het schuitje behoorende, in Zee. ----- Desniettegenstaande sterk daalende, ont- | |
| |
deed hy zich eerst van een, voorts van zyn tweede, anker; eindelyk trok hy overrok, rok en camizool uit. Dr. jefferies deedt desgelyks. Wanneer zy ieder een Kurken Zwem Machine aangetrokken hadden, was het laatste redmiddel om het Voertuig ligter te manken, zich in de gereedgemaakte toevlugtplaats te begeeven, en het schuitje af te snyden; doch zy bemerkten dat de kwik schielyk daalde, en zy met sneller vaart om hoog ja hooger gingen dan zy tot nog geweest waren. De lugt veel kouder zynde toen zy het land bereikt hadden, voelden zy het gemis hunner klederen veel meer dan voorheen. Geen touw altoos hadt hy overgehonden om 'er zich by 't nederdaalen van te bedienen, hy greep den tak van een hoogen boom, en liet zo veel lugts uitgaan als genoeg was om beneden te komen. Veelen, te paard gezeten, reeden na hem toe, en hielpen hem zo veel zy konden. ----- De Heer blanchard, die, in -wat hem op deezen Overtocht bejegende, nooit de tegenwoordigheid van geest verloor, ledigde zyn Lugtbol; voorts begaf hy zich te paard, op 't verzoek van den Heer mouran, van Stadswege tot hem afgevaardigd, na het Landgoed van den Markgraaf de desendrois, 't welk hy, 's anderen daags 's morgens ten negen uuren verliet in een koets met zes paarden, beloofd hebbende onder den weg in het Kasteel d'Ardignan te zullen toeven. 't Was tusschen een en twee uuren 's nagts dat hy Calais bereikte: zy lagen eerst hunne
pligtpleeging af by den Commandant de bienasisse, die last gegeeven hadt om de poorten voor hun open te houden. Zy sliepen ten huize van den Heer mouran. Op den volgenden dag kwamen alle Lieden van aanzien hun, wegens hunne behoude overkomst, begroeten. Zy werden met de Stads wyn beschonken, eene eer die alleen, by zonderlinge gelegenheden, Persoonen van rang wordt aangedaan. Men noodigde hun op een openbaar middagmaal, en de Heer blanchard, eenige bezoeken begeerende af te leggen, leende de Major der Stad hem zyn koets, met de Stadsbooden, die hem vergezelden waar hy ging. De Heer blanchard verliet Calais den achtsten 's avonds ten negen uuren, vergezeld van pilatre de rozier, en kwam den elfden te Parys. Zyne inhaaling, te dier Stede, hadt niet weinig van een zegepraal; de vlaggen waaiden, het geschut werd gelost, de klokken luiden, enz. De Magistraat ging hem staatlyker wyze te gemoete, en leverde hem, nevens zynen Reisgenoot, het Burgerregt in een gouden
| |
| |
doos over. Kort hier op werd hy te Versailles den Koning aangeboden, wien het niet alleen behaagde alles goed te keuren, wat de Magistraat van Calais gedaan hadt; maar deezen stoutmoedigen Reiziger een geschenk deedt van 12,000 Livres, en een jaargeld van 1200 Livres beloofde.
|
|
Auteursrechtvrij