Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1785

[p. 9]

Brief van den heer Westrumb, in Hameln, aan den heer Bergrath Crell, over eene byzondere eigenschap van het salpeter-zuur^(*).

Het Phosphor- en Spath-zuur schynen niet de eenigste Zuuren te zyn, die eenig bytend vermogen op het Glas hebben; misschien heeft het Salpeter-zuur, onder zekere omstandigheden, dezelfde werking. ----- Ik had, ten einde de Aarde en het Yzer van een Mineraal water van elkander te scheiden, dezelven in Salpeter-zuur ontbonden, en tot droog worden uitgedampt, om daar door het Yzer, zo veel mogelyk, te dephlogistiseeren, en in water onontbindbaar te maaken. ----- By eene nieuwe ontbinding, viel eene aanmerkelyke hoeveelheid rooden Kalk neder: Bloedlooge ondertusschen scheidde nog Yzer af. ----- Ik deed 'er derhalven versch Salpeter-zuur by, en liet het vogt uitdampen; de kleur verdween; en naa dat alles droog was, plaatste ik het wel verglaasde vat van Furstenberger Porcelein, onder eenen omgekeerden kroes, in een Kachel-Fornuis, en liet het drie uuren lang gloeijen. Het Zuur was volkomen uitgedreeven: de stoffe zelv' was, aan de wanden van het vat, met een zwarte kleur opgeheven; op den bodem was het overblyfzel geel; en alles liet zig bezwaarlyk in versch Salpeter-zuur, met agterlaating van een Cinnaber rood Yzer-saffraan, ontbinden. ----- Het Vat zelve had, zo verre het met de stoffe was aangevuld, allen glans verlooren, en de ontbinding van Yzer was in de ruw geworden oppervlakte van het vat ingedrongen: immers een droppel bloedlooge verfde het gansche (herhaalde reizen uitgewasschen,) vat blaauw. ----- Myn oogmerk had ik ondertusschen niet bereikt, de nieuwe ontbinding der aarde behield nog Yzer. ----- Een bewys, dat de afscheiding van het Yzer langs den vogtigen weg niet zo gemakkelyk is; zelf de opgegeeven handgreep met Azyn heeft zyne zwaarigheden; en daarenboven scheidt eene verzaadigde bloedlooge zelden al het yzer uit eene verzaadigde ontbinding met Zuuren, behalven uit het Vitriool-zuur.

(*) Zie Crell's, Chemische Annalen. Neuntes Stuck, 1784.