Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1785

Neêrlandsch Staatsorkaan, beschouwd in eene Leerreden over Marcus IV. 35-41. benevens een Aanhangzel over de Oproeren, inzonderheid in het Oldambt. Door G. Kuypers, Hoogl. der H. Godgel. en Academieprediker op de Hoge School te Groningen. Te Groningen, by P. Doekema. In groot octavo, 80 bladz.

Uit ene ophelderende verklaring der wondergeschiedenisse, geboekt Marcus IV. 35-41, toen Jezus Christus, met een woord sprekens, den opgekomen storm deed nederliggen, leid de Hoogleeraer Kuipers ettelyke stellingen af, die hy betrekkelyk maekt tot de tegenwoordige omstandigheden van ons Vaderland. ‘1. Gelijk de Heiland zijne discipelen bracht in omstandigheden, in welke, zonder hun schuld, hen een doodsgevaar overviel, zoo brengt de Voorzienigheid niet zelden eene Natie, in welke zich haare kerk bevindt, in eenen weg, op welken zij, zonder haar schuld, in groot gevaar geraakt. 2. Gelijk de Heiland sliep en den noot der zijnen zich niet scheen aan te trekken, zoo houdt zich ook God, met zijne hulp, wel

[p. 242]

eens verborgen, en laat toe, dat het gevaar steeds hooger klimme. 3. Schoon Jezus sliep, het oog zijner Voorzienigheid waakte echter over de zijnen, en even zoo handelt de Voorzienigheid in zulke gevallen. 4. De discipulen gebruikten alle middelen, welke hunne kunst aan de hand gav, en zoo is het ook onze plicht, in den orkaan, die het Schip van Staat beloopt, alles te doen, wat strekken kan om onzen ondergang te beletten. 5. Toen, tegen alle poogingen aan, het gevaar ten hoogsten toppe klom, zochten de Discipulen, door het gebed, redding bij Christus, en dit leid ons tot het bezef der nootzakelijkheid van het gebed in onzen algemeenen nood. 6. Gelijk de Heiland, toen het gevaar op zijn hoogst was, zijne discipulen beveiligde, zo doet ook de Heere met de geenen, die uit hanne nooden tot hem roepen. En eindelijk 7. gelijk de slaafsche vrees en 't ongeloof door den Heere in de discipulen wierd bestraft, zoo moeten wij ons, in onze omstandigheden, ook daar voor wachten.’ ----- Zyn Hoogeerwaerde breid deze stellingen beknoptlyk uit, met een ernstigen aendrang ter opmerkzaemheid, moedgeving en daedlyke plichtsbetrachting.

Voorgevallen oproerige bewegingen, inzonderheid in dat gedeelte der Provincie, 't welk genaemd wordt het Oldambt, hebben den Hoogleeraer genoopt, om by deze Leerreden nog een aenhangzel te voegen; in 't welke hy de inwoonders van het Oldambt, (waeronder hy in zyne jeugd het Predikampt bediend heeft,) tracht te onderrichten; ten einde zodanige verkeerde denkbeelden, die aenleiding tot verregaende onlusten geven, uit hunlieder harte uit te rooien. Deze zyne aenspraek is wel byzonder gerigt tot de inwoonders van dat Gewest, maer dezelve is tevens van dien aert, dat ze in soortgelyke omstandigheden aen andere oorden van ons Vaderland te stade kan komen. ----- Onkunde in 's Lands Regeringswyze en de ware toedragt der zaken, gestyfd door ongegronde en kwaedaertige inboezemingen, is de voorname bronwel van alle zodanige onlusten; dit doet den Hoogleeraer hunne voorname bedenkingen stukswyze nagaen, en hun op een zeer eenvoudigen trant, naer hunne vatbaerheid geschikt, onder 't oog brengen, hoe ze in dit alles door hunne eigen onkunde mistasten, of door anderen misleid worden. Eene handelwyze van die natuur kan daer en elders met vrucht aengewend worden. Zie hier 's Mans staetkundige Belydenis.

‘Ik houde onze Constitulie en Regeringsform voor de

[p. 243]

beste, schoon in deezen, op de aarde, ook niets zonder gebreeken weezen kan. ----- Ik ben een goed Patriot, dat is, een liefhebber van mijn Vaderland. ----- Goed Staats- en Stadhoudersgezind: en in dit opzicht is dit mijne Geloovsbelijdenis. ‘De Staaten, als Plaatsverbeelers onzer vrije Natie, zijn, in ieder Provincie, onze Soevereinen, wien 't toekomt, overeenkomstig onze constitutie, wetten en beveelen te geeven. ----- Zijne Hoogheid, onzen Erfstadhouder, komt het toe, dezelve uit te voeren, volgens zijne wijduitgestrekte Amtsbetrekkingen. ----- Het Eerste is onze Vrijheid, ----- het laatste is onze Veiligheid. ----- en zoo 'er dan, tusschen de wetgevende en uitvoerende macht, een wederzijdsche behoorlijke invloed is, zal daar door de Eendracht bevestigd zijn. ----- Zoo lang nu de Staaten Staaten zijn, en de Stadhouder Stadhouder, is ons gemeenebest gelukkig. ----- dan is de wet, die onze wet is, Koning, en wij zijn waarlijk vrij.’