Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1785

[p. 36]

Het gedrag van Jonkheer A.P. van der Capellen, Colonel hy de Cavallerie ten dienste van de Republiek der Vereenigde Nederlanden, en Eerste Luitenant van het Escadron Guardes du Corps van Z.D.H. den Heere Prince van Orange en Nassauw enz. enz. enz. Aan het Publicq door Hem zelven opengelegt In 's Gravenhage, by C. Plaat, 1784. Behalven de Introductie, 128 bladz. in gr. octavo.

In dit Geschrift voldoet Jonkheer A.P. van der Capellen aan veeler begeerte, daar ze, aan de gunstigste zyde van hem denkende, al voorlang gewenscht hebben, dat zyn Hoog Welgebooren, overeenkomstig met zyne reserve, in het Avertissement, in July 1783, in de Couranten geplaatst, zyn goeden naam zou handhaaven, door zyne onschuld aan het hem te last gelegde of gesoupconneerde in een helder licht te stellen. Het onpartydige Publiq kan nu over het voorgevallene, dat zo veel gerugts gemaakt heeft, en zeer verschillend beschouwd is, oordeelen, en 't zal, vertrouwen we, te over reden vinden om het gedrag van Jonkheer van der Capellen, in deezen gehouden, te billyken. Hy heeft, ter duidelyker voorstellinge van dit stuk, zyn Geschrift in drie deelen verdeeld.

‘Vooreerst, in eene eenvoudige opgaave, zegt hy, der oorzaaken, welke tot de verkoeling van de genegenheid van zyne Doorluchtige Hoogheid voor my de apparente aanleiding gegeeven hebben. Ten tweede, in een Verhaal van het geene, dat met, en zedert myn gesprek met hoogstgem. Z.H., op den 27 Juny van het afgeloopen jaar tot heeden toe [of den 31 July deezes jaars] is gepasseert. En eindelyk ten derde, in het openieggen van de gronden en reedenen, die my, geduurende een verloop van zoo veele maanden, hebben te rug gehouden, de faeheuse omstandigheden waarin ik my, buiten eenige schuld, gebragt zie, aan 't Publicq meede te deelen.’ ----- Erkentelyke dankbaarheid, en de vleiende verwagting van een gunstigen uitslag hebben hem dus ver doen afzien van eene openbaare zelf verdediging.

‘Maar boven en behalven dit alles,’ (dus vervolgt zyn Hoog Welgebooren) ‘zoo wierd ik te rug gehouden van eene opentlyke, en thans onvermydbaare zelfsverdediging, door de ongelukkige toestand, waarin zich myn dierbaar Vaderland bevind; de alombekende en bedroevende verdeeltheeden, waarmeede het te worstelen heeft, en welke ik oordeelde, dat ook tot myne verdrietelyke situatie, (hoe zeer ik my nooit in politieque verschillen had gemelleert,) aanleiding hadden gegeeven, deeden my niet minder met voorzigtige bedaartheid te werk gaan. Ik vreesde voor het moment, dat ik, door eene opentlyke opgaave van myne particuliere verongelykingen, genoodzaakt zoude zyn, zaaken aan den dag te bren-

[p. 37]

gen, in welke verscheidene perzoonen moesten genoemd worden, en welke even daar door den Prince onaangenaam zouden kunnen zyn. Met een innig en zeer gevoelig medelyden, beschouwde ik den bedenkelyken toestand van een Vorst, wiens goedhartigheid alleenlyk gesurpreneerd word door raadgevingen van zulke Lieden, die meer hun eigen belang, dan dat van het Gemeenebest, op het oog houdende, steeds tragten de oogén van den Vorst te verblinden, ten einde hunnen eigen ondergang te verhoeden, en van Hem af te weeren zodanige Vaderlandlievende Mannen, welker raad de Republicq en het Doorl. Huis van Oranje behouden, maar daar en tegen een menigte lafhartige Vleyers verderven zoude. Dit gevoel van waarachtig medelyden over den toestand van een Vorst, aan wien ik door de tederste banden van verpligting en van vriendschap, byna een vierde van een Eeuw, was vastgehegt, maakte my afkeerig en huiverig van het gebruikmaaken van het eenigste middel tot eigen behoud; doordien ik begreep, dat dit de onaangenaamheeden, welke Z.H. zedert een geruimen tyd ondervind, zoude kunnen vermeerderen.

De overweeging hiervan, gepaart met de hoop, dat de Prins eens eindelyk, overtuigd van myne onschuld, my eene billyke satisfactie zoude laaten toekomen, en daardoor alle verdere onaangenaamheden praevenieren, heeft my de uitgave van dit stuk, zoo lang mogelyk, doen uitstellen, en moet my thans dienen, tot eene wettige verontschuldiging by zodanige eerlyke en braave Lieden, die, door eene oppervlakkige kennis alleen van het gebeurde, myn langdurig stilzwygen hebben afgekeurt, en, door een vriendelyk verlangen naar myne opentlyke verdediging, overtuigd van myne onschuld, onverduldig zyn geworden, over het agterblyven eener openlegging van myn gedrag, welke zy begreepen, dat my alleenlyk van den aangewreeven smaad en laster konde zuiveren, en myne Vyanden met schande overdekken.’