Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1785

Leerreden, ter aanpryzing van Eensgezindheid en Liefde in de Gemeente, over Hand. IV. 32. Door Klaas van der Horst, Leeraar der Vereenigde Doopsgezinde Gemeente te Haarlem. By gelegenheid van de eerste samenkomst dier Gemeente, op den 7den November 1784. Te Haarlem, by A. Loosjes Pz. Behalven het Voorberigt, 30 bladz. in gr. octavo.

Twee Doopsgezinde Gemeenten te Haarlem, welken ieder voorlang hare byzondere Huishouding en Kerkbewind hadden, tot éne Gemeente verenigd zynde, (waer van het Voorbericht voor deze Leerreden een duidelyk verslag verleent,) zo heeft dit den Eerwaerden van der Horst aenleiding gegeven, tot het doen dezer Leerreden. Dezelve is geschikt, om der vereenigde Gemeente voor den geest te brengen, wat haer nu te doen staet, ‘om de eensgezindheid en liefde onder derzelver Leden stand te doen houden, en den hoogsten trap van volmaaktheid te doen beklimmen:’ ter nakominge waervan zyn Eerwaerde voorts nog enige bedenkingen in overweging neemt, ‘waaruit de Gemeente haare verpligting, tot het beharti-

[p. 15]

gen van eensgezindheid en liefde, op het levendigst moet bezeffen.’ Het eerste gedeelte vervat des regels van gedrag, en het tweede derzelver aenpryzing ter betrachtinge. In 't een en 't ander drukt zich de Leeraer met zeer veel naeuwkeurigheid en kracht van zeggen uit; hechtende voorts, ten slot zyner Leerreden, aen alles zyne nadruklyke aenspraken, betrekkelyk tot den byzonderen toestand, waerin hy deze Leerreden voordraegt. ----- 't Zal velen, zo we vermoeden, niet ongevallig zyn, deze regels alhier beknoptelyk by elkander te vinden; waerom we dezelven, zonder des Leeraers verdere uitbreiding, als op zichzelven staende, zullen plaetzen. Ze zyn natuurlyk wel byzonder geschikt naer den aert dezer verenigde Gemeente, en kunnen dus niet altoos in alle andere Kerkgemeenschappen op zodanig ene wyze stand grypen; doch de ene en andere van dezelve is echter zo ingericht, dat ze ook, in alle andere omstandigheden, ter handhavinge van liefde en eensgezindheid in acht genomen kunnen worden. ----- De Eerwaerde v.d. Horst splitst dezelven in zodanigen die alleen de Leer betreffen, en zulken, die ook betrekkelyk zyn tot de Zeden en het Huishoudelyke. ----- Tot het eerste behooren de drie volgende.

‘I. Elk onzer wagte zig van, onder de leden der Gemeente, overeenstemming te vorderen, in Gevoelens, die niet behooren tot het weezen van den Christelyken Gods-dienst: ----- die omloopen buiten het Geloof in Jezus Christus: ----- buiten de belydenis, dat Jezus van God gezonden is, om de menschen met God te verzoenen in zyn bloed, en om hen ter eeuwige zaligheid te brengen, langs den weg van Bekeering en Heiligmaaking.

II. Laat ons zorgvuldig waaken tegen allen invoer van Geloofsbelydenissen of Formulieren van menschelyk opstel. ----- Hiermede begrypt men van zelve, keur ik geenszins af, dat men zyne Gevoelens, omtrent welke stukken ook, by geschrifte openbaare. Dit staat vry, en kan noodig zyn, althans nuttig, vooral, wanneer men ook de gronden van deeze gevoelens bloot legt. ----- Maar verre zy het van ons, iemants Geloofsbelydenis ooit zo veel te laaten gelden, dat wy anderen daaraan willen binden, verre zelfs van ooit zo veel belang te stellen in de Geloofsbelydenis van eenig gezelschap, hoe taltyk, en uit hoe aanzienlyke, Geleerden of schranderen bestaande.

III. Wy behooren zorg te draagen, om ons nooit te laaten verleiden door Dweepers en Geestdryvers.’

[p. 16]

Onder de tweede soort van regels betrekt zyn Eerwaerde deze drie.

I.	‘Laat niemand van de Gemeente, wie hy zy, en in welke omstandigheden hy zig ook bevinde, over iemant van zyne medeleden willen heerschen.
II.	Naa maate wy ons hier voor wagten, zal het ons te gemakkelyker vallen, die inschikkelykheid en toegeevendheid jegens elkander te oeffenen, waartoe ik, in de tweede plaats, een ieder van ons wil vermaand hebben.
III.	Dat men elkander alle goede diensten pooge te bewyzen, daar men toe bekwaam is.’

Zyn Eerwaerde brengt deze regels, op 't einde van 't tweede deel zyner Leerreden, of der aenpryzinge ter betrachtinge, geschiktlyk indezervoege te zamen.

‘Hoort, zegt hy, de stem van uwen Christelyken pligt, en ziet op uw weezenlyk belang. ----- En wilt gy nog een algemeenen regel, die u de waarneeming van alle onze byzonderen gemakkelyker zal maaken, wel dan, laat het uw groote werk zyn, de leer van 't Euangelie te beoeffenen, en deszelfs Geboden te volbrengen. Eene welmeenende en onbevooroordeelde opvolging van dit voorschrift zal u niet in 't harnas jaagen voor mindere gevoelens of onwettige belydenissen. Eenen verstandigen en gemaatigden yver voor de waarheid zal zy u doen paaren met ongeveinsde poogingen, om geen anderen dienst aan God op te draagen, dan die redelyk is. Ootmoedigheid, langmoedigheid en goedheid zal zy doen uitblinken in alle uwe bedoelingen onder elkander. En hoe zou 't dan mogelyk zyn, dat vreede en liefde onder ons verlooren gingen; en ons treuren lieten over 't gemis van haare zegeningen!’