De Tweede Ronde. Jaargang 30

[p. 169]

Vertaalde poëzie

[p. 170]

Tien kwatrijnen
Omar Khayyam^*
(Vertaling Jaap van den Born)

(Naar Edward Heron-Allen)

1
Mijn godsdienstplichten heb ik steeds versmaad,
De zonde koekte vast op mijn gelaat,
Toch ben ik voor Uw deernis niet verloren,
Want nooit heb ik wat recht is krom gepraat.

* De Perzische dichter Omar Khayyam (1053-1123) werd wereldwijd bekend door de negentiende-eeuwse vertaling van zijn kwatrijnen door Edward Fitzgerald, ook in Nederland, waar o.a. Boutens de versies van Fitzgerald in onze taal vertaalde. In feite waren de vertalingen van Fitzgerald zeer vrije bewerkingen, dikwijls niet in de bronnen te traceren en later werden andere, minder bekende vertalingen gepubliceerd. Zo verscheen in 1976 een vertaling van Robert Graves en Omar Ali-Shah die zich zouden hebben gebaseerd op een pas ontdekt twaalfde-eeuws manuscript, een pretentie die al snel door de mand viel: men had eenvoudig de letterlijke vertaling van Edward Heron-Allen uit 1898, gebaseerd op het oudste bekende manuscript, bewerkt. Van Heron-Allens vertaling (een belangrijke bron voor Leopold) heb ik gebruik gemaakt voor mijn bewerking van een aantal kwatrijnen. Van de honderden vertalingen in meer dan veertig talen is er maar één van een Perzische dichter, een veelgeprezen vertaling in het Engels uit 1988 van Karim Emami (The Wine of Nishapour). Op zijn vertaling heb ik de overige kwatrijnen gebaseerd. Wie meer vertalingen wil zien kan terecht op de website www.omarkhayyamnederland.com.

[1]

If I have never threaded the pearl of Thy service
I have, at least, never wiped the dust of sin from my face;
this being so, I am not hopeless of Thy mercy,
for the reason that I have never said that One was Two.

[p. 171]

2

Wie zegt dat er een nieuwe dag zal zijn?
Wees nú verliefd, geniet en drink je wijn.
Ooit zal de maan vergeefs naar ons gaan zoeken
O maan! Wij drinken in jouw maneschijn!

[2]

Since no one will guarantee thee a tomorrow,
make thou happy now this love-sick heart of thine;
drink wine in the moonlight, O moon, for the moon
shall seek us long and shall not find us.

3

Je kunt maar beter niet naar vriendschap streven,
Houd afstand tot de mensen in dit leven.
De vriend waarop je blindelings vertrouwt,
Wordt welbeschouwd door vijandschap gedreven.

[3]

In this life it is best that thou should' st make but few friends,
distant intercourse with one's fellow men is good.
That person upon whom thou leanest entirely,
when thou examinest him closely, he is thine enemy.

4

Je bent vandaag geen meester over morgen,
De toekomst baart je nodeloze zorgen.
Geniet volop de dagen dat je leeft,
Hoeveel er je nog resten is verborgen.

[4]

Thou hast no power today over the morrow,
and anxiety about the morrow is useless to thee;
waste not thou this moment if thy heart be not mad,
for the value of the remainder of this life is not manifest.

[p. 172]

5

Dit is geen tijd voor woorden; schenk de wijn
En schenk me ook je lippen van robijn;
Schenk wijn, rood als je blos; mijn schuldgevoelens
Zijn nog veel lichter dan jouw krullen zijn.

[5]

Arise and give me wine - what time is this for words?
for tonight thy little mouth fills all my needs;
give me wine, rose-coloured as thy cheeks,
for this penitence of mine is as full of tangles as thy curls.

(Naar Karim Emami)

6
Wat tob ik over wat ik heb of mis?
Of mijn bestaan dorst is of lafenis?
Vul mijn bokaal met wijn je kan nooit weten
Of deze adem niet mijn laatste is.

[6]

How long shall I worry whether I have or have not?
Whether I am spending my life happily or not?
Come and fill the bowl of wine for I know not
Whether I will be able to exhale the breath I am inhaling now.

7

Kom, klap en zing tezamen uit één mond,
Geef Droefenis een schop onder haar kont;
Vier voor de morgenstond de laatste ronde,
Want na ons komt nog vaak die morgenstond

[7]

Unless we now clap together in unison,
Kicking joyously Sorrow on the back,
Rising before dawn for a last round,
Many dawns will break, when we shall no longer be around.

[p. 173]

8

Beheerste ik als God de hemelsferen,
Dan zou ik al wat is tot as verteren.
Een nieuwe wereld werd door mij gevormd:
De vrijgeest vond het doel van zijn begeren.

[8]

If I could manipulate the heaven like God,
I would remove it altogether;
Then I would remould the world in such a way
That the free of spirit easily found the objects of their desire.

9

Drink, lang nog lig je in de aarde neer,
Voorbij zijn vriend en liefste van weleer;
Dit oud geheim dien je goed te bewaren:
Een eens verlepte tulp bloeit nimmermeer!

[9]

Drink, tor you will be sleeping under the earth a long time,
Without friends and companions, and without a mate.
Be careful not to reveal this old secret:
A tulip, once withered, will not bloom!

10

Geniet het nú, Khayyam, geniet je wijn!
Bemin je vriend met wangen van satijn.
Ooit wordt voor elk de dodenkaart getrokken
En stel je voor dat je nú dood zou zijn!

[10]

Have a good time, Khayyam, it you are merry with wine,
And if you are with a tulip-cheeked companion.
As death and destruction are in the cards for everyone,
Imagine that you are now dead; enjoy yourself while you can!