De Tweede Ronde. Jaargang 29

(2008)– [tijdschrift] Tweede Ronde, De– rechtenstatus



[pagina 166]
Vijftien kwatrijnen Aboe l-Ala al-Ma'arriGa naar voetnoot* (Vertaling Jaap van den Born) We spotten, maar we zouden moeten beven! Als je de Tijd de vriendschapshand zou geven - Je kent hem toch - vergruist hij je als glas En niemand smelt de splinters om tot leven * Loopt een kameel soms eens een keer verkeerd En wordt hij bij de waterput geweerd Dan kan hij altijd uit de Doodsbron drinken Want daar wordt iedereen geïnviteerd * Geen kolokwint weet dat hij bitter smaakt Geen honing die aan eigen zoetheid raakt Wie zegt dat hij zichzelf heeft leren kennen Heeft kennis met een leugenaar gemaakt ١) ضحكنا وكان الضحك منا سفاهة ٢) يحطمنا ريب الزمان كأننا وحق لسكان البسيطة أن يبكوا زجاج ولكن لا يعاد له سبك ٣) تذاد عن الحوض الغرائب ضنة وحوض الردى ما دونه كف ذائد ١) لا يعلم الشري ما ألقى مرارته ٢) سالتموني فأعيتني إجابتكم إليه والأري لم يشعر وقد عذبا من ادعى أنه دار فقد كذبا

[pagina 167]
[Vervolg Nederlands] * Vertoon voor zeden is een slechte ruil Een kleed kan schoon zijn en de tong zeer vuil Een reine vrouw toont vrij haar grote ogen En ontucht gaat vaak achter sluiers schuil * De leugen dompelt de planeet in rouw Steeds is de vrome voor zijn kerk in touw Had hij geen felle mensenhaat, dan zaten Moskee en kerk en sjoel in één gebouw * De joden, moslims, christenen; zij dwalen Twee mensensoorten laten zich bepalen: De denkers, die niet malen om geloof En de gelovigen die enkel malen * De pijlen die het leven steeds weer zond Ontdook ik alle; nooit werd ik gewond Maar als de Dood zijn boog voor mij zou spannen Dan dook ik niet en stond ik waar ik stond
[Vervolg Arabisch] ٣) وكم خنت من هجول حجبت ووفت من حرة ما لها في العين جلباب ١) المين أهلك فوق الأرض ساكنها ٢) لولا عداوة أصلفي طباعهم فما تصادق في أبنائها الشيع كانت مساجد مقرونا بها البيع ٢) هفت الحنيفة والنصارى ما اهتدت ٣) اثنان أهل الأرض ذو عقلبلا ويهود حارت والمجوس مضلله دين وآخر دين لا عقل له ١) أحيد فتشويني السهام ولو رمت قسي حمام لم تجدني بحائد

[pagina 168]
[Vervolg Nederlands] * Soms geeft de Tijd de zegepraal aan jou Weet dan: straks brengt hij jou weer in het nauw De Tijd is immer koud en onpartijdig: De middagzon verslindt de ochtenddauw * Klaag niet de wereld aan voor al je pijn Wie zou er nu iets te verwijten zijn: De trog waarin men zoete druiven perst Of hij die zich te buiten gaat aan wijn? * Ontelbaar zijn de bloederige horden Die door de eeuwen heen het zwaard omgordden Om volken te beroven van hun grond En allen zijn ze zélf die grond geworden * Je arme ziel houdt alle opties open En wil maar op iets ver verwijderds hopen Maar hoe ver ook het doel waar zij op hoopt: 't Is altijd verder weg dan jij kunt lopen
[vervolg Arabisch] ١) الدهر إن ينصزك ينصر بعدها ٢) وهواجر الأيام يسلب حرها ذا إحنة فيحوركل محار ما أودعته ذواهب الأسحار ١) لا ذنب للدنيا فكيف نلومها ٢) عنب وخمر في الإناء وشارب واللوم يلحقني وأهل نحاسي فمن الملوم أعاصر أم حاس ٢) كم حذ حيث تبثى الحي من امم ثم انقضوا وسبيلاً و احداً سلكوا ٩) فويح للنفس من أمل بعيد لأية غاية في الارض تجري

[pagina 169]
[Vervolg Nederlands] * Ontwaakt, in slaap; wij leven als fantomen En worden door de waarheid beetgenomen Want waarheid, waar je overdag van droomt Die blijkt een leugen als je ligt te dromen * Wij zijn hier aangekomen onder dwang En ook ons gaan is een gedwongen gang En in de veel te korte tijd daartussen Houdt ook het leven ons nog in de tang * Van alle toppen die het leven kent Is dat je met een huid van perkament Diep in de grond door stof wordt opgegeten Toch wel het allermooiste incident * Dooft ooit de Tijd de zon na eeuwig schijnen? Dan zullen mens en hemelen verkwijnen De Rechter en zijn Weten is wat rest Maar wat getuigt er nog van ons verdwijnen?
[Vervolg Arabisch] ١) دنياك هذي منام إن جرى خلم ٢) فقذ يرى أنه باك حليف كرى فيها بشر فأمل غبطة الحلم فيستجد سرساً فاقد الألم ٦) جئنا على كزه ونرحل رغماً ولعلنا ما بين ذلك نجبر ٣) من أحسن الأحداث وضعك غابراً في الترب يكله تراب أغبر ١) يجوز أن تطفأ الشمس التي وقدت ٢) فإن خبت في طوال الدهر حمرتها ٣) مضى الأنام فلولا علم حاكمهم من عهد عادوأذكى نارها الملك فلا محالة من أن ينقض الفلك لقلت قول زهير أية سلكوا	voetnoot* De blinde elfde-eeuwse Syrische dichter Aboe l-Alaa al-Ma'arri (973-1057) ontwikkelde zijn eigen pessimistische wereldbeeld vol symboliek, waarin de Tijd een belangrijke plaats inneemt. Ver vóór onze Verlichting keerde hij zich al fel tegen dogmatische godsdiensten en pleitte voor de rede, waaraan hij een wereldwijde faam als vrijdenker avant la lettre dankt. Gedichten van hem werden eerder vertaald door o.a. Leopold, Jacques Hamelink en Peter Verstegen, maar nu (november 2008) is voor het eerst een ruime selectie uit zijn belangrijkste werk, de Loezoem maa laa jalzam, verschenen onder de titel ‘Uit Vrije Dwang’ (uitgeverij De Vrije Gedachte: www.devrijegedachte.nl). De arabist Pieter Smoor vertaalde de gedichten letterlijk en Jaap van den Born zette ze op rijm, even strenge regels in metrum en rijm hanterend als Aboe. Hier en daar zijn woordspelingen ingevoegd omdat Al Ma'arri veel gebruik maakte van paronomasia (spelen met homoniemen), wat in de vertalingen uiteraard wegviel. De bundel bevat gedichten van variabele lengte. De Tweede Ronde selecteerde bovenstaande kwatrijnen, met het doel om aan dit literaire kleinood meer bekendheid aan te geven.