De Tweede Ronde. Jaargang 29

[p. 30]

De brullende oncoloog
Wim Reilingh

‘Ik kan je wel 'n bakje meegeev'n voor als je onderweg moet braek'n,’ had de verpleegkundige met het Groningse accent gezegd. Agatha had dat vriendelijke aanbod afgeslagen, maar eenmaal buiten voelde ze zich ziek genoeg om niet met de bus terug naar huis te willen en een taxi te nemen. Voor alle zekerheid stak ik het boek dat ik tijdens de behandeling had geprobeerd te lezen in mijn binnenzak en legde de plastic zak waar het in gezeten had op mijn schoot, voor het geval het onverhoopt toch nog tot braek'n mocht komen, maar ze wist het op te houden tot ze de vier trappen naar haar flat op was gestrompeld. De rest van de dag en nacht liep ik af en aan met een emmer, tot ze tegen de ochtend eindelijk in slaap viel.

Omdat er in haar uiterlijk nog niets van ziekte te bespeuren viel was het effect van de chemotherapie des te navranter geweest, want ik had in de loop van een paar uur haar egaal winterse meisjes-bleekte van groen naar grauw zien verschieten en alle leven uit haar blik zien verdwijnen. Bovendien had de behandeling in een zaal plaatsgevonden waar nog drie patiënten in een verder gevorderd stadium van kanker hun chemotherapie ondergingen, wat ons een ongewilde blik op haar voorland schonk. De rijkdom aan idyllische snoepjeskleuren in de boven de bedden bevestigde infuusflessen maakte de zaak er door het contrast niet beter op. Het lezen had ik maar een minuut of tien volgehouden; toen voelde ik me zelf ook akelig worden en was alleen nog maar in staat naar die flessen te staren en de helse traagheid gade te slaan waarmee ze door dunne plastic slangen in haar leegliepen.

De hele volgende dag bleef ze met koorts in bed, al was ze in zoverre opgeknapt dat ik niet meer voortdurend met die emmer in de weer hoefde te zijn. Aan het recept dat ze in het ziekenhuis had meegekregen dacht ze pas in de loop van de middag, toen ook de koorts begon te minderen. Ze haalde het uit haar tas en vroeg me om ermee naar de apotheek te gaan. Het was opnieuw zo'n queeste naar een doel dat me niet beviel, weliswaar minder bedreigend dan de oncologische afdeling, waar de dood bijna als een lijfelijke verschrikking had rondge-

[p. 31]

waard, maar de tegenzin waarmee ik op weg ging was niettemin intens. In de buurtapotheek leek de halve buurt te zijn samengekomen voor een morbide reünie, zodat ik bijna een uur op mijn beurt moest wachten. Toen ik uiteindelijk, versuft door de zware farmaceutische geur die er hing en de gesprekken vol kwaaltaal die ik had moeten aanhoren, naar de toonbank werd geroepen en het recept overhandigde, hoopte ik dat ik het ergste achter de rug had, maar de frons waarmee de apothekersassistente er kennis van nam voorspelde niet veel goeds.

‘Waar is dát in godsnaam voor?’ vroeg ze.

‘Het is voor een vriendin,’ zei ik bedremmeld, ‘die is gisteren met chemotherapie begonnen en ze hebben haar dit recept meegegeven.’

Zorgelijk hoofdschuddend draaide ze zich om en beraadslaagde achterin de apotheek minutenlang met andere farmaceutische meisjes en met een gelige man, ongetwijfeld de apotheker in eigen persoon, die in mijn richting keek alsof ik niet in alle eer en deugd met een recept was gekomen maar zijn liefde verlangde. Uiteindelijk kwam ze terug naar de balie.

‘We zullen het klaarmaken,’ zei ze, ‘maar het kan wel even duren.’

‘Ik wacht wel,’ zei ik gelaten.

Mijn ervaring met medicijnen was te gering om me een idee te geven van wat ik ongeveer kon verwachten - voor mezelf was ik mijn hele leven nog geen apotheek binnen geweest -, maar toch schrok ik toen ze uiteindelijk kwam aanlopen met een witte papieren zak waar met gemak een flinke verjaardagstaart in had gepast, tot de rand gevuld met rechthoekige kartonnen doosjes.

‘Tjemig...’ zei ik.

‘Het is een flinke bestelling,’ knikte ze, ‘en ik ben bang dat de prijs ook zal tegenvallen...’

Ik zweeg, nog steeds verbijsterd door de aanblik van die kolossale zak. Ze zette hem op de toonbank en schoof me een papiertje toe waarop in apothekersletters een bedrag was gekrabbeld. Ik las: f 695,90.

‘Dat heb ik niet bij me,’ zei ik bedremmeld.

‘Nee, daar was ik al bang voor,’ zei het meisje, op een toon alsof ze mijn kapitaalkracht de hele tijd al in de gaten had gehad.

‘Kan het geen vergissing zijn?’ vroeg ik, ‘dit is toch wel onmenselijk veel.’

[p. 32]

‘Volgens het recept klopt het, al moet ik zeggen dat ik er zelf ook van sta te kijken. Ik heb zelden meegemaakt dat iemand meer dan twee, hoogstens drie doosjes voorgeschreven kreeg van zo'n zwaar middel...’

‘Ik denk dat ik beter naar huis kan gaan,’ zei ik, ‘dan zal ik het overleggen.’

Het was in geen enkel opzicht mijn schuld, maar toch voelde ik me alsof ik te kort was geschoten toen ik zonder medicijnen bij Agatha binnenkwam. Zij scheen inderdaad een ogenblik te denken dat ze me niet om een boodschap kon sturen, maar toen ik het bedrag noemde en de kolossaliteit van die zak beschreef, berustte ze in mijn onschuld.

‘Volgens mij hebben ze zich in het ziekenhuis vergist,’ zei ik, ‘je kunt ze het beste opbellen en vragen of je niet met één doosje kunt beginnen.’

Ik bracht haar de telefoon in bed. Een klein half uur werd ze in verschillende afdelingen met een muziekje op de pot gezet, toen kreeg ze de arts aan de lijn die het recept had voorgeschreven; niet de oncologe die ik de vorige dag zelf had ontmoet en die me met haar bronzige teint en lange zwarte lokken aan een wilde Indiaanse had doen denken, maar een man achter de schermen aan wie ik niet was voorgesteld.

Ik ging in de keuken zitten omdat ik geen zin had om mee te luisteren; het resultaat kreeg ik trouwens toch wel te horen. Gedempt drong Agatha's stem tot me door. Ze klonk met bijzonder zelfverzekerd, maar ik vertrouwde er nog steeds op dat die krankzinnige bestelling op een vergissing of een onduidelijkheid in het handschrift berustte en zonder meer ongedaan zou worden gemaakt. Toen ik haar niet meer hoorde praten wilde ik teruggaan naar de kamer, maar ze kwam me tegemoet. Ze zag nog bleker dan eerst en leek wat bibberig.

‘Die man heeft me uitgescholden,’ zei ze, ‘hij was woedend omdat ik vroeg of zijn recept wel klopte. Alsof ik hem god weet wat had aangewreven. Brullen, schreeuwen: waar ik de gore moed vandáán haalde; godverdomme dit, godverdomme dat...’

‘Die zag natuurlijk zijn provisie al vliegen,’ zei ik, ineens tot het uiterste geïrriteerd. ‘Laat die slijmbal toch barsten en al die gifmengers erbij...’ Ik wilde eraan toevoegen dat het enige geheim van een goede

[p. 33]

gezondheid was om zo ver mogelijk uit de buurt van artsen te blijven, maar die opmerking slikte ik in.

‘Ach nee, ze doen echt hun best,’ zei Agatha, ‘Misschien had die man gewoon zijn dag niet. En die andere dokter was toch een heel lief mens?’

Ze bedoelde de Indiaanse. Die had ik niet direct lief willen noemen, maar ik moest toegeven dat ze ons niet met luide stem voor rotte vis had uitgemaakt.

‘Wat wil je nou doen?’ vroeg ik, ‘Ik kan je niet helpen, ik heb geen zevenhonderd gulden.’

‘Ik zal het van mijn spaarrekening moeten halen. Het is wel vervelend dat ik dan met dat zieke lijf de straat op moet...’

Door mij ondersteund wankelde ze eerst naar de bank en vervolgens naar de apotheek, waar ik met leedwezen al die biljetten over de toonbank zag gaan. Eenmaal uitgestald op de keukentafel leek de hoeveelheid doosjes nog veel gigantischer. Ze slikte zo'n pil en werd vervolgens van de ene minuut op de andere zieker dan ze ooit van de chemotherapie geweest was, zodat ik de kotsemmer weer tevoorschijn kon halen.

Pas maanden na haar dood zou ik die taartzak weer tegenkomen, als een onwelkome herinnering aan de brullende oncoloog en zijn manier van klantenwerving voor de farmaceutische industrie. Omdat ik niet wist wat ik ermee moest, bracht ik ze terug naar de apotheek, waar al die doosjes, voor het oog althans, stuk voor stuk in de vuilnisbak verdwenen, maar misschien werden ze alleen maar gerecycled. Het speet me achteraf dat ik niet met al die pillen naar het Centraal Station was gegaan om ze met gulle hand uit te delen onder de daar rondhangende junks, dan had er misschien nog iémand lol aan beleefd.