De Tweede Ronde. Jaargang 28

[p. 177]

Epigram
Frans I (?)^*
(Vertaling Robert de Does)

U ziet hier, door een kleine ruimte omgeven,
Hetgeen iets groots omgeeft voor 't nageslacht.
Een pen, een werk, een taal en heel een leven
Aan een geliefde als liefdepand gebracht.
O edele ziel, die zo hoog werd geacht,
Wie geeft u groter lof dan door te zwijgen?
Want altijd wordt het woord geheel ontkracht,
Als de gedachten aan de spraak ontstijgen.

* In de jaren dertig van de zestiende eeuw verblijft de dichter Maurice Scève (ca. 1500-ca. 1560) enige tijd in Avignon, waar twee eeuwen eerder het pauselijk hof gevestigd was en Petrarca zijn beroemde Canzoniere had geschreven, gewijd aan zijn onbereikbare geliefde Laura. Tijdens zijn studieverblijf meent Scève in de Heilige-Kruis-kapel van het Sint-Franciscusklooster het graf van Laura ontdekt te hebben en hij vindt in dat graf zelfs een aan haar gewijd Italiaans sonnet. Die ontdekking is voor koning Frans I, in 1533 op doorreis naar Marseille voor een onderhoud met Paus Clemens VII, aanleiding dat graf te bezoeken. Volgens een overlevering heeft de koning tijdens dat plechtige bezoek het onderstaande epigram geïmproviseerd. Veel gegevens van dit verhaal zijn slechts uit de tweede hand bekend en worden in twijfel getrokken en in het bijzonder het vaderschap van het gedicht, waarvan de stijl en en de gedachten meer overkomen met die van Scève dan die van de koning, maar dat in de verzamelde werken van geen van beiden is opgenomen.

[Frans]

En petit lieu compris vous pouvez voir
Ce qui comprend beaucoup par renommée.
Plume, labeur, la langue, et le savoir
Furent vaincus par l'amant de l'aimée.
O gentille ame étant tant estimée,
Qui te pourra louer qu'en se taisant?
Car la parole est toujours réprimée,
Quand le sujet surmonte le disant.