De Tweede Ronde. Jaargang 28

[p. 82]

Over Messalina

(Satiren, boek 6, rr. 115-132)
Juvenalis^*
(Vertaling Peter Verstegen)

Veel erger was wat keizer Claudius moest doorstaan,
Want amper was hij 's avonds onder zeil gegaan,
Of zijn hoogmogende, hoerige gemalinne,
Dorst 's keizers bed te ruilen voor het grofste linnen.
Ze glipte het paleis uit, met één meisje dat
Haar begeleiden mocht; ze gingen pas op pad
Nadat ze door hun mantels onherkenbaar waren
En zij zich 't hoofd gedekt had met geleende haren.
't Bordeel dat zij betreedt, dampend van beddegoed,
Biedt haar een peeshok waar ze elke klant begroet
Voor wie zij zich, onder de naam Lysisca, gaat ontkleden
En uitzicht geeft op heel de naaktheid van haar leden.
Niet op haar zwarte haar onder de blonde pruik,
Maar wel op haar vergulde tepels en de buik
Die jou, grote Britannicus, heeft mogen dragen,
Om daar van elke man haar hoereloon te vragen
Die zij op haar matras verleidelijk ontvangt
En die zijn stotend lid bij haar naar binnen prangt.
Dan sluit de baas de tent, zij gaat het laatst naar buiten,
Na vol van trieste spijt haar peeshok af te sluiten.
Met nog het vuur van binnen brandend en met roet
Besmeurd van olie die de lampen branden doet.

* Juvenalis (60-140) is de bekendste Romeinse satirendichter, over wiens leven niets bekend is. Het hier vertaalde fragment is afkomstig uit de zesde satire, gericht tegen de vrouw, met de teneur: ‘Waarom trouwen als er nog touw is om je op te hangen?’ De regel ‘lassata viris necdum satiata’ is beroemd geworden in de verkorte vorm ‘lassata sed non satiata’. Het verhaal over Messalina's bordeelbezoek vormt de kern van Alfred Jarry's novelle ‘Messaline’. Het door haar bezochte bordeel stond volgens de overlevering aan het Stadium van Domitianus, nu het Piazza Navona, op de plaats waar de Chiesa Sant' Agnese staat, gewijd aan de twaalfjarige die in de derde eeuw naakt aan den volke werd vertoond voor ze als martelares werd gedood.

[p. 83]

 

Zo ging zij met nog hete, strak gespannen schede,

 

Wel moe van mannen maar nog lange niet bevredigd;

 

En zo droeg zij van het bordeel de stank en smook

 

Naar 't keizerlijke bed, en daar stonk het nu ook.

Claudius audi

quae tulerit, dormire virum cum senserat uxor,
sumere nocturnos meretrix Augusta cucullos
ausa Palatino et tegetem praeferre cubili
linquebat comite ancilla non amplius una.
sed nigrum flavo crinem abscondente galero
intravit calidum veteri centone lupanar
et cellam vacuam atque suam; tunc nuda papillis
prostitit auratis titulum mentita Lyciscae
ostenditque tuum, generose Brittanice, ventrem.
excepit blanda intrantis atque aera poposcit.
continueque jacens multorum absorbuit ictus.
mox lenone suas iam dimittente puellas
tristis abit, et quod potuit tamen ultima cellam
clausit, adhuc ardens rigidae tentigine volvae,
et lassata viris necdum satiata recessit,
obscurisque genis turpis fumoque lucernae
foeda lupanaris tulit ad pulvinar odorem.