De Tweede Ronde. Jaargang 27

[p. 183]

Vijf gedichten
Theokritos^*
(Vertaling Patrick Lateur)

1.

De dauwfrisse rozen,
die dichte takjes tijm
zijn gaven voor de Muzen van de Helikon.
Maar de laurier met donkere blaren is
voor u, Pythische Apollo,
want daarmee tooiden u
de rotsen van Delfi.
Uw altaar zal worden gedrenkt
met bloed van deze witte bok met horens
die knabbelt aan het topje
van een takje terebint.

* De Siciliaan Theokritos (1ste helft 3de eeuw v.C.) is bekend door zijn Idyllen, waarvan vooral de bucolische gedichten een grote invloed hadden op de Europese literatuur. Op zijn naam staan ook een twintigtal epigrammen. In deze selectie van vijf puntdichten liggen de eerste twee in de sfeer van de Idyllen, waarbij het tweede epigram Idylle 1.15-19 omkeert, want daar is de geitenhoeder bang om Pan wakker te maken. Het derde epigram fungeerde ooit als voorwoord op een verzameling van Theokritos' werken en is dus vermoedelijk van een anonieme dichter. De laatste twee zijn puntdichten van Theokritos over andere dichters: een lofepigram voor Anakreon, dichter van de wijn en de (knapen)liefde, en een grafepigram voor de spotdichter Hipponax, beiden uit de 6de eeuw v.C. - Voorjaar 2007 verschijnt bij Voltaire, 's-Hertogenbosch. Dichters hebben vele moeders. 150 epigrammen uit de Anthologia Graeca.

1.

Τὰ ῥόδα τὰ δροσόɛντα, καὶ ὁ κατάπυκνος ἐκɛίνα

ἕρπυλλος κɛῖται ταῖς 'Ελικωνιάσιν,

ταὶ δὲ μɛλάμφυλλοι δάφναι τίν, Πύθιο Παιάν,

Δɛλφὶς ἐπɛὶ πέτρα τοῦτό τοι ἀγλάισɛν•

βωμὸν δ' αἱμάξɛι κɛραός τράγος, οὗτος ὁ μᾶλος,

τɛρμίνθου τρώγων ἔσχατον ἀκρɛμόνα. [6.336]

[p. 184]

2.

Bij de Nimfen! Wil jij iets liefs
voor me spelen op je dubbelfluit?
Ik zal mijn harp nemen en
een melodie inzetten.
Tegelijk zal koeherder Dafnis
zingen vol tover, spelen
met de adem van de fluit
die hij verbond met was.
Laten we dicht bijeen
vanachter een grot met hangend groen
Pan beroven van zijn slaap,
de god die geiten bespringt.

3.

Mijn naamgenoot van Chios is een ander.
Ik, de Theokritos die deze verzen schreef,
ben een van de vele Syrakusanen,
zoon van Praxagoras en
de wijd geprezen Filinna.
Van andermans Muze
heb ik niet één vers opgenomen.

2.

Λῆς, ποτὶ τᾶν Νυμφᾶν, διδύμοις αὐλοῖσιν ἀɛῖσαι

ἀδύ τί μοι; κἀγὼ πακτίδ' ἀɛιράμɛνος

ἀρξɛῦμαί τι κρέκɛιν• ὁ δὲ βουκόλος ἄμμιγα θέλξɛι

Δάφνις, κηροδέτῳ πνɛύματι μɛλπόμɛνος•

ἐγγὺς δὲ στάντɛς λασιαύχɛνος ἄντρου ὄπισθɛν

Πᾶνα τὸν αἰγιβάταν ὀρφανίσωμɛς ὕπνου. [9.433]

3.

‘Αλλος ὁ Χίος• ἐγὼ δὲ Θɛόκριτος, ὃς τάδ' ἔγραψα,

ɛἷς ἀπὸ τῶν πολλῶν ɛἰμὶ Συρακοσίων,

υἱὸς Πραξαγόραο πɛρικλɛιτῆς τɛ Φιλίννης•

Μοῦσαν δ' ὀθνɛίαν οὗ τιν' ἐφɛλκυσάμαν. [9.434]

[p. 185]

4.

Vreemdeling, kijk aandachtig naar dit beeld
en vertel dan als je thuis bent:
‘In Teos zag ik het standbeeld van Anakreon,
de grootste lyricus uit het verleden.’
En voeg je daar nog bij dat hij
in jonge knapen vreugde vond,
dan zul je de man volledig
en correct omschrijven.

5.

Hier rust de verzenmaker Hipponax.
Ben je boos van aard,
nader dan zijn graf maar niet.
Ben je eerlijk en van goeden huize,
ga rustig zitten. En als je wilt,
kun je zelfs slapen.

4.

Θᾶσαι τὸν ἀνδριάντα τοῦτον, ὦ ξένɛ,

σπουδᾷ καὶ λέγ', ἐπὰν ἐς οἶκον ἔνθης•

᾿Ανακρέοντος ɛἰκόν' ɛἶδον ἐν Τέῳ,

τῶν πρόσθ' ɛἴ τι πɛρισσὸν ᾠδοποιού.’

προσθɛὶς δὲ χώτι τοῖς νέοισιν ἄδɛτο,

ἐρɛῖς ἀτρɛκέως ὅλον τὸν ἄνδρα. [9.599]

5.

‘Ο μουσοποιός ένθάδ' Ιππώναξ κɛῖται.
ɛἰ μὲν πονηρός, μὴ ποτέρχɛν τῷ τύμβω.
ɛἰ δ' ἐσσὶ κρήγυός τɛ καὶ παρὰ χρηστῶν,
θαρσέων καθίζɛι, κἂν θέλῃς, ἀπόβριξον. [13.3]