De Tweede Ronde. Jaargang 25

[p. 147]

Vijf gedichten
Zsuzsa Beney^*
(Vertaling Anikó Daróczi en Ellen Hennink)

Op de tenen

Zachtjes weggaan, op de toppen van je tenen.
En daarvoor zwijgen. Niet voor de laatste
maar nu voor de eerste keer de aarde zien,
de golven van de wijnkleurige zee.

Bij de klank van de scheepshoorn niet eens beven.
Achter in de rij gaan staan, als was het die rij.
Langzaam voortschrijden door de resten
van de tijd, met een last ontdaan van zijn gewicht.

Weten: dit is de enige plicht
die nog wacht, de enige die je nog
moet vervullen, om daarna vrij te zijn.
De enige die je niet zelf zult vervullen.

* Zsuzsa Beney (Boedapest, 1930) werkte tot haar zeventigste als longspecialiste, daarnaast publiceerde ze literaire essays, twee romans en tien dichtbundels, en doceert nog steeds literatuur op de universiteit. Beney wordt door critici de dichteres van één gedicht genoemd: in elk van haar gedichten probeert ze de pijn om een gebrek (van een kind, van de geliefde, van God) op een zo objectief mogelijke toon te verwoorden en de begrensdheid van het woord open te breken naar het transcendentale. Ze werd bekroond met enkele prestigieuze literaire prijzen.

Lábujjhegyen

Csöndesen, lábujjhegyen menni el.
És elütte hallgatni. Nem utólszor
hanem most látni elöször a földet,
a borszínú tenger hullámait.

A hajókürtre meg sem rezzenni. Beállni
a sor végére, mint aa sorba.
Lassan araszolni át az idő
maradékán, már súlytalan teherrel.

Tudni: ez az egyetlen feladat
amely még vár, ez az egyetlenegy
amit teljesítened kell, hogy majd szabad légy.
Egyetlen, amit nem te teljesítsz.

[p. 148]

Het schittert, maar verdwijnt (uit de cyclus met dezelfde titel)

In de wereld die men niet meer aan kan spreken, zwijgen de dingen in spinsel geweven.
Zonder halo en zonder gewicht, dicht staan ze,
diep in de mist gedreven.

Er rollen in hen geen rimpelende golven
om de grens van hun materie uit te laten dijen.
Geen oog kan zien dat meer en donker
in elkaar verdwijnen.

Waterglas-ijs vult elke kloof rondom.
Langs de rand van het landschap vlaagt geen wind.
Er is geen dichtbij, geen ver weg. In de zuivere ruimte,
op haar aangewezen plaats, blind

zit de ziel, zwijgend, als een huiverende vogel.
De ijsspiegel-stilte treedt in. In het verschiet
geen kreet van wilde eenden die haar kan doorbreken.
Wie roept, hoort zijn eigen roepen niet.

Csillog, de eltűnik

A már meg nem szólítható világban
álszövedékben hallgatnak a tárgyak.
Udvar nélkül, súlytalan, tömören
mély ködben állnak.

Fodrozó hullám bennük nem iramlik,
az anyagnak nem duplázza szegélyét.
Szem nem látja a tó és a sötétség
egymásbamerülését.

Vízüveg-fagy tölt minden hasadékot.
A táj szélén nem lendül a szél -
nincs közel és távol. A tiszta térben
ül kijelölt helyén

mint didergõ madár, vakon a lélek.
Nesztelen - a csönd jég-tükre beállt.
Nem töri át vadlúd-hang jajgatása.
Ki felkiált, nem hallja hogy kiált.

[p. 149]

Donker

Weer in het blinde donker, weer in het grensgebied
van het moeras, alsof ik zelf degene ben
die er niet is. Met gestrekte armen probeer ik
de klappen van de boomstammen

te ontwijken, de lage takken, ik laat
mijn voeten glijden in de gladde klei om de kuilen
te vermijden, het modderige water
waarin ik zal verdrinken als ik val.

Dit is het dode landschap van het ongeloof.
En toch, voor die onzichtbare schittering,
voor de hoop, verzoek ik zelfs het water
in de diepe bron van mijn wanhopige ik.

Sötétség

a vakhomályban, újra a láp
határövezetében, mintha én magam
lennék az aki nincs. Nyújtott karokkal
próbálom kikerülni a fatörzsek

ütését, az alacsony ágakat,
lábam csúsztatva síkos agyagon
a gödröket, sárral kevert vızet
melyben, ha elesem, megfulladok.

A hitetlenség holtvidéke ez.
Mégis: a láthatatlan csillanásért,
a reményért reménytelen magam
mélyén megkísértem a kút vizét is.

[p. 150]

Het omhulsel

De miljarden, ontelbare kleuren,
geuren van het heden, en alles wat geen
geur en beeld is, maar als een andere
werkelijkheid, ruw onze huid schuurt;

wat zo veel is dat we het niet meer merken -
dit alles bouwt eindeloze schotten
tot grens tussen ons en de wereld - zal dit dan
met ons tot stof vergaan als we sterven?

Of groeit het niets juist uit deze stof,
de verleden tijd die onze aarde omringt?
Uit de versleten draden van de wolken
weeft het bestaan zijn spinneweb.

A burok

A jelen milliárd, számlálhatatlan
színe, szaga, és mindaz, ami nem
szag és nem látvány, hanem mint más valóság
durván súrolja bõrünk, az, ami

olyan sok, hogy már észrevehetetlen
mind az én s a világ közt épiti
végtelen rekeszeit e határnak
mindez velünk vész el ha meghalunk?

Vagy épp ennek porából nõ a semmi,
az elmúlt idõ mely körülveszi
földünket? Felhõk foszlott fonalából
szövi pókhálóját a létezés.

[p. 151]

De boom

Elk jaar sterft hij en wordt hij geboren,
maar zijn bestaan sterft niet in de winter.
En toch is hij sterfelijk: zijn takkenkroon
zal ooit verbrokkeld worden door de wind

die nu nog nergens is. Zijn stam zal gekliefd worden
door een bliksem die nog slaapt in de tijd.
Zoals zijn vergaan in het bestaan,
zoals het pulseren van winter en lente

in hemzelf. Zoals het weten van zichzelf in de heelheid
van de stilte. Het is meer dan het suizen
van bladeren vallend door het net van de woorden.
Een schepsel, niet in de tijd geworteld.

A fa

Minden évben meghal, megszületik,
de létezése nem hal meg a télben.
És mégis halandó: ág-koronáját
egyszer majd széttöredezi a szél

mely még sehol sincs. Törzsét széthasítja
egy villám, mely még alszik az idõben.
Ahogy elmúlása a létezésben,
ahogy õbenne a tél és tavasz

lüktetése. Ahogy önmaga tudása a csend
teljességében. Több mint a szavak
hálóján áthulló levelek surrogása.
Nem idõben gyökerezö teremtmény.