De Tweede Ronde. Jaargang 25

[p. 170]

Drie gedichten
Nikiforos Vrettakos^*
(Vertaling Kees Klok en Stella Timonidou)

Het wordt avond

Het wordt avond in de wereld, de ramen gaan dicht,
het licht wordt ontstoken en zo wordt de vreemde kamer
de wereld. De paar boeken die ik heb komen
en gaan, ze doorkruisen de ruimte
alsof het aardige lieden zijn met brood,
water, fruit, medicijnen in hun handen.
En een van hen blijft 's nachts dicht bij me,
geopend op de bladzijden waar mijn ogen zich sluiten,
bovenop mijn deken - een voorovergevallen
beschermengel die luistert naar mijn hart.

* Nikoforos Vrettakos (1912-1991) was een van de productiefste en belangrijkste Griekse dichters uit de twintigste eeuw. Hij had vele baantjes om in zijn levensonderhoud te voorzien. Lange tijd woonde hij in Piraeus en Athene, maar tijdens de junta (1967-1974) verbleef hij in vrijwillige ballingschap in het buitenland o.m. op Sicilië, waar hij meewerkte aan het Grieks-Italiaanse woordenboek. Na zijn terugkeer in Griekenland vestigde hij zich in zijn geboortestreek, Lakoneía. In 2000 werd in de bibliotheek van Sparta, de hoofdplaats van Lakoneía, het Vrettakosarchief geopend.
Vrettakos debuteerde in 1932 met de bundel Katevainondas sti sigi ton eonon (Lopend naar de stilte van eeuwen). Daarna heeft hij een vijftigtal dichtbundels gepubliceerd. Hij was ook actief als literair criticus en columnist. Zjjn poezië werd diverse malen bekroond.
Het werk van Vrettakos is in vele talen vertaald, maar is in Nederland tot nu toe vrij onbekend. Slechts één gedicht van hem is te vinden in de Spiegel van de Griekse Poezië van Hans Warren en Mario Molegraaf.

Βραδιάζει

Βραδιάζει στόν ϰόσμο, τά παράθυρα ϰλείνουν
ἀνἀβει τό φῶς ϰαί τό ξένο δωμάτιο γίνεται
ὁ ϰόσμος. Τά λίγα βιβλία μου πᾶνε
ϰ᾽ ἔρχονται τότε, διασχίζουν τό χῶρο,
σά νἆναι πρόσωπα φιλιϰά πού στά χέρια τους
ϰρατᾶνε ψωμί, νερό, φροῦτα, φάρμαϰα.
Κ᾽ ἕνα ἀπ᾽ ὅλα τή νύχτα, ἀνοιχτό στίς σελίδες
πού ϰλείνουν τά μάτια μου, μένει ϰοντά μου,
στήν ϰουβέρτα μου πάνω - φύλαϰας ἄγγελος
πού ἔπεσε μπρούμυτα ϰι άϰούει τήν ϰαρδιά μου.

[p. 171]

De treinen

De treinen nemen mij nu en dan mee en brengen me weer terug,
als een banneling van wie ze niet weten waar ze hem moeten achterlaten,
als een arrestant die ze in geen enkele gevangenis vertrouwen
- een arrestant die zijn misdaad niet kent,
behalve dat droefheid om het leven een misdrijf is, behalve
dat het hart dat liefheeft zijn verstand is kwijtgeraakt.

De seinwachters geven het spoor vrij,
de treinen rijden over de grenzen naar ginds
en over de grenzen naar hier en ik zit altijd aan het raam
terwijl ik reis. De conducteurs controleren mijn
papieren terwijl ze oplettend kijken naar
mijn diepgerimpelde gezicht
vol handtekeningen en stempels: ‘gaat u maar...’
En ik ga verder tot ik weet niet waar, wanneer
en hoe de grote stationschef mijn paspoort inneemt.

Τά τραῖνα

Μέ παίρνουν ϰάθε τόσο ϰαί μέ γυρίζουν τά τραῖνα,
σάν ἕνα ἐξόριστο πού δέν ξέρουν ποῦ νά τόν ἀφήσουν,
σάν ἕναν ϰρατούμενο πού δέν ἐμπιστεύονται σέ ϰαμιά φυλαϰή
- ἕναν ϰρατούμενο πού δέν γνωρίζει τό λάθος του
ἐϰτός ἄν ἡ λύπη γιά τή ζωή εἶναι φόνος, ἐϰτός
ἄν ἡ ϰαρδιά πού ἀγαπᾶ ἔχει χάσει τή λογιϰή της.

Ἀνοίγουν τίς γραμμές οἱ σηματοδότες,
τά τραῖνα περνᾶνε τά σύνορα πρός τά ϰεῖ,
τά σύνορα πρός τά δῶ ϰ᾽ ἐγώ βρίσϰομαι στό παράθυρο
ταξιδεύοντας πάντοτε. Ἐξετάζουν οἱ ἐλεγϰτές τά χαρτιά μου
ϰοιτάζοντας, προσεχτιϰά, τά βαθιά
ρυτιδωμένο μου πρόσωπο, τό γιομάτο
ύπογραφές ϰαί σφραγίδες: ‘περᾶστε...’
Καί συνεχίζω, ὡσότου, δέν ξέρω ποῦ πότε ϰαί πῶς
θά μοῦ ἀφαιρέσει ὁ μεγάλος σταθμάρχης τό διαβατήριο.

[p. 172]

De voorbereiding van het lied

Al mijn dagen eindigen zo:
met een glas vol verdriet in mijn hand.
De olie van de machine is het die de kleuren maakt.
De witte wol die de plattegrond van een
stad weeft. De schaar van een engel
die het zwarte zwijgen in oneindige maten
muziek knipt. Die met witte snaren
pentagrammen in de afgrond kerft.

Elke avond worstel ik op de rand
met de dood, bijna hangend, maar toch
rechtop, terwijl ik sta op het scherp
van een scheermes. Het glas in mijn hand
is altijd vol. Mijn hart
werkt op vuur.

Ἡ ἑτοιμασία τοῦ τραγουδιοῦ

Ἡ ϰάθε μου μέρα ἔτσι τελειώνει:
μ᾽ ἕνα ποτήρι λύπης στό χέρι μου.
Εἶναι τό λάδι τῆς μηχανῆς πού φτιάχνει τά

χρώματα.

Εἶναι τό ἄσπρο μαλλί πού ὑφαίνει τό σχέδιο
μιᾶς πολιτείας. Τό ψαλίδι τοῦ ἀγγέλου
πού ϰόβει τή μαύρη σιωπή σέ σημεῖα
μουσιϰά, ἀτελεύτητα. Πού φτιάχνει πεντάγραμμα
ραβδώνοντας μέ ἅσπρα τέλια τήν ἄβυσσο.

Κάθε βράδυ παλεύω στόν γϰρεμνό
μέ τό θάνατο, ϰρεμασμένος σχεδόν
ἀλλά ἄρθιος, πατώντας στήν ϰόψη
ἑνός ξυραφιοῦ. Τό ποτήρι στό χέρι μου, πάντοτε,
εἶναι γιομάτο. Ἡ ϰαρδιά μου

λειτουργεῖ μέ φωτιά.