De Tweede Ronde. Jaargang 25

[p. 101]

Aantekeningen van een psychopaat
Venedikt Jerofeëv^*
(Vertaling Hans Boland)

22 november

Uit betrouwbare berichten blijkt het volgende:

Jerofeëv gedroeg zich gedurende het eerste semester voorbeeldig. Hij slaagde met prachtige cijfers voor de decembertentamens, waarna hij met wintervakantie ging.

Misschien lag het aan de strenge weersomstandigheden, misschien ook aan ‘gezinsgerelateerd alcoholgebruik’, maar zijn modelgedrag was bij aanvang van het tweede semester volledig ondermijnd. Hij vertoonde onmiskenbaar tekenen van beginnende degeneratie.

De hele maand februari sliep Jerofeëv, en al slapend schetste hij zijn weinig benijdenswaardige vooruitzichten. Die vruchteloze bezigheid ging hem vanaf de eerste dagen van maart vervelen - Jerofeëv was van nature een ondernemende knaap - en hij besloot tot actie over te gaan.

Halverwege die maand zette Jerofeëv het stilletjes op een drinken.

Aan het eind van de maand begon hij net zo stilletjes met kettingroken.

De heilige maand april bracht Jerofeëv door met diezelfde wierook en datzelfde gewijde water, al had hij de porties nog verhoogd.

Rond die tijd bedacht Jerofeëv dat hij de natuur wellicht recht moest doen wedervaren. Tengevolge van dat ongepaste ‘wedervaren’ kwam hij in een poel van weemoed terecht. De hoek van het hellend vlak waarlangs hij gedoemd was in stilte af te glijden, werd scherper.

* Venedikt (Benedictus: in het communistische Rusland een niet minder ongebruikelijke voornaam dan in het calvinistische Nederland) Jerofeëv werd geboren in 1938, op het Kola-schiereiland, boven de Poolcirkel, die hij voor het eerst overstak na zijn eindexamen. Hij overleed in 1990 aan de gevolgen van keelkanker. Zijn roem werd gevestigd met de cultnovelle Moskou op sterk water, die in 1979 in Nederland verscheen en in 1989 in Rusland. Even geniaal en in alcohol gedrenkt is zijn toneelstuk Walpurgisnacht. Zijn Aantekeningen van een psychopaat, een talentvol jeugdwerk, noemde hijzelf zijn ‘meest ongerijmde’ schrijfsel.

[p. 102]

In april werd zijn broer gearresteerd.

In april werd bij zijn vader een dodelijke ziekte geconstateerd.

Mei was heet en putte Jerofeëvs krachten uit. Hij had graag een touw willen vinden waaraan zestig kilo vlees kon hangen. Anderzijds dompelde de hitte hem in een gezegende toestand van inertie en ontnam hem de lust op zoek te gaan naar touw. Het tempo waarin hij langs het bovengenoemde hellend vlak afgleed, werd al met al trager.

Zomerhitte was voor een genie een te laf argument om zich gewonnen te geven, vondjerofeëv in juni. Bovendien bleken zowel externe als interne gebeurtenissen als ventilator te fungeren.

Begin juni werd zijn broer tot zeven jaar veroordeeld.

Midden juni overleed zijn vader.

Vermoedelijk was er sprake van nog een ander hoogst onaangenaam voorval.

Vanaf de tweede helft van juni totdat hij wegging op zomervakantie duikelde Jerofeëv verticaal naar beneden, waarbij hij grote rookwolken uitblies en jongleerde met kwartliterflesjes. Hij zakte voor zijn tentamens. In juli bevond hij zich opeens in de verrukkelijke schoot van de Chibinheuvels, die hem zo dierbaar waren.

Wat Jerofeëv in juli en augustus deed in die schoot, bleef buiten het blikveld van de commentator.

In september drong Jerofeëv het grondgebied van de hoofdstad binnen. Nadat hij het heelal uitvoerig had vervloekt, ging hij naar bed.

Daar bleef hij de hele maand liggen, vrijwel roerloos, hoewel hij ondertussen zijn jaargenoten voor rotte vis uitmaakte en zelf zwelgde in zijn neergang.

Deze kwam hem in oktober minder diep voor, alleen al omdat hij fysiek niet in staat was tot onder zijn bed te geraken.

In oktober begon Jerofeëv zich zeer verdacht te gedragen, terwijl hij met prijzenswaardige koelbloedigheid wachtte op het moment dat hij uit de wieg van zijn degeneratie zou worden gestoten.

Eind oktober begroef hij zijn broer en kwam hij even uit bed, om als een gek over straat te gaan zwerven en 's nachts onder schuttingen te zoeken naar de geest van het heelal.

De novemberkou koelde zijn verhit gemoed af en dwong hem ertoe zich wederom uit te strekken in zijn warme bed, waar hij zijn dromerij over krankzinnigheid kon omhelzen.