De Tweede Ronde. Jaargang 22

[p. 4]

Nederlands proza

[p. 5]

Week en toch stevig
Jean-Paul Franssens

Nana, de kokkin van het dorpsrestaurant waar ik dagelijks kom, is net weer op vrije voeten na zes jaar gevangenis. Ze was al jong weduwe en nog maar twee jaar getrouwd toen haar man stierf, omdat zij hem had doodgeschoten. Die man ging veel jagen in de bergen. Er is hier genoeg wild. Konijnen bji de vleet. Patrijzen. Zelfs wilde zwijnen. Nana ging vaak mee uit jagen. Ze hadden allebei een dubbelloops jachtgeweer. Hij was een grote knappe man. Het was een mooi gezicht die twee in de bergen tegen te komen. Twee grote, mooie mensen die van elkaar hielden.

Ze waren royaal met het wild dat ze schoten. Ze deelden het uit aan mensen die arm en oud waren en zich een patrijsje niet konden veroorloven. Iedereen hield van dat in- en ingelukkige stel. Aan dat geluk scheen geen eind te komen. Nana kon al gauw jagen als haar man. Toen die een keer tijdens de jacht struikelde en over zijn eigen geweer viel en bijna een everzwijn van minstens driehonderd kilo over zich heen kreeg, schoot ze het morsdood met een meesterlijk schot tussen zijn ogen. Dat beest moest met een trekker worden weggesleept en werd de volgende zondag in hun dorp op de rambla aan het spit gebraden.

Wat gebeurt? Die kerel van Nana gaat vreemd. Iemand die bedrogen wordt, merkt het altijd het laatst. Met haar eigen zuster ligt hij op de grond van haar keuken. Zo hadden ze dat al een half jaar gedaan als Nana niet thuis was, omdat ze in het restaurant stond te koken. Wat een rotwijf, die zuster, om daar uitgerekend de keuken voor uit te zoeken, mensen hebben werkelijk voor niks respect. Nana liep naar de schuur en toen haar man nog half in zijn blote kont stond, heeft zij hem met een fiks aantal schoten hagel zijn hele kruis aan flarden geschoten en nog twee voltreffers midden in zijn knappe kop, zodat zijn hersens in het overspelige gezicht van haar zuster terechtkwamen. Nana sleepte haar man de auto in, kwakte hem voor de politiepost ten aanschouwe van iedereen op het plein en meldde zich bij de guardia civil. Ze kreeg zes jaar vrouwengevangenis in Barcelona. Terwijl ze werd weggevoerd zwaaide het hele dorp haar uit. Iedereen stond te janken en riep dat ze voor haar zouden bidden en op haar zouden wachten tot ze

[p. 6]

weer vrijkwam. Haar man die weliswaar begraven werd, heeft geen rust gekregen, want na een week was het graf al weer opengemaakt en het lijk is nooit teruggevonden. Ja, zijn kapotgeschoten kop in een boom op de rambla, maar de rest niet, en om die kop nog eens apart te begraven, daar zag zelfs de pastoor geen heil in. De zuster is op weg naar Barcelona, waar ze haar vergeving wilde vragen, uit de sneltrein gevallen. Dood. Zo, dat is nog eens andere koek.

Ik zit hier alleen in dit dorp. Ik heb geen vrouw om me heen. Nana is een knap mens. Ze hebben me haar geschiedenis verteld. Ik kon me dat bij haar wel voorstellen. Zo'n vrouw, met zo'n stevig verleden, intrigeert natuurlijk. Mijn Spaans is niks. Ik zit hier veel te kort om een conversatie op gang te brengen. Ze is niet toeschietelijk voor haar omgeving. Tegen mij lijkt ze aardig. Iedereen respecteert haar. Ze beschikt over een aangeboren soevereiniteit. De mannen hier kennen hun plaats; vrouwen weten waar ze bij haar aan toe zijn.

Maar ik ben niet goed snik. Hoe ouder ik word, hoe vaker ik denk dat ik bij jonge vrouwen nog een kans maak. Precies, het is een vorm van aftakeling. Bij Nana maak ik dezelfde fout. Ik denk dat ik haar in bed kan krijgen. Ik corrigeer me elke dag als ik in het café kom en ze me begroet. Heel uitbundig. Haar hoofd om de hoek van de deur; ze heeft me op straat al langs de keuken zien komen. Dat doet ze bij niemand. Het is opvallend. Ik zie dat anderen het ook merken. De kerels zijn afgunstig, dat voel ik toch. Daar komt het van. Ik kan geen afstand van haar nemen. Er is hier niks te beleven in dit gat, op haar verheug ik me: dat ik tussen de middag bij haar ga eten.

Er loopt hier een Spanjaard rond die wat Duits spreekt. Die zegt dat Nana een oogje op me heeft. Hij spoort me aan er werk van te maken. Ik heb al eens een onhandige afspraak met haar gemaakt. Maar dat liep mis. Ze begreep het niet. Of liever, ze kon het misschien niet geloven. Dat zal het geweest zijn. Ze geloofde niet dat het mogelijk was. Zie je dat ik er op een uitermate ongezonde manier over denk? Maar aan de andere kant: je weet het maar nooit. De aanhouder wint. Vrouwen hebben zo hun eigen strategie. Of ze nu in Spanje wonen of ergens anders.

Als de ober het te druk heeft, brengt ze me zelf mijn eten. Weer zoiets. Ik vraag haar omslachtig wat ik op mijn bord heb. Ze serveren hier alleen een dagschotel. Moet je zien hoe ze me dat pro-

[p. 7]

beert duidelijk te maken. Niemand krijgt die aandacht. Natuurlijk niet, idioot, je bent de enige buitenlander in dit verlaten nest. Ze schenkt me wijn in. Ruikt eraan, 't Is een fles van de vorige dag. Ze komt met een nieuwe aanzetten terwijl dat het werk van de ober is. Niemand drinkt hier een fles helemaal leeg. Ze raakt per ongeluk mijn hand aan. Ik merk alles. Ik hou alles binnen de perken. Ik zie alles in de juiste proporties. Ik verveel me er niet bij en zij verveelt er zich niet bij. Die zit te wachten tot ik met een duidelijk voorstel kom. Ik besluit haar een briefje te schrijven. Dat krijg ik met een woordenboek gemakkelijk voor elkaar. Een gedichtje erbij. Vrouwen die verliefd zijn houden niet van cryptische liefdespoëzie. Een keukenmeid neuken is voor elke dichter door alle eeuwen heen steeds een bron van inspirerende opwinding. Calderón de la Barca.

Kijk, daar komt ze alweer. Ze bukt zich. Haar ellebogen op mijn tafeltje. Dat wiebelt. Ze schuift een bierviltje onder een poot. Wat een lekkere tieten dat mens heeft. Zie je wel, ze stelt met genoegen vast wat haar manoeuvre bij mij teweegbrengt. Terug met brood en sla. Een fles wijn. Die staat er al. Ze is in de war. Ik maak haar onzeker. Een vrouw die haar man heeft doodgeschoten, die zes jaar in de gevangenis heeft gezeten, maak ik op mijn leeftijd onzeker.

Ik gedraag me steeds belachelijker. Wat zich hier afspeelt zijn doodnormale handelingen, onder doodnormale omstandigheden uitgevoerd door een normale en fatsoenlijke dorpskokkin in een bergdorp in Spanje. Daar is niks dubbelzinnigs bij. Daar wordt ook in het geheel niet dubbelzinnig over nagedacht, alleen door een halve gek die een tijdje zonder vrouw zit. Er zit kennelijk iets op mijn schouder. Ze plukt het eraf. Een lange, grijze haar. Met een kus in mijn richting blaast ze hem weg.

Ik eet hier alles. Alles smaakt me ook. Ik ben niet bang voor stierenkloten. Criadillas de toro, of noem maar wat. Nu zet ze me weer iets voor dat buitengewoon lekker ruikt en er smakelijk uitziet. Een soepachtige brei, met stukken tomaat en bloedworstjes zo te zien, die in deze streek erg lekker zijn. Een stevige, gebonden maaltijdsoep, sterk gekruid met een boventoon van weeïgheid die kan duiden op de aanwezigheid van bestorven vlees, waar ik bij wild zo van houd.

Nana prijst haar soep. Het is niet alleen lekker en gezond, het is ook goed voor wat er in je kruis zit, zegt ze lachend. Goed voor je onderlijf. Voor je kracht. Voor je potentie, om het maar eens zon-

[p. 8]

der omhaal te zeggen. Gelach in het café. Eet maar. Eet er maar veel van.

Wat is het precies, vraag ik bedeesd. Pens. Callos. Sopa de callos. Nou? Smaakt het? Mmmm. Tja. Ja zeker. Bijzonder. Apart. Heel apart. Vooral de stukjes bloedworst. Pens. Ik moet eraan wennen. Ruw vanbuiten. Harig. Zacht vanbinnen. Goed gaar, maar niet te gaar. Week en toch stevig. Je moet op de pens kauwen. De soep is aangelengd. Niet echt gebonden, maar niet waterig. Ik eet er flink brood bij. Ik sop het erin. Veel wijn om te spoelen. Ze blijft bij mijn tafeltje staan. Ze is trots. Een trotse kokkin die de buitenlandse escritor uit het verre Nederland haar specialiteit heeft voorgezet, geroemd in de hele omgeving. Alles om me heen smult en sopt, smakt en geniet.

Nana wijst de pens aan. Ik moet de pens niet vergeten. Daar is het om begonnen. De worst, de stukken droge ham, de tomaten, de hele prut is in wezen bijzaak; het gaat om de pens. Ik begrijp dat de pens wordt voorgeweekt. Het gaat om het beste stuk waarin de maaginhoud nog aanwezig is. Dat geeft de speciale smaak aan de callos. Die krijg je hier alleen nog bij de plaatselijke slager, die zelf slacht. Beneden in de stad wordt alles er uitgekookt en weggespoeld. Dit is origineel. Van vader op zoon.

Ik krijg een lichte braakneiging. Ik slik nog een stuk pens door. Ik probeer mijn smaakpapillen zoveel mogelijk onder controle te houden. Veel brood erbij, vergezeld met stukjes worst en flarden tomaat. Ik proef de ham, dus proef ik ook de stevig behaarde pens. Het is een gore, vieze rotsmaak. Ik heb weliswaar nooit stront gegeten, maar ik kan me voorstellen dat een bord stront met stukken bloedworst en veel kruiden in een lobbige soep zo moet smaken. Harde stukken stront die door hevige constipatie met veel gepers via de endeldarm de aars passeren.

Nana staat nog steeds naast me. Ik kan niet meer. Ze wordt in de keuken geroepen. Ze reageert niet. Ze kijkt me lachend aan in de stellige overtuiging dat ik haar een compliment ga maken over haar ongeëvenaarde callos. Ik neem nog een flinke slok wijn. Ik geef te kennen dat ze kan gaan. Dat ze in de keuken naar haar roepen. Ik red me hier verder wel. Laat me maar.

Ze wijst me een stevig stuk pens aan. Lekker. Sappig. Dat is een goed stuk. Het beste stuk uit de hele pan. Dat heeft ze voor mij achtergehouden. Voor me uitgezocht. Omdat ik je mag. Omdat ik je zelfs heel erg mag. Echt waar. Dat heb ik toch wel gemerkt?

[p. 9]

Nana, ga aan je werk. Ik word niet goed. Ze kijken allemaal op.

Ze zien hoe ik van tafel ren. Ik haal net de wc niet. Ik kots voor de deur de hele bende eruit.

Nana naar de keuken. Stilte in de kroeg. Ik naar buiten. Voor het open keukenraam staat Nana met de kroegbaas. Als ik haar zie, kwak ik nog een half vermalen lap pens op de rijweg.

Ik maak hier in de omgeving vaak lange wandelingen. Door de bergen, over de heuvels, waar Nana ooit met haar man op jacht ging, want ik loop in de buurt van haar dorp waar ze die kerel heeft doodgeschoten. De lucht betrekt snel. Gerommel in de bergen en de wind steekt op. Het weer kan hier plots omslaan. Er komt een behoorlijk onweer opzetten. Ik moet voortmaken. Ik krijg een lift naar het dorp. Het is een troosteloos, bijna verlaten oord met hier en daar ruïnes uit de tijd van de burgeroorlog die nooit zijn opgeruimd. Aan een doodstil marktpleintje bij een kerk waar ik om zijn lelijkheid niet naar binnen durf, is een winkeltje met achterin, in het duister, een bar. Ik vraag om bier en wat brood met droge ham. Als ik een eerste hap probeer te nemen, steekt Nana haar hoofd door de kralenketting in de deuropening. Ze heeft haar vrije dag. Wat een ontmoeting. Alsof ze een lang verloren minnaar heeft teruggevonden. Nana neemt de uitgedroogde bocadillo uit mijn handen en trekt me de winkel uit. Straatje op, straatje af: daar staat haar huis, hier woont ze. Een verwilderde tuin waaraan jaren niets is gedaan, hoe kan het ook anders? Man dood en zij jaren in de gevangenis.

Een zoete, weeë lucht komt uit de keuken. Het pruttelt en dampt op het fornuis. Een kraakheldere plavuizenvloer, waarop haar man lag nadat ze de kloten van zijn lijf had geknald. De hemel is nu pikzwart. Bliksemflitsen en het verwachte onweer kan losbarsten. Hoor maar, de eerste knetterende slagen dreunen al door het dal en weerkaatsen tegen de steile rotswanden.

Ze trekt me meteen op haar bed. Dat wordt een woeste vrijerij met Nana. Ik ben er niet op voorbereid. Het overvalt me hier allemaal. De vrouw met wie ik geen woord kan wisselen is niet in toom te houden. Ik ben toch niet de eerste kerel die ze sinds haar vrijlating zo'n beetje aan het verkrachten is? Stormachtig, oké, maar dit gaat wel heel erg de woeste kant op. Hoor dat onweer eens tekeer gaan. Die bovenarmen, die spierbundels over haar rug. Ze heeft zes jaar aan bodybuilding gedaan in het vrouwengevang,

[p. 10]

dat kan niet anders. Ik probeer het met wat zoet gestreel, met gefluister en gelik in haar oor, dat wil nog wel eens aanslaan.

Daar heb je het al: ik krijg hem niet omhoog. Zie je, dat komt er nu van, mooie geschiedenis. Moet je dat onweer horen. Nana naar de keuken. Ze zet een pan soep tussen mijn benen. We gaan hier toch niet op bed zitten eten? Ik lach maar wat. Het is tenslotte weer eens wat anders. Andere landen, andere gewoontes. Krijg ik geen bord? Neemt zij niks?

Niks daarvan: ik moet eten. Ah, ik begrijp het. De soep. De ingewandensoep die zo goed is voor je lul en kloten. Eten moet ik en vlug een beetje. Alles moet op. Alles. Tot op de bodem gaat die pan leeg. Ik aarzel. Ik neem een voorzichtige hap en kijk haar hulpeloos aan. Ik kan niet. Het spijt me, maar ik krijg het niet door mijn keel, Nana. Wat? Niet door je keel? In de hoek staat een geweer. Een dubbelloops, zo te zien, een splinternieuw jachtgeweer. Ze haalt de grendel over, gaat in haar blote gat tegenover me op het bed zitten en richt twee lopen op mijn kruis. Zo, en nu aan de slag met die soep.

Dus begin ik, hap voor hap. Ik moet zeggen, niet slecht. Het is opnieuw even wennen, maar toch. Mag ik er wat brood bij? Is er wijn?