De Tweede Ronde. Jaargang 19

[p. 31]

Moederkruid
L.H. Wiener

Heb ik met het schrijven van mijn verhaal voor de kerstbijlage van het Haarlems Dagblad een straf over mij afgeroepen?

En heb ik de voorbereidende tekens daarvan niet tijdig onderkend? Was het plotseling optredende mankement aan mijn apparatuur een laatste waarschuwing? En had ik bij mijn zoeken naar ‘inkorrekt handelen’, in plaats van na te gaan of ik misschien mijn tekstverwerker verkeerd had aangesloten, me moeten afvragen of ik niet het verkeerde verhaal had geschreven?

En dan de hoofdpijnaanval van mijn vrouw?

Inmiddels mijn ex-vrouw.

Was dat eveneens een vingerwijzing?

Mijn oog was pas op het bericht omtrent het geneesmiddel Miginal gevallen nadàt ik mijn verhaal verzonden had. Ik bedoel, had ik het dus nooit moeten verzenden?

Miginal: een effectief middel dat geen bijwerkingen kent.

Kunnen de Goden in hun gramschap ook sarkasties zijn?

Maar laat ik beginnen bij het begin.

Mijn moeders grootste angst was om levend te worden begraven. Zij had daarover demoniese visioenen gehad, zoals nagelsporen aan de binnenkant van kisten en geraamtes in verwrongen houdingen. Vele malen had zij mij bezworen om na haar dood een schaar in haar kuiten te steken of hard aan haar haren te trekken om met zekerheid te konstateren of zij echt was overleden en niet slechts schijndood was.

Zij overleed in januari 1987 in het verzorgingshuis Zuiderhout alhier. Oud en versleten, blind en invalide. Haar laatste jaren waren een verschrikking geweest, waarop ik hier verder niet wil ingaan, maar waaraan ik een einde heb gemaakt door haar exekutie persoonlijk te regelen.

Tien jaar nadien ontving ik van het Haarlems Dagblad het verzoek een verhaal te leveren voor een door die krant samen te stellen kerstbijlage en ik besloot de laatste dagen van mijn moeder te

[p. 32]

beschrijven in een pagina-grote hommage aan de besluitvaardigheid van een trotse, stervende vrouw.

Een lichte ante-datering zou de handeling tijdens de kerstdagen situeren en een zware leugen zou haar de regie omtrent haar einde in eigen hand geven.

Ik had toen al precies tien jaar lang dezelfde repeteer-nachtmerrie gedroomd, die mijn schuldgevoel in druipende symboliek verbeeldde: Mijn moeder wordt levend begraven, omdat ik te vroeg heb besloten dat zij al dood is. Ik slaag er echter nog net bijtijds in haar ontaarde kist te openen en haar weer in bed te leggen nog voor zij uit haar schijndood ontwaakt en mijn verraad bespeurt. Maar voor de rest van mijn dagen ben ik een ontaarde zoon, die onmachtig hoopt dat zijn moeder zo snel mogelijk sterft.

Ik voltooide het verhaal, getiteld: Allemaal licht en warmte volgens schema, op woensdag 17 december en gaf het gewoontegetrouw ter beoordeling aan mijn vrouw. Zij vond het goed genoeg, zei ze, maar erg somber, was van mening dat een kerstverhaal wel ernstig mocht openen, maar vrolijk moest eindigen en wat zij vooral miste was de katharsis van een wonder, waardoor het goede, dat toch ook in de mens zat, jaarlijks kon worden gegenereerd. Ik opperde dat het werk van kollega Dickens dan meer aan haar besteed was dan het mijne, waarop zij minzaam glimlachte en ik even minzaam terug glimlachte, terwijl ik eens temeer besefte dat gelijk hebben geen enkel doel dient.

Hoe dan ook, ik deed mijn verhaal in een envelop en bracht die naar het postkantoor voor kerstverhalen aan de Westergracht.

In de loop van de avond begon mijn vrouw te klagen over een opkomende hoofdpijn die langzaamaan verergerde.

Die nacht droomde ik dat mijn moeder levend werd begraven, omdat ik te vroeg besloten had dat zij al dood was. Ik slaagde er echter nog net bijtijds in haar ontaarde kist te openen en haar weer in bed te leggen nog voordat zij uit haar schijndood ontwaakte en mijn verraad bespeurde.

Op de morgen van de 18e december was de hoofdpijn van mijn vrouw toegenomen tot een regelrechte aanval van migraine, die het haar onmogelijk zou maken een ‘seminar’ van haar werk bij te

[p. 33]

wonen. Zuiver bij toeval viel mijn blik toen op een artikel in het Haarlems Dagblad, waarin een ‘natuurlijk middel tegen hoofdpijn en migraine’ werd aanbevolen: Miginal. En in de wetenschap dat mijn vrouw liever geen chemiese medikamenten gebruikte stelde ik haar voor dit middel ter leniging van haar pijn te proberen.

Ik citeerde: Dankzij de combinatie van drie kruiden, te weten Moederkruid, Goudpapaver en Sint Janskruid, is Miginal optimaal werkzaam. Het Moederkruid is effectief bij het tegengaan van vernauwing en verwijding van de bloedvaten in het hoofd. Goudpapaver heeft een ontkrampende en pijnstillende werking. Sint Janskruid ten slotte bezit spierontspannende en spanningsverminderende eigenschappen. Miginal is een natuurlijk middel dat geen bijwerkingen kent.

Mij leek het een wondermiddel.

Hetgeen het ook bleek te zijn, want het bijwonen van eerder genoemd ‘seminar’, diezelfde middag en vooravond, met nazit, werd op de valreep nog mogelijk gemaakt.

Donderdag 18 december bleek mijn verhaal niet aangekomen te zijn op de redaktie van het Haarlems Dagblad, wellicht vanwege de kerstdrukte, konkludeerde mijn kontaktpersoon bij de krant geruststellend, hoewel het mij toescheen dat men bij de PTT eerder kerstkaarten aan vertraging zou opofferen dan zakenpost.

Maar wat kon men met zekerheid weten van menselijk handelen?

Een goede vraag, waarop geen antwoord bestond.

Toch verbaasde het mij dat mijn zending op vrijdag 19 december nog steeds niet ter bestemder plaatse was aangekomen.

Wat was er misgegaan en waar?

De tijd begon te dringen.

Een nieuw schijfje maken met een nieuwe afdruk leek de meest praktiese oplossing, maar toen ik in lichte agitatie over de onzorgvuldigheid der Nederlandse Posterijen mijn tekstverwerker had opgestart, weigerde mijn monitor plotseling iedere dienst. Het was dezelfde monitor waarop ik mijn verhaal eerder had gerangschikt, maar hij vertikte het eenvoudig om het mij nogmaals te tonen.

Wat anders kon ik mij voorstellen dan louter toeval en domme pech?

Ik schafte in allerijl een nieuwe monitor aan, die echter tot mijn

[p. 34]

verbijstering evenmin funktioneerde.

Het toeval werd nu wel zeer ver opgerekt!

Ik kontroleerde iedere konnektie nogmaals, alsmede de stroomvoorziening, kortom alles wat zou kunnen vallen onder ‘inkorrekt handelen’, maar de enige logiese mogelijkheid die nu nog restte was een onverklaarbaar opgetreden defekt in mijn computer, wat zou inhouden dat ik mijn oude monitor niet had hoeven vervangen, maar tevens dat ik de tekst van mijn verhaal niet meer zou kunnen bereiken.

Met een inmiddels verbeten nervositeit belde ik opnieuw naar de krant, waar men kontakt gezocht bleek te hebben met het postkantoor. Zonder resultaat. De ‘deadline’ waarop het aanmaken van de krant moest beginnen zou over enkele uren verstrijken. De illustratie was al klaargemaakt, maar mijn verhaal ontbrak.

Zouden ze misschien overwegen dat ik het verhaal helemaal niet heb opgestuurd, schoot het door me heen.

Het enige tastbare bewijs dat ik van mijn verhaal nog bezat was een afdruk, vol korrekties, doorhalingen en onleesbaarheden, die alleen ik zou kunnen ontcijferen. Ik berekende dat ik met koortsachtige arbeid nog juist bijtijds een nieuwe versie zou kunnen formeren en stelde voor mij naar de redaktie van de krant te spoeden, een voorstel dat werd verwelkomd met het aanbod direkt een taxi te sturen.

Mijn kerstverhaal verscheen uiteindelijk op woensdag 24 december 1997.

Dat was drie dagen voordat mijn vrouw mij verliet.

Naar zij mij op 27 december meedeelde, kwam het haar als minder kies voor om mij nog tijdens de feestdagen te verruilen voor ‘de man van haar leven’, die zij ontmoet had te Utrecht op het ‘seminar’ van haar werk. Dat was haar overkomen, verklaarde ze. Heel vreemd was dat gegaan, overrompelend bijna, als een soort van betovering. Het lag heus niet aan mij. Maar ze was er zeker van: een man als deze zou ze nooit meer ontmoeten. Etc.

Ik heb eerst nog een poos tegen de schuurdeur staan schoppen en schreeuwen, maar verzonk daarna in een zwaarmoedig gemijmer, dat nu al weken duurt.

De muren in mijn huis komen me voor als celwanden.

[p. 35]

En de leegte om mij heen wordt langzamerhand een vacuüm waarin ik stik.

Gisterenmiddag, zondag 25 januari 1998, heb ik een kort en plechtig bezoek gebracht aan mijn moeder op de begraafplaats Zorgvlied aan de Amstel. Het was een geïmproviseerd ritueel, dat meer berustte op hoop dan op verwachting.

Met mijn blik strak vooruit gericht, stelde ik mij in eenzaam gelid op aan de voet van ons familiegraf en wachtte eerbiedig op een teken van vergeving.

Dat uitbleef.

De takken van de kale bomen rondom mij brachten zo nu en dan wel geluiden voort, maar ik kon er niets anders in horen dan een onheilspellend knarsen of een ijselijk piepen.

Ik hield het dan ook niet lang vol.

Even overwoog ik nog de bemiddeling in te roepen van mijn vader, die zich in hetzelfde graf bevond, maar dat zou zinloos zijn, want hij was dood.