De Tweede Ronde. Jaargang 17

[p. 164]

Maanvis
Machida Shizuko^*
(Vertaling Marius Roessingh,
Duitse vertaling Annelotte Piper)

Een maanvis zo groot als een halve tatami
aangespoeld aan het strand doet luchtig afstand van zijn lichaam
op zijn huid ruw en asgrauw
danst helder stralend de lentezon

Onbegrijpelijk voor mij is
hoe zo'n onbeholpen vis die geen staartvin heeft
er uitziet als hij zwemt
De vissers zeggen wel
dat je soms bij toeval ziet
hoe zo'n knaap hoog in de lucht springt
en met een klap op het water terugvalt
Hoe een vis die alleen maar uit romp bestaat
de vaart krijgt omhoog te schieten
dat is aangrijpend en grotesk tegelijk
De maanvis staart strak met zijn troebele ogen
in de diepte van een wolkenloze hemel
Dat vissen ook in hun laatste ogenblik hun ogen niet sluiten
en onafgebroken hun blik
richten op de dood die op dat moment met geweld de plaats inneemt van een vreedzaam en eentonig leven
dat doet mij nu nog huiveren

* Machida Shizuko (1911-1990) behoort tot de neorealisten. Zij het zich vaak door de zee inspireren, zoals in het hier vertaalde gedicht ‘Maanvis’ Het werd in 1954 gepubliceerd onder de titel ‘Manbōzame’ in haar bundel Yūkaitsūshin (‘Verbinding met de onderwereld’). Een maanvis is een schijfvormige vis, die ruim twee meter groot kan worden. Een tatami is een traditionele Japanse mat van 180 x 90 centimeter; de maat van een kamer wordt berekend naar het aantal matten. Het Kannonfeest is gewijd aan de boeddhistische beschermheilige der zeevaarders.

Sonnenhai

Ein Sonnenhai   gross wie ein halber Tatami
gibt   an den Strand gespült   leichthin seinen Körper preis
auf seiner Haut   rauh und aschfahl
tanzt leuchtend hell die Frühlingssonne

[p. 165]

[Vervolg Nederlands]

Lekker smaakt de maanvis niet
het beste stuk halen de vissers eruit en de rest gooien ze weg
De ogen van de maanvis blijven verder staren
terwijl aalscholvers en meeuwen pikken en vleesbrokken om zich heenstrooien
zolang tot hij vergaan is en zijn oervorm onherkenbaar

Het is druk op het feest van Kwannon aan de andere kant van de baai
In de menigte die zit te eten en te zingen
wemelt het van mensen zonder kop en romp
Zou één het wagen zijn eigen stuntelige lijf omhoog te gooien
en weer neer te laten kletsen op zee?
Ook ik ben zo'n wezen zonder handen en voeten -
zal ik ook al val ik niet met een klap op het water
naar een lege hemel staren in mijn laatste ogenblik?

[Vervolg Duits]

Unbegreiflich ist mir
wie ein so unbeholfener Fisch   der keine Schwanzflossen besitzt
beim Schwimmen aussieht
Die Fischer sagen zwar   man sieht
gelegentlich durch Zufall
wie solch ein Bursche hoch in die Lüfte springt
und klatschend auf das Wasser prallt
Woher ein Fisch   der nur aus Rumpf besteht
den Schwung bekommt empor zu schnellen
das ist ergreifend und grotesk zugleich
Der Sonnenhai starrt unverwandt mit seinen trüben Augen
in einen tiefen wolkenlosen Himmel
Dass Fische auch in ihrem letzten Augenblick nicht ihre Augen schliessen
und unablässig ihren Blick
richten auf den Tod der dann gewaltsam an die Stelle eines friedlichen ereignislosen Lebens tritt
lässt mich noch jetzt erschauern

Der Sonnenhai schmeckt schlecht
die Fischer klauben sich das beste Stück heraus und werfen dann die Reste weg
Die Augen werden solang weiter starren
wie Kormoran und Möwe picken und Brocken um sich streuen
solang   bis er verwest ist und seine Urgestalt nicht mehr erkennbar

Trubel herrscht beim Fest der Meeres-Kwannon jenseits der Bucht
In der Menge   die da isst und Lieder singt
wimmelt es von Leuten ohne Kopf und Rumpf
Ob einer wagt den eigenen unbeholfenen Körper hochzuwerfen
sodass er auf den Meeresspiegel niederklatscht?
Auch ich bin eines dieser Wesen ohne Hand und Fuss
werde ich   obgleich ich nicht aufs Wasser pralle
bei meinem letzten Atemzug in einen leeren Himmel starren?