De Tweede Ronde. Jaargang 16

[p. 126]

Tois en de tent
Etienne van Heerden
(Vertaling Robert Dorsman)

Toen Tois Greeff, portretfotograaf, terugkwam van een rondreis door de Kleine Karoo, met vijf flinke struisvogeleieren voor Martha en de kinderen, stond de Tent van Roeping op de open plek naast de camping.

‘'t Is geen gewone kerk, hoor,’ had Martha gezegd. ‘Er vinden wonderen, genezingen en verschijningen plaats. En elke zondag staat er in Rapport een advertentie met foto. En die jonge voorgangertjes - mannen bezield door de Here.’ Tois Greeff begroette zijn vrouw en ging zijn camera's uitladen.

‘En Tois, de dominee vraagt of jij foto's wilt nemen.’

‘Foto's?’

‘Foto's van de wonderen.’

‘Wat voor wonderen?’

‘Genezingen en zo.’

Hij ging erbij zitten. ‘Betalen ze ervoor?’

Ze knikte van ja.

‘Ik heb het de dominee beloofd,’ zei ze.

‘Goed, ik zal al hun wonderen op de foto zetten, en de Here ook, mocht hij verschijnen, als ze maar betalen.’

‘Tois!’ zei Martha. ‘Je bent van God verlaten.’

Het domineetje kwam hem thuis opzoeken.

‘Dominee,’ zei Tois. ‘Ik ben zakenman. De fotografie is mijn brood. Ik kan die Tent niet voor niets fotograferen.’

Maar de dominee zag het ook als een zakelijke overeenkomst. ‘Nee, meneer,’ zei hij, ‘brengt u uw camera's maar mee. We zullen ervoor betalen.’ En de ogen van de dominee dwaalden door het huis.

‘We roken en we drinken, dominee,’ zei Tois. ‘Maar we proberen fatsoenlijk te leven.’

‘Dat kan ik zien, meneer,’ antwoordde de dominee en hij schoof zijn das recht. Hij liet zijn ogen opnieuw ronddwalen en wendde zich toen spontaan tot Tois: ‘Heeft meneer ook vrede met de Here?’

[p. 127]

Opeengepakt zaten ze in de Tent. Het stof op de grond dat door de vele voetstappen ronddwarrelde, veroorzaakte een fijne nevel in het licht. De schijnwerpers hielden nooit stil, aldoor speelden ze over de hoofden van de mensen, 't Is net een openbaring als het licht over je heen komt, zei Martha.

In het zilveren licht van de Tent leek de dominee met zijn blonde haar op een soort Paulus. Tois stelde zijn camera's op en maakte foto's voor de advertentie die de volgende zondag in Rapport zou verschijnen. Honderddertig foto's van ogen die weer konden zien, oren die weer konden horen, benen die weer konden groeien, zielen die in het Licht opgingen. Op het ritme van de daverende halleluja's drukte Tois af, steeds opnieuw. Op de laatste foto stond Martha, haar gezicht straalde en ze leek onverwacht jong in het licht van de Tent. Ze had haar armen ten hemel geheven en hield haar ogen op de dominee gericht. Toen hij iedereen vroeg op te staan, was zij de eerste die daaraan gehoor gaf.

Laat diezelfde nacht, toen heel Kraaifontein sliep, ontwikkelde Tois Greeff in zijn donkere kamer het laatste negatief het eerst. Toen de verlichte Martha langzaam op het papier in het ontwikkelbad tussen zijn handen te voorschijn kwam - eerst donker, allengs duidelijker, nieuw en vol blijdschap - moest Tois denken aan de lege hotelkamers in de Kleine Karoo, de verlaten kroegen en de enkele benevelde pijltjesgooiers voor de dartborden, de lange gangen die naar de benauwde kamertjes voerden. En in elke kast in elk hotelkamertje lag wel iets dat door iemand was achtergelaten - een oude kam, soms een lipstick, soms een haarspeld of een pakje scheermesjes.

Het leven is een hotelkamer, dacht Tois, terwijl de ene na de andere foto in zijn handen ontwikkeld werd. En als je vertrekt, laat je een pakje scheermesjes, een lipstick, een vuile kam achter.

Maar God kwam je nergens tegen, dacht Tois.

Maar die dominee bad helemaal niet, zag Tois. Zijn smalle bruine handen lagen op Martha's hoofd. Hij had slanke vingers, en de vingers lagen eerst zegenend op Martha's hoofd. De vingers bewogen licht, en de prevelende lippen van de dominee begeleidden de vingers terwijl ze Martha's haar streelden, haar gefronste voorhoofd, haar ogen die ze verwachtingsvol had toegeknepen. Ze streelden haar brede neusvleugels, in afwachting van de vervoering

[p. 128]

door de Heer. Maar toen Tois achter het podium langs liep om een statief te halen, zag hij hoe die vingers over Martha's wangen en nek gleden en tot in haar hals afdaalden.

Hij wilde op het domineetje, dat haantje uit de hemel, toelopen om hem een pak rammel te geven. Maar toen hij Martha's stralende gezicht zag en de lach om haar mond, en hoe haar haren bleven kleven aan de elektriciteit in de vingers van de dominee, draaide Tois zich om en liep de Tent uit. Hij liep de nacht in en ging tegen de telegraafpalen langs de spoorlijn zitten. Hij hoorde de draden zingen en voelde een lichte trilling onder zich. Het was koud, zoals het 's avonds laat koud kan zijn, en hij sloeg zijn armen om zijn knieën. In de verte zag hij de koplamp van de trein als een stip opdoemen, het licht nam in sterkte toe, totdat de rails voor hem glansden en sidderden. Toen raakte hij gevangen in de lichtbundel en begon de locomotief voor hem te fluiten, hoog en dringend. Even zat hij helemaal in het licht, zonder schaduw. Plotseling bestond de wereld buiten hem - de lege hotelkamers, de dominee, Martha - niet meer. Verblind zat Tois in het gelukzalige licht, terwijl de trein langs hem heen denderde. De grond onder zijn zitvlak trilde en hij werd vervuld van grote eerbied en grote vrees.

Dat was de Here, dacht Tois.

Tois smeedde zijn plan. Die vrijdagmiddag reed hij naar Good-wood, en kocht in een winkel waar niemand hem kende een groot blik lampolie. In Parow kocht hij bij Piek & Pay een donker joggingpak, dat 's nachts onzichtbaar zou zijn.

Op de zondagochtend dat de Grote Roepingsdienst zou plaatsvinden, stond Tois voor dag en dauw op. Zachtjes sloop hij het huis uit en aaide de hond van de buren om hem koest te houden. Martha, moe van de Opwekkingsdienst van de avond daarvoor, was diep in slaap. Veel mensen waren vervuld geweest van de Geest en flauwgevallen en zij moest helpen ze weer bij te brengen, had ze de vorige avond verteld.

In de ochtendschemering haastte Tois zich door de straat, het blik lampolie in zijn hand. In de lokasie, aan de andere kant van het spoor, kraaiden de eerste hanen.

Hij was ingenomen met zijn plan. Bij de spoorlijn had hij zijn Openbaring gehad. Aan die zwendel, dacht Tois, moest een einde komen. Wat zouden die ratten lopen als het helse vuur op hun Tent neerdaalde!

[p. 129]

Gelukkig had niemand hem het huis zien uitsluipen. Er was zelfs geen melkman of krantejongen te bekennen. De morgenster stond helder te blinken.

Maar toen hij bij Pep Stores de hoek om ging, bleef hij plotseling staan. Op de plek waar de Tent van Roeping zeven weken had gestaan, was niets. Alleen een kaal stuk grond. Verslagen vervolgde Tois zijn weg over het pad in het gras, zette het blik neer en kroop onder het draad van de omheining door. De gebouwtjes van golfplaat en de drie scheefgezakte toilethokjes bij de ingang van de Tent stonden er nog. Hij kon nog de diepe gaten zien waarin de tentpalen verankerd waren geweest. En te midden van alles die grote, omgewoelde kale plek.

Er heerste een diepe stilte. De dag brak langzaam aan. Er was niets anders te zien dan dat brandmerk op de open plek, alsof een vliegende schotel 's nachts was geland en al het gras had weggeschroeid en toen weer was weggevlogen de ruimte in; een stil en geheimzinnig ding uit een andere wereld.