De Tweede Ronde. Jaargang 15

[p. 103]

Twee stijloefeningen
Raymond Queneau^*
(Vertaling Martin de Haan)

Sonnet

Met blotebillensmoel en koordomvlochten hoed
Deed lang en droef van hals een miezerige zot
Het in zijn pantalon: hij stond te wachten tot
De volle tram kwam die hij daag'lijks nemen moet.

Daar kwam er eentje aan, lijn zestien of lijn zeven.
Het platform achterop, van 't type rammelaar,
Droeg massa's homo sapiens in zijn buikje, waar
Perverse rijkaards knakken paften bij het leven.

Het jeugdige girafje uit de eerste strofe
Beklautert dat plankier en valt een burger aan,
Die naar zijn zeggen uit was op zijn catastrofe,

Loert naar een zitplaats om uit de puree te raken
En zet zich neder. Tijd verstrijkt. Bij 't wedergaan
Bracht boeventuig een knoop aan zijn tenue ter sprake.

* Raymond Queneau (1903-1976) heeft een omvangrijk oeuvre op zijn naam staan, dat naast 13 dichtbundels, 16 romans en een toneelstuk ook essays, liedjes, vertalingen en surrealistische teksten omvat. Daarnaast redigeerde hij Kojèves Introduction à la lecture de Hegel en was hij o.a. amateur-wiskundige, medewerker van uitgeverij Gallimard, schilder, mede-oprichter van de Oulipo, hoofdredacteur van de Pléiade-encyclopedie, filmgek en boekenvreter. De hier gepresenteerde gedichten zijn afkomstig uit Exercices de style, een verzameling van 99 variaties op hetzelfde thema, die eerder integraal vertaald is door Rudy Kousbroek. Naar diens voorbeeld heb ik gekozen voor een Amsterdamse context. (M.d.H.)

Sonnet

Glabre de la vaisselle et tressé du bonnet,
Un paltoquet chétif au cou mélancolique
Et long se préparait, quotidienne colique,
A prendre un autobus le plus souvent complet.

L'un vint, c'était un dix ou bien peut-être un S.
La plate-forme, hochet adjoint au véhicule,
Trimbalait une foule en son sein minuscule
Où des richards pervers allumaient des londrès.

Le jeune girafeau, cité première strophe,
Grimpé sur cette planche entreprend un péquin
Lequel, proclame-t-il, voulait sa catastrophe,

Pour sortir du pétrin bigle une place assise
Et s'y met. Le temps passe. Au retour un faquin
A propos d'un bouton examinait sa mise.

[p. 104]

Alexandrijnen

Gezeten in de bovengrondse, 't was lijn zes-
Tien, zag ik op een dag een lapzwans, species
Mij onbekend, die stond te kankeren, en dat
Terwijl er tres - geen lint! - rondom zijn tulband zat.
Hij kankerde, die zouteloze jonge gek,
Maat XXL van hals, niet al te fris van bek,
Omdat een burger, die toereek'ningsvatbaar scheen,
Hem naar hij zei steeds trapte op zijn grote teen
Als hijgend, opgejaagd door 't uur, weer nieuw gespuis
Aan boord klom voor een culinaire trip naar huis.
Er kwam geen bloedbad van, het trieste galgenaas
Vloog naar een stoel en zette zich daar neer, die dwaas.
Wat later, op de t'rugweg, bij 't Concertgebouw,
Zag ik hem weer, die onesthetische rabauw,
Terwijl een rare snuiter, een groteske fat,
Hem zei: ‘Die knoop, 't zou goed zijn als die hoogher zat.’

Alexandrins

Un jour, dans l'autobus qui porte la lettre S,
Je vis un foutriquet de je ne sais quelle es-
Pèce qui râlait bien qu'autour de son turban
Il y eût de la tresse en place de ruban.
Il râlait ce jeune homme à l'allure insipide,
Au col démesuré, à l'haleine putride,
Parce qu'un citoyen qui paraissait majeur
Le heurtait, disait-il, si quelque voyageur
Se hissait haletant et poursuivi par l'heure
Espérant déjeuner en sa chaste demeure.
Il n'y eut point d'esclandre et le triste quidam
Courut vers une place et s'assit sottement.
Comme je retournais direction rive gauche
De nouveau j'aperçus ce personnage moche
Accompagné d'un zèbre, imbécile dandy,
Qui disait: ‘Ce bouton faut pas le mettre icy.’