De Tweede Ronde. Jaargang 12

[p. 88]

Levende kunst
Karel van Eerd (Illustraties: R.M. Castaing^*)

Zijn scholing was gebrekkig geweest,
maar van schoonheid wist hij al jong, van binnen.
Hij miste nog de prikkeling der zinnen,
dat, meer dan scholing, miste hij het meest.
Doch sedert zij zich opdrong met haar gunst
was hij een vrije slaaf van veile kunst.

* René Marie Castaing vluchtte om aan de dienstplicht te ontsnappen in 1914 op achttienjarige leeftijd uit zijn geboortestad Reims naar Nederland. Hij vond onderdak in het klooster van de voor het merendeel Duitse Fathers of Mill Hill in Steyl (gemeente Tegelen). Zijn suppoostenbetrekking in het daaraan verbonden missiemuseum liet hem tijd voor boetseeroefeningen (de lokale klei was van goede kwaliteit). Ook als tekenaar was hij autodidact. Na Versailles keerde hij onder valse naam, hij was immers deserteur, naar Frankrijk terug. Tot na de Tweede Wereldoorlog verdiende hij in Lourdes de kost in een kleine maar bloeiende werkplaats van souvenirbeeldjes. Hermans beweert hem in 1957 in Parijs op Place du Tertre te hebben ontmoet, bij welke gelegenheid hij een gesigneerde aquarel van de Sacré-Coeur zou hebben verworven, inmiddels gestolen.

[p. 89]

Ze was bereid voor hem en vruchtbaarheid
langdurig lieftallig veel te ontberen.
De jaren dat hij nog het vak moest leren
vond zij voor het zitten ook nog de tijd.
Hij meesterwerkte steeds naar één model,
en dat behield een glad en prachtig vel.

[p. 90]

Toen hij die moedermuzebuste kon,
zag hij nog kans ook die vaak te verkopen.
Vervolgens begon hij op meer te hopen
en kocht haar een modieuze japon.
Hij zocht omhoog de nieuwere optiek
en zij hielp hem met haar gevoel voor chic.

[p. 91]

Hij heeft zijn thema streng gereduceerd
tot een dieper doorgestudeerde oorlel.
Hij wijdde zich meer dan ooit aan het voorspel
en zij wist zich althans gesublimeerd.
Geen ander heeft hem na vrij lang bekoord,
geen enkel model bleek fraaier geoord.

[p. 92]

Maar toen ging haar de muzemoederrol
na een jaar ontzwangering irriteren.
Zij had nu veel geleerd van stil acteren
en voelde zich als thuismodel de snol.
Zij ging, daar zij het voor het geld ook dee,
tableaux vivants doen voor de haute-volée.

[p. 93]

Hij abstraheerde thuis met elke slok,
terwijl hij op de laatste kleine paste.
De galerist met wie hij meestal braste
had één vroeg werk, een enkel stuk op stock.
De koter was reeds in het wiegje krank,
maar dat was hem ontgaan door al die drank.

[p. 94]

Rouwend naast het grafje is hij bekeerd.
Hij had haar, wist hij nu, voorgoed verloren
toen hij tot lellen, minder nog dan oren,
haar bustes had geïdealiseerd.
Aldus herschiep hij (Pygmalion!) toen
zijn liefde heel en gaf de steen zijn zoen.

[p. 95]

Het slot is mythologisch en beknopt.
Koel marmer kwam tot zwoel en vlezig leven,
en toen versteende haat weer heet ging beven
heeft zij hem in een kille hel geschopt.
Alwie jong de Muze heeft aangeraakt
en zelf verder gaat, wordt door haar gewraakt.