De Tweede Ronde. Jaargang 12

[p. 11]

Het trampolinegevoel
Megchel J. Doewina

Ik was twaalf en verliefd. Ik wist dat zelf niet, maar het was wel zo. Op het nieuwe meisje in de klas. Wieke heette ze. Wieke Veeringa. Ze kwam te zitten in de bank naast die van Dirrie Timp en mij, aan de goede kant, zodat ik haar meteen met alles voor kon zeggen. En mee laten kijken in mijn schrift, waarin de letters van de ene dag op de andere koeieletters werden. En dropjes geven, heel veel dropjes, meestal alles wat ik had en die van Dirrie Timp erbij. Ik had nauwelijks nog oog voor Dirrie Timp. Dirrie Timp háátte Wieke Veeringa. Ik daarentegen ging voor Wieke op mijn kop staan als 't moest. Anders ook wel trouwens. Feitelijk deed ik dat elke dag, omdat alleen zo het eeuwige kabaal bij ons thuis ten onder ging in een kolkend soort gedruis, dat zelfs de gele kokosmatten in bordeaux velours veranderde.

De attenties werden beantwoord. Wieke haalde me elke ochtend op van huis, stelde bijna altijd die spelletjes voor die ik het leukst vond, koos correct mijn kant in geval van hommeles met derden en voelde feilloos aan wanneer er hulp moest komen om mij uit een boom te halen.

‘'t Is zo gek,’ zei Wieke, ‘als ik naar jou toe ga, gaat alles aan mij veren, alsof ik op een trampoline loop.’

‘Dat heb ik ook, dat heb ik ook!’ riep ik uitgelaten, al had ik geen idee wat een trampoline was.

Als het regende hield ik mijn tas boven Wiekes hoofd. Als de zon scheen liepen we hand in hand. Toen er schaatswedstrijden waren liet ik haar de eerste plaats. Zo haalde ik een toch nog mooie tweede prijs op de ‘1500 m. voor meisjes van 12 jr. en ouder’. Wieke was 12 jr. en ouder. Wieke was door omstandigheden van intellectuele aard al 14. Maar dat kon me niks schelen. Het liet me volkomen koud. Dat kwam, Wieke had een wipneusje. Zo'n neusje dat iets naar boven gaat aan het eind. Het doet een tijdlang of het netjes een rechte weg wil gaan en dan, als niemand er nog erg in heeft, wipt het ineens omhoog. Daar kwam het door. En door de ogen. Die had

[p. 12]

Wieke ook. Groot waren ze en aandoenlijk bruin. En haar lijfje, rank en watervlug, gespierd en toch zo meisjesachtig, had haast iets feeërieks. Op haar hoge noren schoot ze weg als losgeknapte elastiek.

Evengoed vond iedereen het raar dat ik geen eerste werd met die razende onderbindertjes, waarop ook mijn broers al vaak hadden getriomfeerd alvorens over de krul heen te groeien. Iedereen, behalve Wiekes moeder. Die zat als enige ouder langs de kant van de baan, omdat ze was gescheiden en dus altijd wroeging had. Scheiden kwam in die tijd nog haast niet voor. Ik bijvoorbeeld wist niet eens wat het was. Dood, allee. Maar een vader die nog leefde en toch niet thuis kwam om te slapen, dat was me wat.

‘Ach, kijk aan,’ sprak mevrouw Veeringa, ‘is dat nu Josje Tromp. Wat leuk eens kennis met je te maken. Wieke heeft het zó vaak over je. Heb je misschien zin om morgenavond bij ons te komen eten?’

Nou, en of ik dat had. Zo'n aardige mevrouw.

‘Ikke wel,’ zei ik dan ook, glunderend.

Dat was dus afgesproken, al begreep ik niet waarom Wieke zelf niet wat vrolijker keek bij het vooruitzicht. Ze glimlachte flauwtjes, met haar eerste prijs in haar hand.

Mijn moeder instrueerde me.

‘Je gedraagt je netjes,’ zei ze, ‘dat bennen dèftige mensen. Je spreekt met twee woorden. Ja mevrouw, dank u wel. Nee mevrouw, dank u wel. Niet gooien met de zout. Goed begrepen?’

Ik knikte verward. Twee woorden, ging het door mijn hoofd, twee woorden. Dit bennen er toch vijf?

Maar dat Wiekes moeder deftig was, dat klopte wel.

De volgende dag kwam Wieke me niet halen. Op school ontweek ze me zoveel mogelijk. Om twaalf uur vloog ze páng zomaar zonder mij het weekend in.

Met loden schoenen liep ik tegen vijven door de straten. Op naar het huis waarin ze met hun tweeën woonden, helemaal aan de andere kant van de stad bij de vijver en het hertenkamp. Het bleek een prachtige villa, twee keer zo groot als onze eigen woning en met niks dan groen rondom.

Mevrouw Veeringa ontving me allervriendelijkst. Wieke lachte flauwtjes. Voor het eerst verlangde ik naar het zaterdagavondspektakel met de wasteil thuis, waaraan ik me anders zo graag onttrok.

Er was een voorkamer, er was een achterkamer, er was een ser-

[p. 13]

re, er was een eetkamer. En er was een kamer voor alleen muziek. Alle vijf even deftig en van elkaar gescheiden door schuifdeuren op rolletjes. Hoewel de plafonds ook tweemaal zo hoog waren als bij ons, durfde ik haast geen adem meer te halen, zo veel dure dingen zag ik hier. Veel antiek. Grote koperen ketels met opgepoetste deuken erin. Behaaglijke fauteuils. Warme dikke tapijten op glanzend donkerbruin parket.

‘Wat een grote piano,’ riep ik met mijn neus tegen het glas van een schuifdeur.

‘Dat is een vleugel,’ zei Wieke zacht, ‘niet met je neus tegen het glas.’

In de eetkamer stond de tafel al gedekt. We mochten ‘aanschikken’. Door het luikje naar de keuken verscheen een vriendelijk rond gezicht.

‘De eerste gang graag, Greet,’ zei mevrouw Veeringa en even later kwam de soepterrien in zicht.

Er waren dus verschillende gangen in dit huis. Waarschijnlijk zelfs onderverdeeld in hoofd- en zijgangen.

Naast mijn bord zag ik een hoop bestek waar ik zo gauw geen raad mee wist. En onder mijn bord stond nog een ander, groter en platter, net als bij Wieke en haar moeder. Alles gelijk de soepterrien, met hetzelfde gouden randje.

‘Waar is die bord nou voor?’ vroeg ik, meer om de stilte te verbreken dan uit nieuwsgierigheid, ‘en een mes? Wij hebben thuis allenig vorken. Behalve 's zondags natuurlijk. Dan heb me vader een mes apart om de vlees mee te doen. En we hebben ook allemaal een bord van ons eigen, ik heb er ene met een koe d'r op en in Hugo z'nt zit een grote barst.’

Wieke gluurde van onder haar wimpers naar haar moeder.

Die schepte ons op en zei: ‘Wij beginnen de maaltijd altijd met soep, Josje. Daarvoor is het bovenste bord. En bij het bestek ga je van buiten naar binnen. Voor het eerste gerecht neem je wat het verste weg ligt.’

Hèt bord zei ze. En hèt bestek. Dat laatste waren dan zeker de lepels en zo. Van buiten naar binnen. Met het verste beginnen.

‘Verrek,’ zei ik, roerend in mijn soep, ‘wat geinig. Wat is een gerecht?’

Rood aanlopend legde Wieke haar wijs- en middelvinger op mijn arm, net op het moment dat mijn hoofd op weg was naar de lepel

[p. 14]

in mijn hand. Of dat ik maar even wou wachten. Eerst moest moeder zichzelf nog opscheppen en dan baden ze altijd. Wieke sloeg haar ogen neer.

Na het bidden en de soep werd er vanuit de tweede gang een fazant naar binnen geschoven en gekookte aardappelen met fazantejus en een groente waarvan ik nog nooit gehoord had, postelein heette die, en doperwtjes met worteltjes hadden ze ook en appelmoes. Het leek wel Kerstmis, maar dan zonder lawaai. We kregen er een glaasje aangelengde wijn bij. De eerste wijn van m'n leven. De glazen waren van kristal. Ze tinkelden als je er met je bestek tegenaan stootte. Er stonden kaarsen op tafel. Die flonkerden in het kristal.

Dapper pakte ik mijn mes en vork en liet die los op de fazantepoot, tot ik merkte dat Wieke en haar moeder met hun handen aten! Nee maar. Dan ik ook. Er stonden kommen met water en schijfjes citroen op tafel. Daar doopten ze telkens hun vingers in om ze vervolgens af te vegen aan grote linnen servetten. Die lagen naast de borden in zilveren ringen met hun naam erop. ‘Elise’ en ‘Wieke’. Op die van mijn stond ‘Henri’. Foutje van Greet. Wist die ook veel. Henri was de vader natuurlijk. Mooi dat ie voor eeuwig naar z'n servetring kon fluiten, vieze wegloper.

‘Zou je mij alsjeblieft het zout even willen aanreiken, Josje?’

Snetverdemme! Ik schrok me de pip! Mijn broers zeiden: ‘Hee kleine klojo, doe mij de zout es hier,’ en dan deed ik de zout hun kant uit. Behalve als ik daar toevallig geen zin in had. Dan pakten ze de zout zelf maar. 't Was al mooi zat als de zak op tafel stond.

‘Ja mevrouw, dank u wel.’

Vluchtig kruisten hun blikken elkaar.

Voorzichtig reikte ik mevrouw het vaatje aan. Ze veegde het schoon met haar servet.

Wieke vermeed het mij nog aan te kijken. Zij en haar moeder manoeuvreerden de aardappels met behulp van hun mes op de bolle kant van hun vork, die ze dan zonder noemenswaard voorover te buigen naar hun mond brachten, terwijl ik mijn hoofd vlak boven de bordrand hield om mijn eigenhandig fijngeprakte hap op de binnenkant van mijn vork naar binnen te werken. Gewoon. Zonder mes of iets.

Intussen converseerden wij over hoe het ging op school (wel best), over wat mijn vader deed (werken op 't fabriek, maar slapen doet ie altijd gewoon bij ons), over hoeveel broers ik had (vijf), over wat

[p. 15]

die deden (werken op 't fabriek), over mijn moeder (werken in anderen hun huis).

Als dessert was er hopjesvla en/of beschuit in bessesap met slagroom. Toen ik helemaal was rond gegeten en mevrouw Veeringa desondanks nog wat aan me kwijt wou, zei ik:’

‘Nee mevrouw, dank u wel.’

Ach kom! Heus niet? Vond ik het niet zo lekker dus?

‘Jawel mevrouw, dank u wel.’

‘Nou dan!’ drong ze aan, ‘neem gerust nog wat, je moet er nog van groeien.’

Hulpeloos wendde ik mijn blik naar Wieke. Die zat echter heel afwezig met haar armbandbedeltjes te spelen.

‘Ik kan niet meer,’ zei ik.

Mevrouw Veeringa trok haar wenkbrauwen op.

‘Want ik ben zat.’

Zo zeiden wij dat thuis. Dan lieten wij een boer en dan zeiden wij: ik ben zat.

‘Wat zèg je toch!’ Mevrouw Veeringa keek als door een wesp gestoken. Haar stem klonk schril. ‘Kind! Hoe kòm je er bij. Dit gaat werkelijk te ver. Zat is een mán die te veel gedrónken heeft. En dan nog, zoiets zèg je toch niet. Goede hemel!’

‘Ja,’ viel nu ook Wieke nijdig uit, ‘je moet zeggen: dank u, ik ben geheel voldaan, of: 't was heerlijk, maar ik belief heus niet meer!’

Na die avond wilde Wieke niks meer van me weten. Bij Dirrie Timp hoefde ik ook niet terug te komen. En daar niets twee mensen zo kan binden als hun afkeer van een derde werden Dirrie Timp en Wieke Veeringa hartsvriendinnen.

Ik heb het machteloos aanschouwd.

Een tijdlang wou ik dood.

Toen, op een goede dag, was ik het zat. Ik heb er een punt achter gezet en gezegd: zo is het genoeg.

Daarna ben ik verder opgegroeid.