De Tweede Ronde. Jaargang 10

[p. 97]

Anthologie

[p. 98]

Drie Boontjes
Louis Paul Boon

Opera

Ge hebt het misschien in de krant gelezen dat ze een opera naar een van mijn boeken gemaakt hebben. Een soort opera, noemden ze het. Naar een soort roman, heb ik er in stilte aan toegevoegd. En het ding werd opgevoerd in een soort cirk. In Carré, te Amsterdam.

We gingen eerst nog wat eten en naar de patatjes wijzend zei mijn zoon: ‘Nu zijn ze nog rond, maar straks zijn ze carré.’

Ik durf het haast niemand bekennen, maar ik heb van die opera niet veel begrepen. Hugo Claus was er ook; hij sprak me aan tijdens de pauze. ‘Wat denkt ge ervan?’ wou hij weten. ‘Ik vond het boek beter,’ zei ik...

Zoals de geit die een film opknabbelde, en ook zei: ‘Ik vond het boek beter.’

Wat later vroeg weer iemand: ‘Is uw boek ook zo verward?’ Ik heb dan verontschuldigend geantwoord: ‘Dat weet ik niet... Ik heb het wel geschreven, maar nooit gelezen.’

Voor de rest nam niemand notitie van de schrijver. Dat gaat zo met een opera. Neem nu eens Carmen... Iedereen zegt ‘Carmen, van Bizet’, omdat die Bizet de muziek heeft gemaakt. Maar wie heeft Carmen geschreven? Joost mag het weten.

Er was aan het einde - ik dacht dat het einde nimmer komen ging - een donderend applaus dat minuten en nog meer minuten lang duurde. Applaus voor de toneelspelers, applaus voor de zangers, applaus voor de muzikanten.

En daarna applaus voor de balletmeester, voor de regisseur, voor de muziekdirigent, en uiteindelijk voor de componist.

Er was daarna receptie, alle hogergenoemden gingen daar nog eens onder het heffen van een glas, persoonlijk proficiat worden gewenst. Ik mocht er niet eens naar binnen. Er stond een jongen in livrei en die hield me staande...

‘Mag ik uw invitatiekaart, m'neer?’

Ik had geen invitatiekaart.

[p. 99]

De balletmeester, de regisseur, de muziekdirigent en de komponist werden ondertussen voor de kamera's van de televisie gebracht, en de ijzeren worstjes van de radio voor de mond geduwd. Ze hadden geen tijd om me uit de moeilijkheden te helpen.

Tenslotte zei Geert Lubberhuizen, de baas van de uitgeverij De Bezige Bij: ‘Och, laat hem ook maar binnen... die jongen is de schrijver van het stuk.’

Toen men ook mij dan een toastje en een glas sherry aanbood, had ik het gevoel me iets toe te eigenen waar ik geen recht op had. Ik stond helemaal achteraan, in een hoekje gedrumd. De opneembanden voor de radiouitzending stonden daar te draaien...

‘En hoe zijt ge op het idee voor deze opera gekomen?’ hoorde ik een radio-man aan de komponist vragen.

‘Zomaar,’ zei hij, ‘door toevallig een boekje te lezen... Wij hebben er heel wat moeten aan veranderen.’

Ik ben er weggeslopen, als een kind dat een potje gebroken had.

Vraag van David

Zoals ge weet is mijn kleinzoon David nu zowat zes jaar, enfin, zes jaar en een paar maanden, en trekken we er elke zondagnamiddag op uit. Hij heeft nu een nieuw opwindend spel ontdekt: in de Nieuwe Wijk een kaatsplein. Hij bewondert de mannen die de bal heen en weer slaan, en vraagt me uitleg erover.

Maar vorige zondag liepen daar ook enkele meisjes en jongens van vijftien, zestien jaar, hebben die me ontdekt, en haasten ze zich naar huis om een boekje te halen dat men op school een ‘poëzie’ noemt, en of ik daar wat wil inschrijven.

Ach waarom niet? Ik teken er wat in, schrijf er wat bij, en zo gelukkig als wat zijn ze weer weg. David heeft dit alles aangekeken, een kritische blik naar mij geworpen, me hun boekjes zien tekenen en dan weer weghollen. Maar hij zit gekweld met een vraag, die hij me nu toch eens moet stellen.

‘In feite zijt ge geen kaatser,’ zegt hij, ‘en dus hadden ze die kaatsers moeten vragen om wat in hun boekje te schrijven!’

Hij heeft daar grof gelijk in, maar ja, ze komen bij mij en niet bij hen. En me nog steeds even kritisch bekijkend, zegt hij ook nog: ‘Ik kan met een fiets rijden, en voor zover ik weet hebt gij nooit geleerd met een fiets te rijden.’

[p. 100]

Ook daarin moet ik hem volkomen gelijk geven. Maar ongenadig gaat hij door: ‘En ge kunt ook niet per auto rijden, oma zit steeds aan het stuur.’

Nuja, ook dat is waarheid, ik heb nooit met een wagen leren rijden. En de verdwijnende jeugd nakijkend, zegt hij met iets bitters in de stem: ‘Ik ga elke week paard leren rijden en dat kunt ge ook niet, want ge zijt bang van paarden.’

Ik zwijg, want het is niet aangenaam als een jongetje van zes in u niet meer een held ziet, maar een broekschijtertje.

‘Elke week ga ik zwemmen,’ vervolgt hij, ‘en ook dat kunt ge niet, want ge zijt bang van het water.’

Ik kan hem alleen maar gelijk geven en afwachten wat nu volgen moet. ‘Waarom,’ vraagt hij, ‘komen ze dan allemaal bij u om iets in hun boekje te schrijven?’ En een slag op zijn fietsje gevend, alsof nu alles gaat gezegd worden, vraagt hij: ‘Wat kunt ge dan eigenlijk wel?’

Ik sta daar met de mond vol tanden, en verontschuldigend antwoord ik: ‘Och ja, ik schrijf af en toe eens een boekje, en op school moeten ze dan dat boekje lezen, en laten ze aan de juf of de leraar zien, dat ze mijn handtekening bezitten.’

Hij kijkt naar de kaatsers, hij kijkt naar zijn fietsje, hij kijkt naar een jongeman die kunsttoeren uithaalt op zijn brommer, en dan haalt hij wat minachtend de schouders op.

‘Och, zegt hij, ‘volgend jaar leert de juf me ook lezen en schrijven, en dan komen ze bij mij om mijn handtekening in hun boekje te zetten... Als het maar dat is!’

Regen in Amsterdam

Misschien herinnert ge u nog het liedje van Johnny Jordaan ‘Tulpen uit Amsterdam’. Welnu, er zijn geen tulpen in Amsterdam, behalve dan misschien een paar voor Amerikaanse toeristen, bij wie het niet zo nauw steekt...

Na hun bezoek aan Europa zei immers een Amerikaanse dame tot haar vriendinnen: ‘En we hebben ook de tulpenvelden in Rome gezien.’ Waarop haar echtgenoot haar terechtwees: ‘Dat was niet in Rome, schatje, maar in Oslo, waar we de paus hebben ontmoet.’

Maar wel was er regen in Amsterdam, dat mag ik met de hand

[p. 101]

op het hart zeggen, want ik werd er kletsnat van. Ge kunt dus makkelijk het liedje van Johnny blijven zingen, maar met deze woorden: Regen in Amsterdam.

We waren net op het Damrak, waar de duiven gevoederd worden door jongetjes uit Suriname, waar De Bijenkorf staat, het grootwarenhuis der Amsterdammers, en waar de straatstenen nog vol rode verfspatten lagen... gevolg van de opstand der bouwvakarbeiders, geholpen door de provo's, en bevochten door politie en onderwereld.

En plots dan de regen.

Het mag opvallend genoemd, hoe zo'n plassende vlaag plots alle onderscheid tussen standen en denkwijzen wegvaagt: de beatnik met zijn lange haren, het meisje in mini-rokje, de heer met aktentas, de kruier, de Amerikaanse toerist, en mét hen ook uw dienaar, holden de Kalverstraat in, onder de nog neergelaten zonneschermen.

Maar een zonnescherm is geen regenscherm. Op zichzelf bezien kan dit geen aforisme genoemd, maar wel een wijze raad... Ga nooit onder een zonnescherm schuilen als het regent. Want het is een omgekeerde paraplu, waarin de regen opgevangen wordt, om daarna in een felle straal op uw hoofd terecht te komen.

Met een stem die hij oud en bibberend maakte, zei mijn zoon: ‘Ik herinner het mij nog goed, jaren geleden stonden wij eens in de Kalverstraat in Amsterdam in de plassende regen.’

En zijn echtgenote hield met bevende hand de paraplu vast - zojuist aangekocht in deze zelfde Kalverstraat - en zei met de stem van een oud vrouwtje: ‘Ja, ik herinner het mij ook nog zo goed... aan de overkant was een bakker, met op de gevel een reklaam: Neem een broodje van Klootje.’

We hebben toen alle drie gelachen als gekken, want op de gevel dezer bakkerij, het stond er in reuzenletters - lazen we integendeel: ‘Neem een broodje van Kootje’.

Bekijks hadden we wel: drie kletsnatte vreemdelingen in de Kalverstraat, gierend van het lachen. Meneer Kootje aan de overkant kwam zelfs even aan de deur en riep ons toe: ‘U pent Pel gen, als ik me niet vergis?’

En mijn schoondochter antwoordde: ‘Jewel, m'neer Klootje’.

En mijn zoon: ‘Kunt u het zien omdat we zo nat zijn?’

We zijn er weggerend, door de stromende regen heen, om het ergens elders verder te gieren.