De Tweede Ronde. Jaargang 10

[p. 31]

Een middag
Frans Denissen

Verloren geliefde, het café waaruit ik je schrijf, blijkt Het Dwaallicht te heten, al is het niet daarom dat ik er ben binnengestapt; ik merkte de naam ervan pas toen ik papier en pen had gevraagd omdat ik me voor één keer niet met bierviltjes wilde behelpen en ik, behalve een rood kleurpotlood, een stapeltje roze strooibiljetten kreeg voor een vorige vrijdag in dit eigenste lokaal gehouden mosselsouper. Rood op roze moet deze brief dan maar wezen, en dat het een brief wordt, is alleen te danken aan het feit dat dit potlood met zijn botte punt zonder mijn toestemming ‘Verloren geliefde’ in de linkerbovenhoek geschreven heeft. Het is juli, mijn sokken zijn kletsnat en ik ben volkomen blut zodat ik daarstraks van de echtgenote van een gelukkig zelf afwezige vriend onder allerlei voorwendsels twee briefjes van duizend heb moeten aftroggelen. Ik denk aan je. En op ditzelfde moment zit er vast iemand in een visserskroeg aan de Noorse kust te denken aan een tocht door de Sahara, terwijl de wind de regen door de spleten van de deur jaagt. Of zit iemand die haast blind is met een loupe teksten van Ruusbroec te lezen. En intussen schijnt hier de zon door de ramen en zal het straks, als ik opkras, misschien weer regenen. Ik heb geen woorden, behalve dan dat schuttingwoord waarop naast de onmogelijke vormen ‘kliefde’ en ‘geriefde’ alleen de kleuterwoorden ‘diefde’ en ‘overbriefde’ rijmen. Twee mensen - maar van verschillende nationaliteit, ik kan niet uitmaken welke - proberen op dit ogenblik, twee meter van me vandaan, met elkaar Frans te spreken; soms valt er ook een Engels woord, en er zijn vele gebaren bij. Ik ben niet bedroefd, ik ben niet blij, ik heb je overladen met betekenissen die ik zelf niet overzie, dit is mijn leven. Misschien heb jij ook mij overladen met tekens die ik nooit gelezen heb, misschien ben ik ziende blind. Ik zou elke zin met het pronomen ik moeten beginnen, ik zou elke zin met het pronomen jij moeten beginnen. Schrijf me niet terug, bel me niet op, ontvlucht me. Schrijf me terug, bel me op, zoek me. De parasols, aan de andere kant van het raam, wapperen in de wind, er schuift nu een wolk voor de zon, ik zal vast met natte voeten thuiskomen. Herstel: ik

[p. 32]

zal nooit meer ergens thuiskomen. Ik ben besmet, raak me niet aan. Eén troost: als ik je deze brief opstuur en je herkent mijn handschrift op de envelop, zul je hem niet openen. Misschien stuur ik je hem tóch op. Herstel nogmaals: troost is er, bij nader inzien, op deze wereld niet. ‘Tu viens pleurer sur mon épaule’ zingt een Franstalige zangeres zonder naam nu met een harde, verwijtende stem op de juke-box, die voortdurend bijgevuld wordt door een zowat veertigjarige vrouw met het kapsel van een achttienjarige, die op haar barkrukje onophoudelijk haar inderdaad erg korte rok in de richting van haar knieën trekt. Dit is misschien mijn lot: in een café in een havenbuurt woorden op de achterkant van een strooibiljet krabbelen terwijl mensen vanaf de tapkast enigszins argwanend toekijken. Terwijl, in een kroeg aan de Cantabrische kust, cider op de met zaagsel bestrooide vloer wordt gemorst. Soms denk ik aan de poriën in je huid, soms denk ik aan je stem. Soms ben ik bang om je terug te zien, soms loop ik je te zoeken. Soms is het nacht, soms is het dag. Het is nu duidelijk dat het werk afgelopen is, arbeiders met bottines en schoofzakken stromen het café binnen. Ik vraag me niet af wat ze vanavond zullen doen. Net op het moment dat ik dit schrijf, zegt een van de buitenlanders van daarstraks aan de tapkast, in gebroken Frans maar met een niet mis te verstane vette knipoog aan zijn maat: ‘On ne va pas dormir cette nuit, hein?’ Toeval bestaat niet. Ik heb het gevoel dat ik hier niet weg wil, dat ik je schrijven kan vanuit om het even welke onbekende gore kroeg, maar niet vanuit een vertrouwde omgeving. Herstel alweer: geen enkele omgeving is me nog vertrouwd. Alles, ook de voorwerpen die je blindelings kunt terugvinden en herkennen, raakt op een bepaald moment zoek, of neemt onherkenbare vormen en dimensies aan. Ik kan alleen maar vaststellen: er komen nu woorden op het papier, ik weet niet hoe jij ze zult lezen, ik weet niet òf jij ze zult lezen. ‘You've got a spell on me’ nu, op de juke-box. Ook dit zal wel weer toeval zijn. Geen toeval is: dat ik van allerlei liedjes die de juke-box het voorbije uur heeft uitgebraakt slechts twee heb opgevangen. Ik constateer: in de vorige zin voor het eerst een woord geschrapt. Het schrijven gaat nu zo snel dat de gedachten niet helemaal meer volgen, het slijkerige water schuurt steeds heviger tegen de kaaimuren, ginds achter de loodsen. Tweede schrapping. Exercise d'écriture automatique. Excorciserend. Is dit de juiste schrijfwijze? Ongemak, wegens het niet ter beschikking hebben van een woordenboek. Ex, en, zeg

[p. 33]

maar, sorcière. De twijfel blijft, ik zal nog een borrel bestellen. Aan de overkant van de straat staat een gebouw dat ooit een tempel is geweest. The Dawson Memorial Church 1912 staat er op de gevel, en in kleinere, nog meer afgebladderde letters The Missions to Seamen. Samira tapijten staat er nu in koeien van letters op de ramen gekalkt. Bloemen verwelken, scheepjes vergaan. En onze...? Ik heb het overal rondgeschreeuwd dat ik niet in eden geloof, en niet in Eden. Ik zal mijn blaas gaan ledigen, laat mij toch dadelijk mijn nek breken op het trapje naar de cour. Verloren geliefde, ik voel me dodelijk moe. Op een dag zal ik je op straat zien lopen, ik zal een schok krijgen en niet weten wat te doen: nog net op tijd een zijstraat inslaan, doen alsof ik je niet opmerk, of je vriendelijk groeten als was je een vage bekende. Elke mogelijkheid lijkt me even hartverscheurend, maar ik ken mezelf: ik zal je vriendelijk groeten als was je een vage bekende. Dat wil zeggen: ik zal jankend wegrennen. Haal me niet in. Groet niet vriendelijk terug. Doe alsof je me niet opmerkt. Sla nog net op tijd een zijstraat in. Op een dag zal ik je de stadsbibliotheek zien binnenkomen en ik zal me gaan verschuilen achter boeken zoals ik me, misschien, altijd achter boeken verscholen heb. Ik zal naar Brussel rijden als ik nog een bibliotheek wil bezoeken. Ik stuur je deze brief niet op. Ik gooi hem evenmin in een fles in de Schelde, al moet ik intussen ongeveer een fles geleegd hebben en is de Schelde nabij. Ik stuur hem naar het eerste tijdschrift dat mij toevallig een tekst vraagt, het kan zijn dat je hem nooit onder ogen krijgt, of dat je blik er heel onverwacht op valt over een paar jaar, en misschien zul je me dan plotseling weer heel even herinneren. Ik weet niet waar je bent, ik weet niet waar je sterven zult. En intussen ben ik bezig met de gruwelijkste aller bezigheden: een literaire tekst te maken van iets wat levend is geweest, en warm. De zon zakt nu weg achter de pakhuizen, het potlood heeft helemaal geen punt meer. Morgen zal ik moeite hebben om mijn eigen geschrift te ontcijferen. Hoe zou jij mij ontcijferen?