De Tweede Ronde. Jaargang 10

[p. 169]

Vijf gedichten
Tomas Tranströmer^*
(Vertaling J. Bernlef)

Elegie

Ik open de eerste deur.
Het is een grote zonverlichte kamer.
Een zware auto rijdt op straat voorbij
en laat het porselein rinkelen.

Ik open deur nummer twee.
Vrienden! Jullie dronken duisternis
en werden zichtbaar.

Deur nummer drie. Een smalle hotelkamer.
Uitzicht op een steeg.
Een lantaarn die glinstert op het asfalt.
Schone slakken der ervaring.

* Met zijn tien dunne dichtbundels wordt Tomas Tranströmer (geb. 1931) algemeen beschouwd als de belangrijkste Zweedse dichter van vandaag. Zijn poëzie, gekenmerkt door een subtiek gebruik van uiterst zintuiglijke metaforen en gevoel voor mystiek van het alledaagse, is in verschillende talen verschenen. Van de hand van zijn Nederlandse vertaler, J. Bernlef, zijn tot dusver drie bundels van Tranströmers poëzie gepubliceerd: Nachtzicht (1982), Zwarte aanzichten (1985) en 17 gedichten (1987). Het is de bedoeling dat deze bundels door andere gevolgd worden zodat Tranströmers poëzie t.z.t. integraal in het Nederlands - zoals in het Engels reeds het geval is - verkrijgbaar zal zijn.

Elegi

Jag öppnar den första dörren.
Det är ett stort solbelyst rum.
En tung bil går förbi på gatan
och får porslinet att darra.

Jag öppnar dörr nummer två.
Vänner! Ni drack mörkret
och blev synliga.

Dörr nummer tre. Ett trångt hotellrum.
Utsikt mot en bakgata.
En lykta som gnistrar på asfalten.
Erfarenheternas vackra slagg.

[p. 170]

Decemberavond '72

Hier kom ik, de onzichtbare man, misschien aangesteld
door een groot Geheugen om juist nu te leven. En ik rijd voorbij
de vergrendelde witte kerk - daarbinnen staat een houten heiligenbeeld
glimlachend, hulpeloos, alsof men hem zijn bril heeft afgenomen.
Hij is eenzaam. Al het andere is nu, nu, nu. De wet van de zwaartekracht
drukt ons overdag op ons werk en 's nachts op ons bed. De oorlog.

Decemberkväll -72

Här kommer jag den osynlige mannen, kanske

anställd

av ett stort Minne för att leva just nu. Och jag

kör förbi

den igenbommade vita kyrkan - därinne står

ett helgon av trä

leende, hjälplös, som om man tagit ifrån

honom glasögonen.

Han är ensam. Allt det andra är nu, nu, nu.

Tyngdlagen som pressar oss

mot arbetet om dagen och mot sängen om

natten. Kriget.

Schets in oktober

De sleepboot ziet sproetig van de roest. Wat doet hij hier zo diep in het land?
Hij is een zware gedoofde lamp in de koude.
Maar de bomen hebben wilde kleuren. Signalen naar het andere strand!
Alsof er mensen wilden worden opgehaald.

Op weg naar huis zie ik inktzwammen door het gazon omhoog komen.
Zij zijn de naar hulp zoekende vingers van iemand
die lang in zichzelf heeft zitten snikken in het donker daar beneden.

Wij behoren de aarde.

Skiss i oktober

Bogserbåten är fräknig av rost. Vad gör den

här så långt inne i landet?

Den är en tung, slocknad lampa i kylan.
Men träden har vilda färger. Signaler till andra

stranden!

Som om några ville bli hämtade.
På väg hem ser jag bläcksvamparna skjuta upp

genom gräsmattan.

De är de hjälpsökande fingrarna på en
som snyftat länge för sig själv i mörkret där

nere.

Vi är jordens.

[p. 171]

Het open raam

Op een ochtend stond ik, een verdieping hoger
mij te scheren
voor het open raam.
Zette het scheerapparaat aan.
Het begon te spinnen.
Het zoemde steeds luider.
Het groeide aan tot geraas.
Het groeide aan tot een helikopter
en een stem - van de piloot - drong
door het geraas en schreeuwde:
‘Houd je ogen open!
Je ziet dit voor de laatste keer.’
We stegen op.
Scheerden over de zomer.
Zoveel waar ik van hield, heeft het enig gewicht?
Groen met zijn dozijnen dialecten.
En vooral het rood in de muren van houten huizen.
De torren glansden in de mest, in de zon.
Kelders met wortel en al uitgetrokken
zeilden door de lucht.
Activiteit.
De drukpersen kropen voort.
Op dit moment waren de mensen
de enigen die zich stilhielden.
Zij namen een minuut stilte in acht.
En vooral de doden op de dorpskerkhoven
waren stil
zoals men poseerde voor een foto uit de kindertijd van de camera.
Vlieg laag!
Ik wist niet waar
mijn hoofd te wenden -
mijn gezichtsveld gedeeld
als dat van een paard.

[Zweeds]

Jag stod och rakade mig en morgon
framför det öppna fönstret
en trappa upp.
Knäppte igång rakapparaten.
Den började spinna.
Den surrade starkare och starkare.
Växte till ett dån.
Växte till en helikopter
och en röst - pilotens - trängde fram
genom dånet, skrek:
‘Håll ögonen öppna!
Du ser det för sista gången.’
Vi lyfte.
Flög lågt över sommaren.
Så mycket jag tyckte om, har det nån tyngd?
Dussintals dialekter av grönt.
Och särskilt det röda i trähusväggarna.
Skalbaggarna blänkte i dyngan, i solen.
Källare som dragits upp med rötterna
kom genom luften.
Verksamhet.
Tryckpressarna krälade.
Just nu var människorna
de enda som var stilla.
De höll en tyst minut.
Och särskilt de döda på lantkyrkogården
var stilla
som när man satt för en bild i kamerans barndom.
Flyg lågt!
Jag visste inte vart jag
vände mitt huvud -
med delat synfält
som en häst.

[p. 172]

Aan vrienden achter een grens

I

Ik schreef jullie mondjesmaat. Maar wat ik niet kon schrijven
zwol en zwol als een ouderwets luchtschip
en gleed tenslotte door de nachtelijke hemel heen.

II

Nu ligt de brief bij de censor. Hij ontsteekt zijn lamp.
In het schijnsel vliegen mijn woorden als apen tegen een traliehek omhoog
rukken eraan, stoppen ermee en laten hun tanden zien!

III

Lees tussen de regels. Wij zullen elkaar over 200 jaar ontmoeten
als in de hotelmuren de microfoons vergeten zijn en
eindelijk mogen slapen, trilobieten worden.

Till vänner bakom en gräns

I

Jag skrev så kargt till er. Men det jag inte fick skriva
svällde och svällde som ett gammaldags luftskepp
och gled bort till sist genom natthimlen.

II

Nu är brevet hos censorn. Han tänder sin lampa.
I skenet flyger mina ord upp som apor på ett galler
ruskar till, blir still, och visar tänderna!

III

Läs mellan raderna. Vi ska träffas om 200 år
då mikrofonerna i hotellets väggar är glömda
och äntligen får sova, bli ortoceratiter.