De Tweede Ronde. Jaargang 7

[p. 76]

Willem van den Vondel^*
(Vertaling Dr. J.F.M. Sterck)

Willem van den Vondel groet veelmaals zijn broeder Joost v.d. V.

Uw brieven aan mij zijn weliswaar schaars, doch mij daarom te dierbaarder. Ja waarlijk de uwe, niet zozeer om de schrijfhand als om uw eigenaardige briefstijl. Terstond na de aanhef treedt gij krachtig als tuchtmeester op en wel van u mag gelden: ‘Een derde Cato is uit de hemel komen vallen.’ Gij klaagt over de uitgaven, laakt onze weelde, spoort mij aan tot voetreizen en dringt op zuinigheid aan. Dat de uitgaven groot zijn, erken ik, doch indien ze op een behoorlijke titel geschieden, hebt gij geen reden tot afkeuring. Ge moet weten dat er van het begin af onder ons gezelschap een soort van tweespalt bestaan heeft: de enen, meer voornaam, waren geneigd tot zekere goede sier, de anderen, van minder allooi - ik bedoel Herman van den Berg en mijzelve - volgden een meer zuinige, strenge en sobere levenswijs. Van middagmaal hebben we ons zo goed als altijd onthouden; 's avonds gebruikten we een avondmaal, daar we anders geen toegang tot herbergen noch nachtverblijven konden verkrijgen. Zo deden we onderweg. Te Rome echter hebben we eerder karig dan zuinig, eerder schriel dan sober geleefd, en reeds dikwijls waren we aan 't kijven, of het aangeschafte voedsel, indien wij zo daarmede voortgingen, voor ons levensonderhoud zou volstaan. De buik heeft tegen de ogen een rechtsvordering wegens plichtverzuim ingebracht, op grond dat er voor hen zo overvloedig gezorgd, hij daarentegen verwaarloosd wordt; het geding is nog hangend en, tenzij de rechter zich partij stelle, vrees ik dat de ogen het

* Vondel had grote bewondering voor zijn begaafde jonggestorven broer Willem (1603-1628). Nog vijftig jaar na zijn dood zei hij: ‘Ik zou wel schreien als ik om mijn broer denk. Hij ging mij ver te boven.’ In 1624 vertrok Willem, die zich het jaar tevoren als rechtenstudent in Leiden had laten inschrijven, met vijf vrienden naar Frankrijk en Italië. Hij zou drie jaar wegblijven en kort na thuiskomst overlijden. Welhaast vanzelfsprekend dook het gerucht op dat hem in Italië vergif was toegediend, maar voor dit vermoeden is geen enkele grond. Hij hield van zijn reis een dagboek bij, dat voor het laatst is gesignaleerd op een veiling in 1750. Van de drie brieven die nog van zijn reis getuigen zijn er twee in het Nederlands geschreven en deze ene aan zijn broer Joost in het Latijn, zodat hun moeder hem niet kon lezen. Kennelijk had Joost hem verweten dat hij te veel geld uitgaf; Willem verdedigt zich hier.
De vertaling is ontleend aan ‘Vondelbrieven uit de XVIIe eeuw aan en over den dichter’, verzameld en toegelicht door Dr. J.F.M. Sterck. Amsterdam-Sloterdijk 1935. De spelling is aangepast.

[p. 77]

verliezen. Verder - de langere tochten heb ik niet te voet willen afleggen; dit toch kwam mij niet verstandig voor, daar het mij een ziekte op de hals gehaald of althans mijn gezondheid benadeeld zou hebben; maar de kortere wel. Te voet ben ik van Parijs uit het beroemde koninklijke slot van St. Germain en St. Denis gaan bezichtigen; van Florence naar Pratelino, 32 mijlen gaans; van Napels naar Puteoli, 20 mijlen; van Rome naar Tivoli, 40 mijlen; maar van hier teruggekeerd dan ook onder plechtige eden gezworen voortaan niet meer te voet te gaan. Gij slaat de reis naar Napels af, doch te laat, daar ik naar rechtsgeleerd gebruik Uw stilzwijgen als toestemming had beschouwd.

De onkosten zijn hierdoor, naar ik schat, 50 goudguldens hoger gelopen, en toch hebben we, God zal me liefhebben! op de gehele reis geen middageten gebruikt en zijn we te voet naar Puteoli gegaan. Doch verwonder u niet langer over uitgaven, door al wat we heerlijks gezien hebben zo ruimschoots vergoed. Ik som dit alles hier niet op, maar gij zult het zelf lezen wanneer ge mij weder bij u ziet, daar ik alles zoveel mogelijk op papier heb gebracht, en reeds is mijn reisverhaal tot de omvang van een behoorlijk boekje uitgedijd. Herman heeft een brief medegenomen; gelief daarin katholikijn, zoals er geschreven staat, te verbeteren in katholikon, en leestekens te plaatsen; geef hem echter niet aan Jan Reyniersen, aan wie ik hem geschreven heb. Of ik te Siena of te Orleans de winter zal doorbrengen, heb ik nog niet vast besloten. Toch zal ik gedwongen zijn moeders verlangen te vervullen en ‘mijzelve ontrieven om haar niet te grieven’. Daar verder de rest van uw brief overeenkomt met de woorden van moeder, kunt gij in mijn schrijven aan haar het antwoord vinden. Vaarwel, met kraamvrouw en kroost.

Kijk, daar wordt me nog een tweede brief, van 26 januari, gebracht. Hij dunkt me een herhaling van de vorige, en daarom kan ik mij van antwoord onthouden.

Rome, 15 maart 1625