|
| |
| |
| |
Tien gedichten
Lou Vleugelhof
Eik (quercus robur)
Van oudsher symbool van kracht,
robuustheid, trouw en volharding,
werden helden omkranst met zijn loof,
hoewel door de nazi's het eikeloof
met de kruisen de uitwerking kreeg
van een grondig verdelgingsmiddel.
In de Letteren maakte hij naam
o.a. door het epitheton: eeuwenoude,
schoolvoorbeeld van een cliché;
toch is het een authentiek beeld,
want onder een eik op een bankje
worden bejaarden steeds ouder.
Maar je ontdekt de bloemrijkste taal
in zijn bloei; kortgesteeld blad,
veervormig, meestal gezaagd tot
geveerd en maar zelden gaafrandig,
meeldraadbloemig in hangende ijle
katjes, stamperbloemen alleenstaand...
Onderschat ook de schors niet,
door Vondel afgewogen per pond
in tegenstelling tot een onsje kaneel;
gemalen heette het run, dient
om de loopschijt, ook wel de dunne
in vaster banen te dwingen.
In de bijbel werd hij berucht
door de twee oude geilaards uit Daniël
die onder een eik - of was het een mastikboom? -
| |
| |
zich hadden verlustigd in de kuise Suzanna,
wat die twee brave fatsoensrakkers
toch maar hun grijze kop kostte.
En wat de voortplanting betreft
als toppunt van mannelijkheid
maakt de eikel een gave kans
omdat testikels ook eikels heten,
hoewel het weer geen compliment is
voor eikel te worden gescholden.
Methusalem onder de bomen
waarin mensengeslachten hun tekens
van ontluikende liefde kerfden
met axen, pijlpunt en messen;
als er één weet dat liefde pijn doet,
weet hij er van mee te spreken.
| |
Gevlekte scheerling (Conium maculatum)
Manshoog dit giftige kruid
| |
| |
| |
Hondsdraf (Glechoma hederacea L.)
Wanhoop van een rechtgeaard tuinman
deze ‘kruip-door-de-tuin’
De overgevoelige volksmond
hoefijzertjes van het geluk
| |
Hyssop (Hyssopus officinalis)
op blote voeten achter de ark,
wordt van de melaatse geschreven:
met het bloed van een vogel
waarin hyssop gedoopt is.
Blijft groen in de winter,
reinigt lichaam en geest,
| |
| |
| |
Mannetjesvaren (Dryopteris filix-mas)
Mannetjesputter onder de kruiden
die het klaarspeelt de lintworm
met kop en staart te verdrijven;
waar de Zonnekoning voor uitgaf
18000 livres, een enorm kapitaal,
kun je nagaan hoe ze te keer gingen
die wormen in zijn vorstelijke aars.
En Frederik de Grote, de zuinige Pruis,
die de titel van Hofrat en 200 Thaler
per jaar schonk aan een Zwitserse
apotheker voor dit mannetjesputtend
recept. Hoe lastig moet het geweest
zijn die jeukende wormen bij hem
en bij zijn Riesengardisten.
Het mannetjeszaad van de varen
is moeilijk te vinden, zeer kostbaar;
wie het bij zich draagt wordt onzichtbaar,
bij de varenzaaddrager gaat de duivel
in dienst, altijd klaar voor zijn wensen,
aldus Dodonéus, medisch hoogleraar
in de kunst van de kruiden te Leiden.
| |
Papaver (Papaver somniferum)
Op het papaverveld achter ons huis
plukten wij voor het naar bed gaan
de slaapbollen, mijn broer en ik,
braken ze open en aten blauwmaanzaad
heimelijk onder de dekens,
sliepen vol onbeschrijflijke dromen
| |
| |
| |
Sint Janskruid (Hypericum perforatum)
de middeleeuwer die nog oor had
voor een goed duivelsverhaal,
vertelt dat de satan het blad
perforeerde met duizenden gaatjes
om de geneeskracht te doden.
De gaatjes zichtbaar tegen het licht
zijn doorschijnende puntjes
gevuld met krachtige olie
| |
| |
| |
Vingerhoedskruid (Digitalis purpurea)
Zo'n naarstige huisvrouw tref je maar zelden,
langs haar hele lijf lilarood naaigerei,
maar nader omzichtig haar schoonheid,
ze kan zich ontpoppen als giftige heks,
zelfs een vingerhoed vol is al dodelijk.
In sterke verdunning gebruikte de middeleeuwer
haar tegen vallende ziekte, een duivelse kwaal,
maar haar zegetocht is pas begonnen
in 1775 toen een dokter uit Birmingham
met haar gif een vrouw van waterzucht had genezen.
En wees gerust, je vindt haar op trektocht
bemoedigend langs bermen en hellende wegen,
waar je ook wel het meisje vindt
dat de knoop aan je broek wil naaien.
| |
Wolfskers (Atropa Belladonna)
Toneelspeelsters, lichtekooien en
de Italiaanse vrouw - bella donna -,
mannequins en schoonheidskoninginnen,
ateliermeisjes en alle hittepetitten
zouden nog groter ogen opzetten
als zij wisten dat deze plant
ook doodkruid genoemd wordt en
atropos - schrikgodin - en gif bevat
dat tot blindheid leidt, dus een wolve-
natuur in een schaapsvacht heeft.
| |
| |
| |
Meekrap (Rubia tinctorum)
In West-Vlaanderen en Zeeland
een lage bakstenen schuur
waarin de wortel gebrand werd
de boeren voeren er wel bij.
Stijn Streuvels schreef er
Leven en Dood in den Ast.
Vissers en vissersvrouwen
verfden hun baaien broeken
als reumatiekwerend middel.
had de soldaat van Napoleon
Het rijk van de meekrap ging
zoals alle rijken ten onder,
maar in de strijd tegen kanker
staat het volgens de kenners
een gouden toekomst te wachten.
|
|
Auteursrechtelijk beschermd