De Tsjerne. Jaargang 6

[p. 364]

Marten Sikkema:
Skrael postuer.

Dy deis foar Krysttiid wie de loft skier fan reinen en griis lei de stêd ûnder it gewicht fan de stadige wolkelaech. Tryst, mei in swiere holle en in fielen fan rampsilligens, wie De Jong der ôf kommen en hie de doar tichtlutsen foar de noas fan juffer Visser, dy't har forhael jit lang net dien hie. Dof wied er efter syn skriuwtafel delsiigd en earst wer bykommen doe't de baes frege hie: - Witte jo ek hwat fan mynhear Stalpert ôf, De Jong? Né, né, hy wist neat, hoe soe hy hwat witte, yn 'e goedichheit. Né, wier net. Hja wennen tichte by inoar, wis al, mar wier, hy wiste neat.

- Frjemd, hie de baes sein, mynhear Stalpert hat noch nea forsomme en nou net ienris tynge. Der moast eat net doge. En De Jong sei, dat er neat wiste....

Mynhear Stalpert wie der dus net; hy wie faeks wol dea, samar dea. Of net samar? Hy doarst him der net fierder yn jaen. Mar arbeidzje koe er suver net, en hja hiene it oan him bispeurd. - Jo koene it ek wol ûnder 'e lea hawwe, De Jong, hie de kassier opmurken. Unrêstich hied er op syn stoel hinne en wer skoud en de sifers hiene him foar de eagen dounse. En alle kearen dat de telefoan gie wie it as bistjurre er.

Mar de moarn wie omgien, de bifrijing wie kommen. Soe juffer Visser al hwat witte, soe hja forjitte it forhael fan fan 'e moarn dien to ratteljen en oergean op hwat oars, op dy mynhear Stalpert bygelyks, dy't der fan 'e moarn net west hie, dy't dus dea wie, en net samar dea?

It reinde dat it easde, hy krige dampe fuotten. In kop kofje soe him goeddwaen.

De baes wie blykber efter. Wezenleas siet er foar him út to stoarjen. De radio galme, dan jeuzele it nijs. Ynienen harke er skerper: in ekstra polysjebirjocht. In swier driigjend lûd brocht it nei foaren as wie it in founis: ‘Opsporing, aanhouding en voorg'eleiding verzocht van De Jong, Hendericus, oud zeven en dertig jaren, verdacht van moord met voorbedachten rade. Signalement: lang één meter vijf en zeventig, schraal postuur....’

De baes stie by it taffeltsje: - Mynhear De Jong? Hy skrille op, hwat woe dy man nou? Moast it dan daliks al wêze?

[p. 365]

- Sjoch, mynhear De Jong, de krante fan fan 'e moarn. En it âlde resept?

It foel ta, neat heard blykber, hie krekt efter west grif. Of soe er skille hawwe? Hy wie neat net rêstich mear, mar nou fuortgean koe ek net.

- Sjoch, mynhear De Jong. Oars noch hwat? Min waer hjoed oars. De Jong skodholle.

Skruten seach er om him hinne. It wie net drok hjirre, In âld hearke siet to sigaersmoken yn 'e hoeke. Dy koene hja winliken likegoed sykje. Mar dy hiet tafallich net fan De Jong, Hendericus en wie ek gjin sawn en tritich mear. In pear jongfeinten ieten har brochje op by in glês bier. Ek neat yn 'e rekken blykber....

Kalm bliuwe dus, g'ewoan dwaen. Hy soe de krante mar ris ynsjen. Soe der al hwat fan ynstean? Né, dat koe dochs net, fan 'e moarn hiene hja mynhear Stalpert earst mist, op kantoar. - Witte jo ek hwat fan mynhear Stalpert ôf, De Jong? Né? Frjemd, frjemd, De Jong, heechst eigenaerdich, tinkt jo sels ek net?

Stalpert wie dus oan kant, Stalpert, de man fan it sukses, de man dy't de promoasjes makke hie en meitsje soe, de man dy't Jehanne krigen hie, dy't lid fan 'e klub wie, dy't foar fol telde. De kweageast. De pestduvel. Dy't grapkes meitsje mocht tsjin de baes, dy't in sigaer fan him. krige: - Ris oanstekke, mynhear Stalpert? De Jong ek? - Dy smookt likemin as dat er trout. De kostjuffer jit goed soun, De Jong? Sa mei 'k it hearre....

Hy lei it jild op it taffeltsje en gie stadich oerein.

- Noflike snein, mynhear De Jong! Der wie in lytse triomf yn him, dat hja him sa ûnnoazelwei gean lieten; sa'n kâns hiene hja oplêst net alle dagen; mar hja hiene him slûpe litten, fansels.

Hy naem syn wei troch it park. It wie lang lyn, dat er hjir west hie. Mar it wie ek lang lyn, dat er it plan yn him omgean liet, foar it earst. It hie stadichoan syn libben folle: it plan. En de hate tsjin mynhear Stalpert.

Mynhear Stalpert soe út 'e klub komme, lyk as alle freedtojounen tsjin tolven; alhiel nofteren grif net, alhoewol ek bileaven net dronken. Hy soe by de grêft lâns moatte; der stiene net to folle lantearnen dêrre, en dy't der stiene joegen net to folle ljocht. As hy nouris efter in beam stean soe, der efterwei komme en fjûr freegje, him in triuw jaen....

Hy koe útgliden wêze en yn 'e grêft fallen, net alhiel

[p. 366]

nofteren. It soe in tsjustere joun wêze moatte, sa tsjin Krysttiid bygelyks. It plan hie langernôch yn him ommeâld, it soe suver automatysk gean, as in film. De pet djip yn 'e eagen, de kraech omheech. De doar fan de klub gie iepen. Yn de ljochtskyn Stalpert mei sigaer, dan it tsjuster wer.

- Joun, mynhear, ha jo efkes fjûr?

- Wiswol, freon, wiswol....

En sa fierder. It spile as fansels, net to kearen mear. De grêft wie djip en swart. De sigaer moast daliks útgien wêze.

Soene hja thús al op him sitte to wachtsjen, mannen mei boeijens en lytse skriuwboekjes? - De Jong, Hendericus, âld sawn en tritich jier? Kloppet. Juffer Visser soe it altyd wol tocht hawwe....

Stom hied er west, oerstom. Hjir briek de film ôf, hoe nou fierder? Hy hie jild opnimme moatten, in spoarkaertsje keapje en in pas faeks. It reinde mar ta, it kaem al troch de jas hinne.

Yn de stasjonshal wie it tominsten droech en der stie in bank. Hate hied er dy Stalpert, fan 'e dei ôf dat er yn syn libben kommen wie. Jehanne wie nou widdou, dat hie hja der fan. Soe er al foun wêze? Hy koe yn alle gefallen driuwe op syn fet. faeks wol oan 'e opslach ta.

Der kaem in man op 'e bank, in nuver soarte fan man:

- Soene jo op reis? Soene jo op reis, frege ik. Of't jo op reis soene. Sjochris, mynhear, as ik jo hwat freegje....

Dat wie mis, dy drokte wie dochs earne goed ta. It easde bûtendoar, it waerd jounich. De huzen wiene forljochte, hjir en dêr stie efter de bigûlde ruten in krystbeam, bern biweegden der omhinne. Idioate wrâld.... Signalemint: ien meter fiif en sawntich, skrael postuer.... Mynhear Stalpert wie grif ûnder dizze brêge trochsyld, nei de opslach ta.

Mar hjir soene hja him fuort net sykje, sa'n djûre saek. Hy krige de drankkaert. De feint brocht it bistelde: - Mynhear! It smakke goed, de holle waerd der klear fan, to klear suver. Hwant ynienen seach er, hoe't it der mei him foarstie: mynhear Stalpert wie wei, it libben wie leech wurden, hie gjin inkeld doel mear, hy stie yn in idele romte. Hoe soe er der sa ea yn fuort kinne? Noch in glês. De feint seach nuver: guon lju jowe mear as hja wurdich lykje: - Nacht, mynhear!

Wie dit syn stêd? Alles wie him frjemd wurden. As de

[p. 367]

oarloch nou útbriek, as der bommen bigounen to fallen, soe alles faeks noch oplost wêze - nou net. Mar der foel neat as reinwetter. De strjitten hiene gjin ein....

Op in hoeke baernde in wite lampe noegjend boppe in iepen doar. Hy gie der yn, waerd guodlik bigroete en krige in sit.

- Stek mar fan wâl, sei de man efter it taffeltsje. Seach dy it dan noch net?

- De Jong, Hendericus, stammere er. - Verdacht van moord met voorbedachten rade. Lang één meter vijf en zeventig....

- Ryd ús nou foar de kroade, sei de man dy't de oaren brigadier neamden. - Dy sit al lang efter 't slot. Hwat hawwe se jo to drinken jown? Klaessen, bring' dizze nuvere fûgel ris nei hûs ta....

Klaessen praette fleurich op. - 't Falt net ta, mynhear, op in joun as dizze tsjinst to hawwen, as troud man. Frou en bern om 'e krystbeam. Mynhear wie net troud grif, sokken wiene op sokke jounen krekt op 'en paed. Ek alwer to bigripen....

Dizze strjitte koe er. Hja rounen stadiger, giene om 'e hoeke.

De kleden wiene iepen, it ljocht baernde. Stikemwei seach er yn 'e hûs op: in krystbeam fan siden; by de kachel in hear yn in bûnte keamerjas, in sjael om 'e nekke. Hy smookte in sigaer: Stalpert!

- It wurdt ek noch droech, joun; sjoch, de stjerren! sei de stim njonken him.

Nije wike soe er in hiel kistke hawwe!

Earne bigoun in klok to lieden.