Het initiatief en de uitgevers
Het kan een precaire band zijn, die tussen uitgever en vertaler. Strikte deadlines en commerciële aspecten verhouden zich niet altijd probleemloos tot de door een vertaler nagestreefde kwaliteit of intentie. Het gemeenschappelijke doel strijkt in de meeste gevallen echter heel wat plooien glad.
Neemt u vaak zelf het initiatief tot publicatie van een boek of doet in de meeste gevallen de uitgever dat?
‘Meestal ken ik het boek eerder dan de uitgever,’ schrijft Gerd Busse. ‘En als het mij wat lijkt maak ik hem erop attent. Maar af en toe gaat het ook andersom: een uitgever krijgt een boek aangeboden en heeft dan iemand nodig, die hij kan vertrouwen en die het voor hem gaat lezen en hem vervolgens vertelt of het iets is.’
Paul Beers: ‘In mijn geval, waar het hele oeuvres betreft, viel mijn eigen initiatief samen met de bereidheid van de uitgevers (Athenaeum, Elsevier/Amber, Arbeiderspers).’
‘Uitgevers staan niet te springen om het oordeel van vertalers, dat is in Nederland, Frankrijk en Roemenië precies eender,’ stelt Jan Mysjkin. ‘Eigenlijk moet je een titel zo bij de uitgever aanbrengen, dat hij de illusie kan koesteren dat het idee uit zíjn koker komt, maar ja, dan zit je natuurlijk met het risico dat je de vertaling ervan misloopt, omdat de uitgever niet doorheeft dat hij de hint aan jou te danken heeft (je moet dus tegelijk weten te suggereren dat je voor die titel de best mogelijke vertaler bent). Een vertaler met een ontembare behoefte aan eigen initiatief kan beter zelf uitgever worden - en reken maar dat hij vanaf dat moment doof is voor de suggesties van andere vertalers; hij realiseert gewoon zijn privé-bibliotheek, en gaat daaraan failliet.’
Mark Leenhouts: ‘Fiftyfifty. Bij een onbekende literatuur als de Chinese kan een vertaler natuurlijk vaak als kenner optreden, maar het hangt ook erg van jezelf af. Zie verder de vraag over het ambassadeurschap.’