Waarom Madocke wegkrabben?
Madocke roept nog een andere vaag op. Waarom heeft iemand het nodig gevonden de naam weg te halen en te vervangen door het vage vele bouke? Het klassieke antwoord is dat Madocke algemeen bekend was toen het Reynaertverhaal geschreven werd, maar dat later niemand van de lezers of de toehoorders nog wist naar wie of wat er verwezen werd. Iemand zou er dan maar vele bouke overheen geschreven hebben. Dit is niet onmogelijk, maar zou iemand om zulke banale reden een ingreep doen die toch wat moeite moet gekost hebben? En waarom werden andere verwijzingen, die ongetwijfeld even tijdsgebonden waren, dan ongemoeid gelaten? Deken Hermanne en meester Jufroet staan er nog! Ligt het niet meer voor de hand te veronderstellen dat iemand heel speciaal Madockes naam heeft willen wegmoffelen? En zo ja, welke bedoeling kan hij hiermee gehad hebben?
Wij willen een antwoord naar voren schuiven. Het berust op zuivere speculatie en er is geen enkel bewijs voor, maar het klinkt wel aanvaardbaar.
Stel dat de Madocke waarover Willem het heeft, geen literair werk, maar een mens van vlees en bloed was, met een naam die al of niet toevallig ook de titel van een verhaal of van een bekend literair personage was. Als wij hiervan uitgaan kan Willem, waar hij zegt dat hij Madocke makede, alleen maar bedoelen dat hij Madocke verwekte. Ook in onze tijd hoort men nog ‘maken’ in die zin gebruiken en het Middelnederlandsch woordenboek vermeldt de betekenis ‘verwekken’ onder het lemma ‘maken’.
Dan komen wij bij de volgende vraag: waarom moest de naam Madocke weg? Ligt het niet voor de hand dat het de bedoeling was iets toe te dekken om een reputatie te beschermen? Wiens reputatie kon hier dan wel in de gedrang komen? Uiteraard die van degene die de tekst gecensureerd heeft, de censor en hoogstwaarschijnlijk tevens de eigenaar van het handschrift. Hij kan een nakomeling geweest zijn van Madocke, en dus ook van Willem, en zelfs de naam Madocke gedragen hebben. In dat geval zijn er alvast twee goede redenen te bedenken waarom hij, door een doelbewuste ingreep in de tekst, niet met zijn voorouders in verband wou gebracht worden.
| 1. | Nogal wat vossenjagers gaan ervan uit dat Willem een monnik of op zijn minst een lekenbroeder was. Als die nu een kind verwekt had en daarmee niet alleen zijn gelofte van kuisheid had verbroken maar bovendien ook moest instaan voor de opvoeding en het levensonderhoud van Madocke, hebben wij meteen de verklaring van zijn kopzorgen. Misschien dacht hij zelfs aan wat de theoloog Abélard overkomen was nadat hij bij Héloïse een kind had verwekt - hoewel de vergelijking niet echt opgaat. |
Auteursrechtelijk beschermd
